กฎ 10 ข้อของ พันดูเนีย

พันดูเนีย ง่ายมากๆ อธิบายไวยากรณ์พื้นฐานเพียงสิบข้อเท่านั้น. ใส่กระดาษแผ่นเดียวได้. และกฎนี้ไม่มีการยกเว้น.

1. ศัพท์ของโลก : พันดูเนีย เป็นภาษาสากล เน้นให้เสมอภาคกัน. ยืมคำนิยมใช้กันจากทั่วทุกส่วนของโลกมาไว้ใน พันดูเนีย. โดยปรับการเขียนและออกเสียงด้วยมาตรฐาน. เดียวกัน. พันดูเนีย ยอมรับมาเป็นคำมูลจำนวนหนึ่ง แล้วสร้างคำเพิ่มเติม โดยประสมคำตามกฎข้อ 10.
2. การสะกดและการออกเสียง : สะกดเป็นคำได้ง่ายและคงตัวเสมอ แต่ละคำมีเสียงชัดเจนตรงตามที่เขียน. เกือบทุกตัวอักษรและการควบกันเป็นเสียงเดียวกันเสมอ.
3. สำเนียงสามัญปกติ : หากคำนั้นมี 1-2 พยางค์, เน้นเสียงที่พยางค์แรก ถ้ามีมากกว่านั้น พยางค์ที่สองถูกเน้นเสียงแทน.
4. คำนาม : คำไม่ผันแปร เมื่อไม่เปลี่ยนความหมาย.
5. เลข : ตัวเลขแสดงจำนวนหรือปริมาณ คือ :
   • 0 siro, 1 un, 2 du, 3 tri, 4 for, 5 faif, 6 sixe, 7 seven, 8 eite, 9 nain, 10 ten.
   • มากกว่าสิบ : 11 ten un, 12 ten du, 13 ten tri, ฯลฯ
   • หลักสิบ : 20 du ten, 30 tri ten, 40 for ten, ฯลฯ
   • หลักร้อย : 100 un hunde, 200 du hunde, 300 tri hunde, ฯลฯ
   • หลักพัน : 1000 un tauzen, 2000 du tauzen, 3000 tri tauzen, ฯลฯ
   • เลข (แสดงจำนวนหรือปริมาณ) นี้ เมื่อวางหลังคำนามให้กลายเป็นเลขแสดงลำดับ คือ ที่ 1, ที่ 2, ฯ.
6. คำคุณศัพท์ : คำขยายนี้ถูกวางไว้ด้านหน้าคำนามเสมอ ยกเว้นตัวเลขลำดับ.
   • การเปรียบเทียบความเท่ากัน คือ as...as.
   • การเปรียบเทียบความเหนือกว่า หรือมากกว่า mor...dan.
   • การเปรียบเทียบความด้อยกว่า หรือน้อยกว่า คือ les...dan.
7. คำสรรพนาม :
   • เรียกบุคคล คือ : mi ฉัน, tu คุณ, da เขาหรือเธอ, vi เรา, yu คุณ, di พวกเขา.
   • แสดงการครอบครอง คือ : mi's my, tu's your, he's เป็นของเขา/เธอ, wi's เป็นของเรา, yu's ของคุณ, de's เป็นของพวกเขา.
   • ทำเป็นคำถาม คือ : wa อะไร, hu ใคร, hu's ของใคร.
8. คำกริยา : ไม่เปลี่ยน คำแสดงการกระทำ ไปตามเพศ จำนวน และกาลของคำพูด.
   • nun (กำลัง) แสดงถึงเหตุการณ์นั้นกำลังดำเนินอยู่.
   • haf (แล้ว) ระบุเหตุการณ์นั้นเสร็จสิ้นแล้ว และผลลัพธ์มีผลต่อสถานการณ์ปัจจุบัน.
   • did บ่งชี้ว่าเหตุการณ์นั้นเสร็จสมบูรณ์แล้ว ซึ่งไม่โยงกับสถานการณ์ปัจจุบัน.
   • vil (จะ) หมายถึงเหตุการณ์ในอนาคต.
9. ลำดับของคำ : เรียงคำในประโยคตาม S-V-O, เรื่อง-กริยา-เป้าหมาย ประโยคบอกเล่า หรือ ประโยคคำถามก็เรียงเหมือนกัน คือ ประธาน-กริยา-กรรม.
10. การสร้างคำ : น พันดูเนีย คำเปลี่ยนเฉพาะเมื่อความหมายที่แท้จริงเปลี่ยนไป. คำไม่เปลี่ยนการสะกด ไม่แปลงเพียงเพื่อให้สอดคล้องกับหน้าที่ทางไวยากรณ์ที่ แตกต่างกัน.