pandunia–polski

A

a - przy, z, na, w, u

a dure de -

a jong - być wycentrowanym, być w środku

a ke - gdzie

a kon - razem (wspólnie)

a korte - wkrótce

a late - być obok

a lin - online (na linii, w sieci)

a max -

a medi - między (wśród, pośród)

a neu - właśnie, dopiero co, ostatnio, niedawno

a nice - pod (poniżej)

a poli mar - często

a pos - później (w przyszłości)

a re - wstecz

a ri - znowu (ponownie)

a sabu de - ponieważ, bo

a supra - nad

a tema de -

a vai -

a vakil de -

a vo - tu (tutaj, tam)

a xukre de -

a ye -

Abaze baxe - abazyński

Abazia - Abchazja

abies - jodła

acar - marynować

acar di - kiszony (marynowany)

acar hiyar - korniszon

aci - kichać (apsik!)

acinium - aktyn

ada - nawyk (przyzwyczajenie)

ada di - zwyczajny (rutynowy, normalny)

adamas - diament

adil - sprawiedliwy

adilkan -

adilta - sprawiedliwość

adres - adres

adres grame - małpa (znak na

Afganestan - Afganistan

Afrika - Afryka

agile - zwinny, sprawny

agre - uprawić, uprawiać

agral -

agrobiologia -

agre deha -

agrer - rolnik, farmer

agrokulture -

agronomia - agronomia

agristan - wieś, tereny wiejskie

agristanike - wiejski, rustykalny

aha - rozumieć, pojmować

aha - uświadomić sobie, zdać sobie sprawę, pojąć, pojmować

air - powietrze

airobiike -

• anairobiike -

air ordu - siły powietrzne

air porto - lotnisko (port lotniczy)

air prese - ciśnienie atmosferyczne

air prese metri gi - barometr

ais - lód

ais di - lodowy

ais hoki - hokej na lodzie

ais krem - lody

ais xarbe -

ajabife - zachwycać (zachwycić, zdumiewać, zdumieć, zadziwiać, zadziwić)

ajabu - dziw (cudo, zachwyt)

ajabu di - zachwycający (zdumiewający, zadziwiający)

akare - klescz (roztocze)

akasia - akacja

akrabe - skorpion

ale - inny

ale di - w innym wypadku (inaczej)

alofone - alofon

alia -

alian -

alife - zmienić (zmieniać)

alonam - innymi słowy

altre -

altrisme -

Alaska - Alaska

alge - cierpienie, ból

• analgive -

• analgesia -

• algesia - analgezja

algogenike -

algike - bolesny

algometria -

alga - alga (wodorost)

alga fungu - porost

alga jangal - las wodorostów

algalogia - algologia

alkan -

alken -

alkil -

alkin -

alkol - alkohol

alkolike - alkoholowy

alkasus - lukrecja

almari - kredens (szafa, szafka)

alo fen di - dyskretny (kwantowy)

alo romanse di - heteroromantyczny

alo sexe di - heteroseksualny

alo sifa - różnica

alo sifa di - różny (inny)

alpaka -

alumin - glin (aluminium)

aluminaje -

alumin oxide -

ame - miłość (afekt)

• aname -

amer -

amike - kochany (drogi)

ame jen -

ama - ale (lecz)

Amara - Amhara, amharski

Amazon -

Amazonia -

amen - ufać (wierzyć, liczyć, polegać)

amenbil - lojalny (wierny)

amenbilta - lojalność (wierność)

amen di -

Amerike - Ameryka (kontynent)

Amerikan - amerykański

Amerikan Samoa - Amerykańska Samoa

amerikium - ameryk

amide -

amin -

amir - rozkaz, komenda

amirer - emir

amir haki -

amiria - emirat

amir lin -

ampe - amper

ampul - ampułka

an- - negatywny (przeciwny, nie)

ananas - ananans

ancovi - sardela

anda - jajko (jajo)

Andes - Andy

andesite - andezyt

Andora - Andora

angar - kotwica

angil - wiadomość

angiler - posłaniec (wysłannik)

Angola - Angola

angul - palec

angul marke -

angul pike -

angul ring - pierścień, pierścionek; obrączka

anime -

animaje - animacja

animate -

animate - animować

• reanimate -

animation -

animisme - animizm

anis - anyż

anis araki -

Antartika - Antarktyka

Antartika Bahai - Ocean Antarktyczny (Ocean Południowy)

antena - antena

Antigua - Antigua

Antigua i Barbuda - Antigua i Barbuda

anus - odbyt

anusal - analny, odbytni

aple - jabłko

aple sos - sos jabłkowy

aposum - opos

arabe - arabski

arabi babul - akacja arabska

araki -

arane - pająk

aranofobia - arachnofobia

aranide -

arane nete - pajęczyna

arbuze - arbuz

Arcah - Abchazja

area - powierzchnia, region, teren

argente - srebro

Argentina - Argentyna

argon - argon

argu - argument

arhe -

• anarhia - anarchia

• anarhiste -

• monarhia -

arhia -

Ariel -

arke - łuk

arke cati -

arker - łucznik

arke suta - łucznictwo

aroma - zapach (aromat, smród, odór)

aroma melon - melon koreański

arsenium - arsen

arte baxa -

arte fete -

arte fete baxa - język sztuczny

arte fete di - sztuczny

arte fete intelige (AI) - sztuczna inteligencja

artiste - artysta

arte saner - rzemieślnik

Artika - Arktyka

Artika Bahai - Ocean Arktyczny

Aruba - Aruba

ase - nadzieja, życzenie

• anase -

• anasike - beznadziejny

Asia - Azja

asian - azjatycki

asan - postawa ciała; asana

asar - rezult, wynik

askete - asceta

asle - źródło, początek, pochodzenie

aslamerikan - indiański

aslaustralian - aborygeński

aslike - źródłowy, początkowy, oryginalny

asle tipe -

asma - astma

asparge - szparag; szparagia

astatin - astat

astre -

dusastre -

astral -

astronave -

astronaver - astronauta

astronomer - astronom

astronomia - astronomia

ate -

• anative - zdeaktywowany (wyłączony, zatrzymany)

• deative - deaktywować (wyłączyć, zatrzymać)

• dusate -

• interate -

• interative -

• reation -

• proate -

• proative -

• reate -

ater -

ater -

ation -

ative - aktywować (włączyć, uruchomić)

ata - jabłko cukrowe

Athina -

Atlanti Bahai - Ocean Atlantycki

atlanti bakalau - dorsz atlantycki

atlanti salmon - łosoś atlantycki

atom - atom

atom bombe - bomba atomowa

atom kerne - jądro atomu

atom vuki -

audi - usłyszeć, słyszeć; słuchać

auge -

auro - złoto

Austronesia -

Australia - Australia

aute - jaźń (tożsamość)

autatike -

auter -

autife -

autokratia - monarchia

automotike - samobieżny

autonomia - autonomia

autonomike - autonomiczny

autologe - monolog

avakate - awokado

avar - obrażenia (rana, krzywda)

avarike -

avarive - krzywdzący (szkodliwy)

avarize -

ave -

axe - oś

Axur - Aszur

Axuria - Asyria

aya -

ayo - aj!, ał!

Azeria - Azerbejdżan

B

babu - rozdział, sekcja

babuce - kapeć (papeć, bambosz)

babul -

baca - dziecko (nieletni)

baceler -

badal - wymieniać, wymienić, zamieniać, zamienić

badam - migdał

badan - ciało

badan di - cielesny

badavi - beduiński; nomadyczny

bage -

bagaje - bagaż

bagi -

bagi bele -

bagre - tygrys

bagre oselote - ocelot tygrysi

bah - pfuj (fuj)

bahaisme - bahaizm

bahaiste - bahaista

bahai - może

bahai alga - wodorosty

bahai amirer - admirał

bahai cau - trawa mor

bahai di - morski

bahai gele - meduza

bahai hiyar - strzykwa

bahai hua - ukwiał

bahai kinar - wybrzeże

bahai nil - morskoniebieski

bahai ordu - marynarka (flota)

bahai porto - port morski (przystań)

bahai sake - zatoka

bahai vala -

Bahama - Bahamy

Bahrain - Bahrajn

bai -

bake - piec

baker - piekarz

bakeria - piekarnia

baka poto - terakota

bakalau - dorsz

baki - pozostałość, reszta

baku - biały

baku coi - kapusta pekińska

baku margarite - jastrun właściwy

baku salmon - keta

baku varis -

bala - silny

• anbala - słaby

balakan -

balata - siła

baldi - wiadro

Balgaria - Bułgaria

balon pexe - ryba rozdymkowata

baluta - dąb

baluta frute - żołądź

bambu - bambus

bamia -

ban - chleb

banana - banan

bande - związać, wiązać; zapiąć, zapinać

bandaje - taśma; bandaż

banda - zespół (drużyna, grupa)

bandera - flaga, sztandar

bang -

bangla baxa - banglijski

Bangla gogia - Bangladesz

banke - oszczędzać (deponować)

banker - bankier

bankekan - bank

bankrute -

bankexefe -

bano - tablica (deska)

bano geme - gra planszowa

banya - kąpiel

banya kamar - łazienka

bar - bar

bare - blokować, hamować

barium - bar

bare mur - bariera

bar vala -

Barbados - Barbados

barbar - barbarzyńca

Barbuda - Barbuda

barde - broda

bari -

bari metal - metal ciężki

barke - gratulować; błogosławić

barke - gratulacje!

barte - Indyjski

Barte Bahai - Ocean Indyjski

Bartia - Indie

baru - niedźwiedź

barude - proch strzelniczy

barxa - deszcz

barxa cati - parasol

barxa kote - płaszcz nieprzemakalny

barxa mosim -

barxa sui -

bas - wystarczający

basen - basen

baske - kosz

baske bol - piłka do koszykówki (koszykówka)

bata - kaczka

bata krote - dziobak

bati - osiem (8)

batri - bateria

bau - skarb; skrabiec

bau bei -

bau di - cenny

bauite - klejnot

baxe - język; komunikacja; mówić

• dubaxike - dwujęzyczny

• konbaxe - wspólny język

• polibaxike - wielojęzyczny

• trabaxe - tłumaczyć (interpretować; tłumaczenie, interpretacja)

• trabaxer - tłumacz

• unbaxike -

baxe kanun - gramatyka

baxe kanun di - gramatyczny

baxe logia - językoznastwo

baze - podstawa, baza, fundament

baze bol - bejsbol (baseball)

bazer - założyciel

bazike - bazowy, podstawowy

bazisme - zasada

bazize - zakładać (założyć, ustanowić)

baze kanun - konstytucja

baze petre - skała macierzysta

baze strute -

baze xulekan - szkoła podstawowa

bazar - rynek, bazar

bazar hurisme - liberalizm rynkowy

be - być poddanym, doświadczyć, doświadczać (ubierniający czasownik)

be ais - marznąć (zamarznąć)

be ajabu - zachwycić się (być zachwyconym)

be an zai -

be biomute - fermentować

be boi - dryfować (pływać, płynąć)

be boli - ugotować się, gotować się

be bum - eksplodować (wybuchnąć, wybuchać)

be cen - poprzedzić, poprzedzać

be dai - urosnąć, rosnąć, wzrosnąć, wzrastać

be dom - mieszkać

be duka - martwić

be dur - trwać, zająć czas; przez

be estasi - nie ruszać się

be fatige - męczyć się (nużyć się)

be fen - pęknąć (rozpaść się)

be fin -

be fobi -

be fuzi liga - łączyć (złączyć)

be gamo - czuć, odczuć, odczuwać

be gas - zamieniać się w gaz (parować)

be gau - wznosić się (wznieść się, wstawać, wstać, powstać, unosić się, unieść się)

be gau gradu -

be gene - urodzić się, rodzić się

be ging - iść wzdłuż (pójść wzdłuż)

be halte - zatrzymać się

be hapu -

be harabu -

be hogo - spłonąć, płonąć

be in -

be in bum - implodować

be islam - poddać się, poddawać się, podporządkować się, podporządkowywać się, ulec, ulegać, być posłusznym

be kai - otworzyć się, otwierać się

be karibu - zbliżać się (zbliżyć się)

be krus - przejść w poprzek

be kux - leżeć

be laxe - pozostawać w tyle (zwlekać)

be loka - być umiejscowionym (być ulokowanym, stać)

be mal - należeć

be mata - umrzeć, umierać

be max -

be min -

be mirde - niknąć (blaknąć, gasnąć, słabnąć)

be nam - być wezwanym, być wzywanym, być nazwanym, być nazywanym

be nice - iść w dół (iść pod spód, iść na dno)

be par -

be pute - rozłożyć się (rozkładać się, gnić, psuć się)

be raste - wzrastać

be reste - zostać, zostawać

be retro - wrócić, wracać, wycofać się, wycofywać się

be rota - obrócić się (kręcić się)

be rupa - wyglądać (wydawać się)

be rute galte - zbłąkać się (wykoleić się)

be sabe vol -

be sam rupa - być podobnym, być jak

be sel - powinien

be sona - spać

be supra - przekroczyć, przekraczać, przejść nad, iść nad

be tam -

be tele loka - teleportować się

be teza - wzmacniać się (wzmagać, pogłębiać się)

be turbe - przejmować się (zawracać sobie głowę)

be vai -

be vanu - cieszyć się (zażywać, bawić się)

be vide - być widzianym

be xuru - zaczyna (zacząć, rozpoczynać, rozpocząć)

be zai - pojawić się

bebe - niemowlę

bebe bede - kojec

bede - łóżko

bedingan - bakłażan, oberżyna

bega - uciec, uciekać

behe - koza

bei -

Beijing - Pekin

bel - bel

bela -

Belarus - Białoruś

belca - łopata (szpadel)

Belgi - Belgia

Belize - Belize

ben - dziecko (potomek)

ben ben -

ben doh -

ben son -

benci - ławka

Benin - Benin

benzi -

benzin - benzyna

bere - beret

beri - jagoda

berilium - beryl

berklium - berkel

Berlin -

Bermuda - Bermudy

bete - burak

beton - beton

betula - brzoza

bie - organiczny

bier - życie organiczne

biofizologia -

biogense - płeć biologiczna

bio lasa -

biologia - biologia (nauka o życiu)

bio mute di - sfermentowany

bio sana xe - kompost

biosistem - biom

biotoxe - toksyna

Biblia - Biblia

Biblia di -

bibre - bóbr

bici -

bikini - bikini

biku -

biku sanga -

bil - móc, umieć, możliwy, prawdopodobnie

bil es - może

bilive -

bil ki - może

bilta -

bilor - kryształ

bine - budynek (struktura)

bine - zbudować, budować, konstruować

• konbine -

bine plan - architektura

bine planer - architekt

bindu - punkt

bingo - bingo

bir - piwo

birkan - bar, knajpa

Bisau Ginia - Guinea Bissau

biskute - biszkopt, ciastko

bismute - bizmut

bison -

biznes - biznes, interes (aktywność komercyjna)

bizneser - osoba biznesu, biznesman

blabla - luźna rozmowa, gadanina

blablakan - pokój rozmów, chat

bloge - blog

bobo - głupiec, bufon

boce - boks

bocer -

boce pante -

boi - spławik (boja)

boi punte nume -

boikote - bojkot

boing -

boka - usta

boka cati -

boka vele -

bol - piłka

bolon - balon

boli - zapomnieć, zapominać

boli varis -

Bolivia - Boliwia

bolte -

bombe - bomba

borium - bohr

bori - nuda (znudzenie)

bori di - znudzony

boron - bor

Bosna e Hercegovina - Bośnia i Harcegowina

Bote - Tybet

botel - butelka

botel tape -

bra -

bra doh -

bra son -

Brahma -

brauza - poszukiwać (badać, eksplorować, przeglądać, wyszukiwać)

brauzer -

brave - Odwarzny (

brave - brawo (gratulacje)

Brazavil -

Brazavil Kongo - Republika Konga

Brazil - Brazyla

briko - morela (śliwka)

Britia - Zjednoczone Królestwo

brokoli - brokuł

brom - brom

brox - szczotka

brox kalam -

brun varis -

Brunei - Brunei Darussalam

bu! - bu!

bubu -

bude -

Bude - Budda

budife - obudzić, budzić

budike - przebudzony (przytomny)

budion - uświadomienie, świadomość; oświecenie, bodhi

budisme - Buddyzm

budiste - buddysta

buda - budka (kabina)

Budapexte -

bufete - bufet (szwedzki stół)

buku - książka

bulbul - słowik

bum - wybuch (eksplozja)

bure - biuro, urząd

bural -

burer - sekretarz

bureria - sekretariat

burokan - biuro (pokój)

burokratia -

bure rite -

burge - zamek, forteca, twierdza

Burkina Faso - Burkina Faso

bus - autobus, autokar

bus halte - przystanek autobusowy

buste - biust

busu - całus

bute - masło

butan -

butil -

buta - but

buton - klawisz, przycisk, przełącznik, guzik

buton bano - klawiatura

buyu - baobab

C

gata a caku - ciąć

cade - Czad

cai - herbata

cai camaca - łyżeczka

caikan - herbaciarnia

cai kupa - kubek do herbaty

cai pote - imbryk (czajnik)

cai vala -

caku - nóż

camaca - łyżka

campion - czempion

cane - produkcja

caner - twórca, kreator, czynnik

canive - produktywny (żyzny)

canekan - fabryka, manufaktura

cana - moment

canaike - chwilowy

canse - szansa

cape - naciskać, zostawiać ślad

cape - odcisk, ślad; stempel, pieczęć

capati - płaski chleb, ćapati

car - wóz, wózek

car parke - parking

carme - czar (urok, wdzięk)

cati - dach

cau - trawa

cau kitabe -

cau medan -

cau mien -

cau stan - łąka

cavi - klucz

ceka - sprawdzić, sprawdzać, skontrolować, kontrolować, zbadać, badać

ceke - czek

celsius gradu - stopień Celsjusza

ceng - warstwa (poziom, piętro, kondygnacja)

ceng - dorosły, dojrzały

ceng bede -

ceng fem - kobieta, dorosła samica

ceng jen - osoba dorosła

ceng man - mężczyzna, dorosły samiec

• acepe -

• decepe -

• excepe - wyrzucać (wyrzucić, wydalać, wydalić, pominąć, wyłączyć, poza, oprócz)

• intercepe -

• koncepe -

• recepe -

• receper -

cepe - złapać, łapać, schwytać, chwytać

Ceres - Ceres (planeta karłowata)

ceresium - cer

ceri - wiśnia (czereśnia)

cernagora - Czarnogóra

cese -

• acese -

• acesebil -

• acesebilta -

• decese -

• precese -

• procese -

• proceser -

• recese -

• sucese -

cesium - cez

ceska - Republika Czeska, Czechy

ceti - siedem (7)

cetiden - tydzień

cian - niebieskozielony (cyjan)

cile - Chile

cili - papryka

cili fun - papryka

cimpanzi - szympans

cin - rodzic (matka lub ojciec)

cin bra -

cin cin -

cinograme -

cin ma - babcia (babka)

cin pa - dziadek (dziad)

cin sis -

cincila - szynszyla

cing -

cing - prosić

cing lai - zaprosić, zapraszać

cing na -

cini - porcelana

cipe - Albania

cira - drzeć (rwać, rozrywać, rozdzierać, rozszczepiać)

cira cira - strzępić (drzeć)

cira cira di - rozstrzępiony (podarty)

cira tela -

cita - gepard

coda - jebać, kopulować

coi - zielenina

coklate - czekolada

coklate kane - baton czekoladowy

congcing - Chongqing

copu - motyka

core - kradzież

corer - złodziej

cosen - Korea

cosen di - koreański

Cuana - Botswana

cule - traktować (proces)

cun - wybrać (wybierać, selekcjonować; wybór, elekcja, selekcja)

• precun -

cunbil - opcja (wybór)

cun liste -

cun yo gol - przeznaczyć

cupu - ssać

cute - wyjść (wychodzić, wyjechać, wyjeżdżać, wypłynąć, wypływać; wyjśćie, opuszczenie)

cute mun - drzwi wyjściowe

D

da - on, ona, ono

damen - oni

damen su -

damimen -

da su -

dai - duży

dai angiler - ambasador

dai angilkan - ambasada

dai bahai - ocean

dai barxa -

dai dara -

dai dom - pałac

dai gradu - wzmacniać (wzmocnić)

dai lasun - czosnek olbrzymi

dai pau - działo

dai pauer - kanonier

dai pote - kocioł

dai seku - głaz

dai siti -

daita - rozmiar

dai xulakan - uniwersytet

dai zi -

dake - przykryć, przykrywać, ukryć, ukrywać

• andake - odsłonić, odsłaniać

dake - pokrycie; pokrywa, wieko, dekiel; pokład

dalil - dowód; zeznanie

dalil dokumen -

dama geme - warcaby

dan -

dana - cząstka (ziarno, kula, pocisk)

dana.cau -

dana sekur - kuloodporny

dang - dzwonić (dźwięczeć, szczękać)

dang gi - dzwon (dzwonek)

danse - taniec

Danske - duński

Danske gogia - Dania

dante - ząb

dante -

dante baluta - dąb zębaty

dante broxa - szczoteczka do zębów

dante davaer - dentysta

dante hin - bezzębny

dante kume -

dape - bić, uderzyć, uderzać

dare - latać (fruwać)

daraje - ciecz (płyn)

daria -

darike - ciekły (płynny)

dare tube - lejek

darmestadium - darmsztadt

darti - grunt (ziemia, próchnica)

darti di - ziemny (glebowy, gruntowy)

darti hauer - nawóz

darvinisme - darwinizm

darviniste - darwinista

data - dane

data banke - baza danych (bank danych)

data cule -

data cule logia - informatyka

data fen lize -

data table - tablioca, macierz

dau - droga, szosa, ulica

dau bano -

dauisme - taoizm

dauiste - taoista

dau yunte -

dava - uleczyć, leczyć, uzdrowić, uzdrawiać

davaer - doktor, lekarz, uzdrowiciel

dava logia - medycyna

dava sui - eliksir (magiczny napój)

dava xe -

dava xekan -

dava xe logia -

de - z (od)

de - z (partykuła posiadania)

dee - bóg, bóstwo

deike - boski

deisme - teizm

• andeiste - ateista

deiste - teistyczny

deokata - mit (boska opowieść)

deokratia - teokracja

deologia - teologia

deonagre grame - dewanagari

deosofia - teozofia

debe -

debaje -

debize -

defe - obrona

defe bano - tarcza

defer - obrońca

defe kaska - zbroja

deha - wieś, wioska

Deimos -

dele -

dele to - czekać

deme -

demal - publiczny

demografia - demografia

demokratia - demokracja

demokratike - demokratyczny

demokratiste - demokrata

deme polita - populacja

demon - demon

den -

• preden - wczoraj

den logu -

des - dziesięć (10)

des kilo - dziesięć tysięcy

desen - rysunek, obraz

desi - decy-, dziesiąta część

desi bel - decybel

detal - detal, szczegół

• dusdeuisme -

deval - szalony

devalta - szaleństwo

dex - prawa strona

dex di - prawy (prawostronny, z prawej strony)

dexhanuka -

dexiste - prawicowiec (prawak)

di -

dia - dzień

dia foto -

dia yam - obiad, lunch

dike - cel (celować; kierunek)

dike - celować

dike - wskazać, wskazywać

• indike -

diker - wskaźnik

dike pin - kompas (namagnesowana igła)

din - religia, wyznanie

din di - religijny

din guru - ksiądz, kleryk, kaznodzieja

diniste - wierzący (osoba religijna)

• andiniste - niewierny

din xia -

dinamite - dynamit

dinde - indyk

ding -

• anding -

dingi - kolec

dino saur - dinozaur

Dione -

diorite - dioryt

dipe - obniżać (obniżyć)

dipe - niski

dipe gradu -

dipe megi -

dipe moka - krzak (krzew)

dipe tela - dywan

diske - dysk

disprosium - dysproz

dite - mówić, rozmawiać

• kontredite -

• predite -

• predition -

ditate - dyktować

ditater - dyktator

ditateria - dyktatura

dition -

Divehi - Malediwy (Republika Malediwów)

doh - córka

doh doh -

doh son -

Doice - Niemcy

doice di - niemiecki

dokumen - dokument

dokumen filme -

dokumen sanduku - folder (teczka)

dolar - dolar

dolfin - delfin

dom - dom, mieszkanie

dom di - domowy

dom gogia -

domize - dać mieszkanie (zakwaterować)

dom zeze - mucha

Dominika - Dominika (Wspólnota Dominiki)

Dominika Vakilkratia - Republika Dominikańska (Dominikana)

domino - domino

don - dać, dawać

• redon -

don tabi -

don xe - podarunek, dar, prezent

don xe ceke -

dong - wschód

dong di - wschodni

dong gorila - goryl wschodni

Dong Timor - Timor Wschodni (Demokratyczna Republika Timoru Wschodniego)

donjon ventur - przygoda w lochu

dosil - oswojony (potulny, posłuszny)

dosil gene di - udomowiony (domowy)

doste - przyjaciel

• andoste - wróg (nieprzyjaciel)

doste hin -

dostia - przyjaźń

dostike - przyjacielski (uprzejmy, miły)

dotor - doktor (uczony, który osiągnął doktorat)

dotorta - doktorat

dou - fasola lub groch, roślina strączkowa

doxe - wina, grzech; defekt, wada

doxike - winny

doze - porcja, dawka

drame - dramat

dramate - grać, odgrywać rolę

dramater - akt, scena

dramatike -

dramatike ironia - ironia dramatyczna

du - dwa (2)

duajisme - dualizm

dubaxike - dwujęzyczny

du grafi di -

du mar - dwukrotnie (dwa razy)

dume -

du o tri - parę

duple - podwajać (podwoić, pomnożyć przez dwa)

du romanse di - biromantyczny

du semi di - dwuznacznik

du sexe di - biseksualny

du soni di -

dua - modlitwa

dua - pomodlić się, modlić się

• dusdua - kląć (przeklinać; przekleństwo)

dubnium - dubn

dudu - owad

dugu - czytać

panduke -

duke -

dukan - sklep (skład)

duku - żal, smutek

duku di - smutny

dum - dym

dunia - świat

dunial - globalny

dunia baxe - język świata, język ogólnoświatowy

duna -

dure - minąć, mijać (czas)

dure - trwanie

• redure -

durebil - trwały (wytrzymały, podtrzymywalny)

dure di - chroniczny

durometrer - stoper (sekundomierz)

dus -

dus gradu - dezaktualizować (pogorszyć)

dus hal - trudność (trud)

dus jen -

dusnam - obraza (obelga)

dus rai -

dus sin di - złowieszczy

dus zar - zły los

dute -

• dedute -

• dedution -

• indute -

• kondute -

• konduter -

• produte -

• paraprodute -

• posprodution -

• produter -

• redute -

dux - prysznic

E

e - i, oraz

eglisa - kościół

einsteinium - einstein

Eire - Irlandia

ekal - środowiskowy, naturalny

ekia - natura, środowisko

ekologia - ekologia (nauka o środowisku)

ekonative - dziki

Ekuador - Ekwador

elastike - elastyczny

eletre - elektryczność

eletrike - elektryczny

eletroline - kabel (linia)

eletrolize -

eletron - elektron

eletroposte (e-poste) - poczta elektroniczna

eletrorade - piorun (grom)

elfe -

Enceladus -

energia - energia

engener - inżynier

engenia -

Englix - Anglia

englix di - Anglik; angielski

englix filiste - anglofil

englix fon di -

englix margarita - stokrotka pospolita

enzim - enzym

erbium - erb

Eris - Eris (planeta karłowata)

Eritra - Erytrea

es - być

esente -

esentia -

esential -

eser -

esai - esej

eskran - ekran

eskulte - rzeźba

eskulter - rzeźbiarz

eskulte suta - rzeźbiarstwo

espanofonike -

Espania - Hiszpania

esperanto - Esperanto

esponje - gąbka

estan - cynk

Esti - Estonia

estibium - antymon

estrontium - stront

etan -

etanol -

etil -

Etiopia - Etiopia

Eurasia - Eurazja

eureka - znaleźć, znajdywać, odkryć, odkrywać

euro - euro (€)

europium - europ

Europa - Europa

europa baluta - dąb szypułkowy

europa di - europejski

Europa luna -

Europa Unia - Unia Europejska (EU)

exgogia - zagranica

exgogike - zagraniczny

extre -

exa -

ezmurude - szmaragd

F

fa - zrobić (stworzyć, wykreować)

fa acar - kisić (marynować)

fa alo rai - nie zgadzać się

fa amen -

fa an galte -

fa an verse -

fa an zai - usuwać (usunąć, likwidować, zlikwidować, wymazywać, wymazać, pozbywać się, pozbyć się)

fa argu -

fa aroma - wąchać

fa aroma - pachnieć

fa asar - poprowadzić do (doprowadzić do, powodować)

fa banya - kąpać się

fa biznes lona - negocjować

fa cori - ukraść, kraść

fa dalil - dowieść, dowodzić; zeznać, zeznawać

fa darte hau - nawozić (nawieźć)

fa defa - obronić (chronić)

fa ding -

fa dosil - oswoić (oswajać, tresować, trenować)

fa dosil gene - udomowić (kultywować)

fa duka - zasmucić (zasmucać)

fa englix kitabe - anglizować (zanglizować)

fa fatu -

fa fei - latać, lecieć

fa fokus - skupić, się, skoncentrować się

fa gola - otoczyć, otaczać

fa halal - pozwolić, pozwalać, zezwolić, zezwalać

fa has - rozróżniać (rozróżnić)

fa hava - dmuchać

fa hen -

fa hisabu - kalkulować

fa hogo - spalić, palić

fa jang -

fa jong - centrować, skupić, skupiać

fa jui -

fa kai - otworzyć, otwierać

fa kata - opowiedzieć, opowiadać

fa koste - kosztować

fa krus fixe - ukrzyżować

fa kung - przebić (perforować, dziurawić)

fa kux - położyć

fa lai -

fa lanse grafi - wyświetlać

fa lenxi - ćwiczyć

fa libu - postawić (stawiać)

fa lika - wzmocnić (wzmocnić, wzmóc)

fa linke - łączyć, wiązać, złączyć

fa lona - debatować, prowadzić dyskurs

fa manera - zachowywać się (działać)

fa mantra -

fa max lika - wesprzeć (wzmocnić, zasilić)

fa mece - konkurować, rywalizować; odbyć mecz, odbywać mecz

fa mei daka - dekorować

fa memo - pamiętać

fa min gradu - zmniejszyć o jeden

fa min rai -

fa ming - rozjaśnić

fa model - modelować (projektować, zaprojektować)

fa nafas -

fa najis -

fa nia -

fa oke - zaakceptować, akceptować, powiedzieć okej, mówić okej

fa onor -

fa ore - słuchać

fa pada - upuścić, upuszczać

fa par -

fa paraya - gardzić (pogardzać)

fa parce - stłuc się (rozpaść się na kawałki)

fa parti - uczestniczyć, wziąć udział, brać udział

fa pasi - sprawić ból, sprawiać ból

fa pati mise -

fa pauza - przerwać, przerywać

fa pede - pierdzieć

fa pei - zapłacić, opłacić, płacić

fa pin - kłuć (żądlić)

fa piping - ocenić, oceniać, recenzować, komentować, krytykować

fa poli - podwoić

fa politi - rządzić

fa pos - podążać

fa poze - pozować, ustawiać się

fa pul - wypełnić, wypełniać

fa pul hau - doskonalić (optymalizować, ulepszać)

fa rai - uważać (sądzić)

fa rande - heblować

fa ratibu - porządkować, organizować

fa re - powtórzyć, powtarzać

fa redi - przygotować, przygotowywać

fa reporte - raportować, relacjonować, opowiadać

fa reside - uznać (przynać, przyjąć do wiadomości)

fa retro -

fa rezerve - rezerwować (zarezerwować)

fa rolo - toczyć, turlać

fa romanse - kochać romantycznie

fa sabu - spowodować, powodować

fa saf va tela -

fa sahi - poprawić, poprawiać, prostować, korygować

fa saide - polować (łowić)

fa sam rai - potwierdzić, potwierdzać, zgodzić się, zgadzać się

fa sam sifa - emulować (symulować, naśladować, modelować)

fa sana - zrobić, robić, wyprodukować, produkować, wytworzyć, wytwarzać

fa sekur - chronić (ratować)

fa sel -

fa sense - czuć (poczuć, postrzegać, wykrywać)

fa serve - służyć

fa side - siedzieć

fa sifa - opisać (zakwalifikować)

fa sim -

fa sing foto - mruganie (błysk)

fa sir - chować (kryć)

fa siro -

fa soni - brzmieć, wydać dźwięk, wydawać dźwięk

fa sor - zamknąć (zamykać, zakluczyć, zakluczać, zapinać, zapiąć)

fa sosi - socjalizować się

fa sual - zapytać, spytać, pytać

fa sultan - rządzić, władać

fa sum - zsumować, sumować, dodać, dodawać

fa tapa - zatkać, ztykać

fa tela - tkać (pleść)

fa tele fon -

fa tense -

fa terca - przechylać (przechylić, wychylać, wychylić)

fa tese - dyskutoać, twierdzić

fa transe - przejść, przechodzić, przejechać, przejeżdżać

fa trati - zgodzić się (umówić się)

fa truke - oszukać (oszukiwać

fa ulul - wyć

fa vai klus -

fa vai tense -

fa valu -

fa vanu - bawić, zabawiać

fa xarti - wymagać, przewidywać

fa xipi - moczyć (zmoczyć)

fa xiti bai - przegrać, przegrywać

fa xopi - kupić

fa xou -

fa xux - uciszyć (uciszać)

fa yagu - oszacować, szacować, przybliżyć, przybliżać

faide - zasób (zastosowanie, użyteczność, korzyść, zysk, pożytek, walor, profit, zaleta)

faidaje - materiał (składnik, zasób)

faidike - użyteczny, pomocny, przydatny, pożyteczny, korzystny

famil - rodzina

famil nam - nazwisko, imię rodziny

fan -

fanate -

fanatike -

fantaze - wyobrazić, wyobrażać, fantazjować

fantaze - fantazja (wyobrażenie, wyobraźnia)

fantazike - fantastyczny, fantazyjny

fantom - duch, fantom

fase - powierzchnia

fase area - pole, powierzchnia

fase tele - głęboki

fase teleta - głębokość

fasil - łatwy, prosty

fasilta -

fasinta - fascynacja

fate - czyn, uczynek

fati - dostarczyć (dostarczać, doprowadzić, doprowadzać, wydać, wydawać, opublikować)

fatige - zmęczenie (wyczerpanie)

fatu -

fatu di -

fatura - rachunek (faktura)

favor -

faxe - bandaż, taśma, wstążka

faxisme - faszyzm

faxiste - faszysta

faxon - moda, trend

faxon di - popularny, modny

faze - etap, faza

febre - gorączka

fei - lot

fei gi - samolot

fei gi di kaper - porywacz samolotu

fei gi tikete -

fei muxu - nietoperz

• defeke - srać (robić gówno)

feke -

telefonia -

femisme - feminizm

femiste - feminista (feministka)

fen - część, ułamek

fen di -

fen don - wnieć wkład (przyczynić się)

fenife - dzielić

• dufenife - przepołowić (podzielić przez dwa)

fenil -

fen lize - analizować (analiza)

fenol -

fere -

• defere -

• disfere -

• infere -

• prefere -

• profere -

• refere -

fermium - ferm

fero - żelazo

feste - przyjęcie, święto, festiwal

festal -

feste den - święto

fete - zrobić (czyn, uczynek)

• defete -

• exfete -

• exfetive -

• infete - infekcja (zakażenie)

• parafete -

• perfete - perfekcyjny

• rifete - powtórzyć, powtarzać

fete baxe - język sztuczny

feter - twórca (czynnik)

feteria - fabryka, manufaktura

Fiji - Fidżi

fikre - myśleć (dumać; myśl, pomysł)

file - zamiłowanie (-filia)

filiste - miłośnik (fan, -fil)

Filipin - Filipiny

Filistin - Terytorium Palestyńskie

filme - film

filme babu -

filsofe - filozofia

filsofal - filozoficzny

filsofer - filozof

filtre - filtr

fine - skończyć, kończyć

fine - koniec

fin - już (skończona czynność)

final -

finike -

finize -

finme - ostatni, końcowy

fiorde - fiord

firuze - turkus

fite - roślina, sadzonka

fitologia - botanika

fixe - przyczepić, przymocować

• afixe - afiks

• posfixe -

• prefixe - przedrostek (prefiks)

fize -

fizike -

fizike gi -

fizologer - fizyka

fizologia - fizyka

• metafizologia -

flam -

flece - strzała (bełt)

flecer - wytwórca łuków i strzał

flerovium - flerow

flexe -

• deflexe -

• reflexe -

• reflexer -

• reflexe sonde - echo

• flexebil -

flur - fluor

fluride - fluorek

fobia - strach, fobia

fobife -

fobike -

fobive -

Fobos -

foku - skupienie, koncentracja

foli - szala

foli kaska -

fon -

fone - wymawiać (wymówić)

fone - głoska

foneme - fonem

fonologe -

fonologia - fonologia

fone zi - litera, znak

fonte - fontanna (studnia, źródło)

fonte kalam -

fonte sui -

fonyo -

for -

forife -

fora - wiercić, borować

forke - widelec

• deforme -

• dusforme -

• dusformife -

• dusformike -

• konforme -

• riforme -

forme - forma, kształt, morf

formeme - morfem

formize - ukształtować, kształtować, urzeźbić, rzeźbić

forum - forum

fosfe - fosfor

fosfate - fosfat

fote - światło, oświetlenie

foto - fotka

foto gola - efekt halo

fotografe - zdjęcie (fotografia)

fotografer - fotograf

fotografe gi - kamera, aparat fotograficzny

fotografia - fotografia

fote kane - pochochodnia (latarka)

fotoline -

foto mata di -

foto minar - latarnia morska

foto mira di -

foton - foton

fotos - jasny, świetlny

foto radi - promień światła

Franse - Francja

Franse fon di -

Franse fon dunia -

Franse Guyana - Gujana Francuska

fransium - frans

Franse krepe - francuski naleśnik (crêpe)

Franse Polinesi - Polinezja Francuska

frasen - jesion

frem - rama

frike - trzeć (pocierać, obetrzeć, pucować)

frute - owoc

frutos -

frute parke -

frute xarbe -

fufu -

fui - fu, fuj

fuke - nosić ubrania

fukize -

fuka - wznowić, wznawiać, ponowić, ponawiać, przywrócić, przywracać, odnowić, odnawiać

fuku - ubranie, ubiór, strój

fuku di -

fuku vaxi gi - pralka

fulan -

fun -

fungu - grzyb

fungu frute - sporokarp

fungu nete - grzybnia

• defunte -

• dusfunte - awaria (wadliwe działanie)

• konfunte -

• konfuntebil - kompatybilny (pasujący)

funte - funkcja, stanowisko

funtebil - poprawny (wykonalny)

funtion -

furete - tchórz, fretka

furi - zły (wsciekły, gniewny)

furita - gniew, furia

futau - siekera, topór

fute - stopa

fute bano - rusztowanie (trap)

fute bol - piłka nożna

fute marke -

fute xaka - noga

fuzi - topnieć (upłynniać się)

fuzi liga - fuzja (amalgamowanie, łączenie)

fuzi petra - lawa

fuzi saf - topić (upłynnić, upłynniać)

G

ga - iść

Gabon - Gabon

gabre - grób (mogiła, grobowiec, zakopać, pochować)

gabrite - nagrobek

gabrestan - cmentarz

gadolinium - gadolin

gaja - słoń

Galia - Galia

galium - gal

gala -

galaxia - galaktyka

galeri - galeria, sala wystawowa

gali - ulica

galope - cwał (galop)

galte - popełnić błąd

galte - błąd (pomyłka)

galte budi - źle zrozumieć

galte di - błędny (niepoprawny)

gam cin -

gamia - małżeństwo, związek małżeński

gamife - ożenić się, poślubić, wyjść za mąż

gamike - ożeniony, zamężny, w związku małżeńskim

gam ma -

gam pa -

gam per - małżonek (małżonka)

gam sau -

Gambia - Gambia

gamba - krewetka

gamel - wielbłąd, wielbłądzica

gamo - emocja, uczucie

gamo di - emocjonalny (uczuciowy)

gamo hal - humor (nastrój)

gamo zi - emoji (emotkon)

gan - suchy

gan cau - siano

ganife - suszyć (wysuszyć)

gan mosim -

gan putau - rodzynka

Gana - Ghana

gana -

gana kalam -

Ganda - Uganda

gandum - pszenica

Ganga - Ganges

gani - śpiewać (piosenka, pieśń)

ganir -

ganir grupe - chór

Ganimede -

ganja - konopie

ganse - gęś

garanti - gwarancja

garde - chronić, strzec, osłaniać, bronić

garder - strażnik, ochroniarz

garde tor -

garde zelo - zazdrosny

garma - ciepły

garma masala - garam masala

garma mosim - lato

garma mosim medi den - przesilenie letnie (dzień srodka lata)

garma zona - tropiki

garma zona caustan - sawanna

garma zona di - tropikalny

gas - gaz

gas di - gazowy

gasife - zamieniać w gaz

gate -

gate a dante -

gate glu bano -

gative -

gate yepa -

gati - twardy

gati mate - ciało stałe

gati mate di - stały (sztywny)

gau - góra (szczyt)

gau di - wysoki

gau dipe - pionowy

gau dipe mote -

gau gradu di -

gauize - podnosić (podnieść)

gauta - wysokość

gau tanur - wielki piec

gau tehni -

gaze - gaza

gazel - gazela

gazeta - magazyn, dziennik, gazeta

gazeter - dziennikarz

gee - ziemia, grunt, gleba

geografia -

Geia -

geologia - geologia

geometria -

geopolitia -

geoterme -

gebre - algebra

gei - gejowski (homoseksualny)

gele - żel, galareta

gem - miecz

geme - grać w grę

geme - gra

gem dau -

gemer - gracz

gem suta -

gene -

• exgene -

• poligene -

• progene -

• sugene - rozmnażać

• ungene -

gene di - surowy (niedojrzały)

gene grupe - pokolenie (generacja)

gene klas - kasta

genologia -

gene logia di -

gene logu - genealogia

gene tipe - genotyp

gense -

gensal -

gensologia -

geo dou - orzech ziemny

geo elfe -

geo forme - teren

geo kaska krake - uskok

geo kaska plate - płyta tektoniczna

Geo Medi Bahai - Morze Śródziemne

geo nice di - podziemny

geo nice jela - loch

geo ordu - wosko lądowe (armia)

geo par lin - równik

Geo Par Lin Ginia - Gwinea Równikowa

geo sismo - trzęsienie Ziemi

geo tike - działka (teren)

Germania -

germanium - german

Gernezi - Guernsey

geste - gest

gi - maszyna

Gibraltar - Gibraltar

gide - prowadzić (wskazać drogę)

gide buku - przewodnik

gider - przewodnik

ging - równoległy (podłużny)

ginge - imbir

ging gola - długość geograficzna

ging gradu - długość geograficzna

ging lin -

gingam - kumkwat

gio -

gio ja -

giota - kropla

gitar - gitara

giuka - żad

glas - szkło

glas daka - glazura (emalia)

glasife - szklić (glazurować)

glis - ślizgać się (poślizgnąć się, jeździć na łyżwach)

glu - klej

glu bande -

glu di - lepki (kleisty)

glu grafi -

glu poto - glina

glukerol -

glukin -

glukogen -

glukos -

glutize - lepić (kleić)

gluten - gluten

gogia - kraj, ziemia

gogia jen - obywatel

gol - cel

gole -

gola - koło, okrąg

gola di - okrągły

gola longta -

gola seku - bruk

golem - golem

gomu - guma

gona - kąt

gona metri gi - goniometr (kątomierz)

gorila - goryl

goro - świnia

goro karne - wieprzowina

goton - bawełna

gradu - stopień, poziom, ranga, klasa

gradu di - stopniowy

gradu medan - gradient (gradacja, stopniowanie)

gradu mute - rozwój

grafe - opisywać, ilustorawć; przedstawiać

grafe - opis, przedstawienie; wykres

grafe buku - książka z obrazkami

grafe cule -

grafeme -

grafer - ilustrator, grafik

grafe fineta -

grafike - obrazowy, graficzny; opisowy

grafe karte -

grafe kata - komiks; kreskówka

grafe lanse gi - projektor (rzutnik)

grafe projeter - projektor (rzutnik)

grafi sugata -

gram - gram

grame -

• programe - program

• programaje -

• programer - programista, koder

gran - cząstka

granite - granit

grave - żwir

Grenada - Grenada

Grenadin nesia - Grenadyny

grese -

• agrese - atak (agresja, napaść)

• agresive - agresywny

• agreser -

• agresevi - agresywny

• progrese - posuwać się do przodu (dokonywać postępu, wejść)

• progresion -

• regrese -

grimas - grymas

grom - grom, huk

grom tufan - burza z piorunami

gros - gruby

gros - szorstki

gros limon - papeda

grosta - grubość

gros zi - pogrubiona litera

grupe - grupa

gua - jaskinia

Guadelupe - Gwadelupa

guai - dziwny

Guam - Guam

guan - urząd, pozycja, stanowisko, funkcja

guan - szeroki

guan di - oficjalny

guaner - funkcjonariusz, urzędnik

guanta - szerokość

Guangzou - Kanton

Guatemala - Gwatemala

gubu - hipopotam

gui - ogr (trol, goblin)

gui papi - mak wschodni

gujarati - Gudżarat

guku hua -

gul - połknąć (połykać)

gule - ghul

guma - bęben

guru - guru, mistrz

guste - smakować, próbować smaku

guste - smak

guste ka - smakować jak

guta - kolano

guta kaska oste - rzepka

Guyana - Gujana

H

ha - mieć (trzymać)

habar - wiadomość, nius

habar gazeta - gazeta

habar letre -

habar media -

habaxa - abisyński

Habaxa - Abisynia

hafenium - hafn

hafiz- - zachować, zakonserwować, zachować, utrzymać

hafizer - przechowawca, kustosz, opiekun

haha - śmiać się

haide - niech my, hajda

haima - namiot

Haiti - Haiti

haki - pył

haki cupu gi - odkurzacz

haki rang -

haku - prawo, przywilej

hal - stan

halal - dozwolony (dopuszczalny, zezwolony, halal)

halal liste -

halela - chwalić (wychwalać)

hali - pusty

hali zi - spacja

halife - kalif

halifia - kalifat

halo - halo, cześć

halte - zatrzymać

halte - stop; przerwa, zatrzymanie

ham - znaczyć (liczyć się, być ważnym)

ham di - ważny

hamake - hamak

hamar - młot, młotek

hamil - ciężarny (w ciąży)

hamir - drożdże

Han - han chiński

han guaner -

Han zi -

hanu - ręka, dłoń

hanu li - ręczny

hanu xaka - ramię (kończyna górna)

haos - chaos, nieporządek; wrzawa, zgiełk

hape -

hapu -

harabe - rujnować, dewastwować, burzyć

harabe - zły, zrujnowany, zepsuty

harabe mahala - slums

haram - zabroniony (wzbroniony, nielegalny, haram, tabu)

harmonia - harmonia

harmonike - harmoniczny

harnes - zaprzęc, zaprzęgać

Hartum -

has - specjalny, wyraźny, wyrazisty

has nam -

hasta - różnica (specjalność)

haste - zajęty

• anhaste - powolny (wolny, letargiczny)

hata - aż do

hata di - nawet

hatar - zagrożenie, niebezpieczeństwo

hatar di - niebezpieczny

hau - dobry

hau angil - ewangelia

haudeisme -

haugenisme -

hau gradu - aktualizować (zaktualizować, ulepszać, ulepszyć)

hau guste di - pyszny

hauloge - laudacja

hau moral - cnota (moralność)

hau moral di - cnotliwy (prawy)

hau rai -

hau sifa di - wspaniały

hau sifata - cecha, atrybut, własność; -ość

hau sin di - obiecujący (dobrze wróżący)

hautopia -

hau vide di - przystojny, atrakcyjny, ładny

hau zar - dobry los, szczęście

hava - wiatr

Havai - Hawaje

Havai nesia - Hawaje (archipelag hawajski)

haxi -

haxix - haszysz

Haye - Armenia

hazin -

• mahazin -

hazinkan -

he - hę?, co?, pardon?

hei - hej

helium - hel

Helen - Grecja

helenike - gracki, helleński; Grek

helis babul -

helis fei gi - helikopter

helix - helisa

Helsinki -

hem - dumać, rozmyślać, zastanawiać się, rozważać, brać pod uwagę

• anhemia - anemia

heme - krew

hem… - hmm…

hemofobia -

hemoglobin - hemoglobina

hemopresia - ciśnienie krwi

hemi hin -

hemi selu - dumać, rozmyślać, zastanawiać się, rozważać, brać pod uwagę

hen - nienawidzić

hena -

hepate -

hepatitis -

hero - bohater, heros

heroike - bohaterski, heroiczny, odważny, brawurowy

hero kata -

herze - herc

Hese -

hesium - has

hevan - animal

hevan agri suta - hodowla zwierząt

hevan bagi - zoo (ogród zoologiczny)

hevan fili -

hevan geo grafi -

hevan kata - bajka

hevan logia - zoologia

hevan logia di - zoologiczny

hevan toxi -

hibride - hybryda; kundel

hidre - wodór

hidrate -

hidre peroxide -

hidrargente - rtęć

hijabu - welon (woalka)

hima - śnieg

hima duna -

hima rose - szron

Himalaya - Himalaje

hin - bez

hin di -

Hinde -

Hindocin -

hindisme - hinduizm

hindiste - hinduistyczny

hindium - ind

hinde raja -

Hinde rivo -

hinde sos - ćatni

Hindestan -

hipe -

hipoglukohemia -

hipohemopresia -

hipokalsohemia -

Hiperion -

hisabe -

hisabia - arytmetyka

hisabu loge - konto

histor - historia; annały, roczniki

historer - historyk

historia -

• prehistoria -

historologia - historia, badanie historii

hiyar - ogórek

Ho Ci Min site - Ho Chi Minh (Sajgon)

hobi - hobby

hobiiste -

hogo - ogień

hogo di - ognisty

hogo puja - kult ognia

hogo sanduku - latarnia

hogo seku - krzemień

hogo tehni - pirotechnika

hogo xan - wulkan

hogo xan glas - szkło wulkaniczne

hoki - hokej

hol - cały

holografe - hologram

holografia -

holia - całość (integralność)

holisme - holizm

holiste -

holonam -

holonume -

holera - cholera

holmium - holm

Hong Gong - Hong Kong

hore -

horife -

horifike -

horur -

hormon - hormon

Horvatia - Chorwacja

hotel - hotel

hua - kwiat

hua jara -

hua koli - kalafior

hua mosim - wiosna

hua pote -

huang - żółty

hui - popiół

hui darte - gleba bielicoziemna

hui rang - szary

huke - hak

huke krus - swastyka

huke lin kane -

huli - lis

• exhume -

• inhume -

hume -

human - człowiek, istota ludzka

humania - ludzkość, rodzaj ludzki

humanike - ludzki

humanisme - humanizm

humaniste - humanista

humanoide -

human hake - prawa człowieka

humel - chmiel

humor - humor

humorike - humorystyczny, śmieszny, zabawny, komiczny

humoriste - komik

humus - ciecierzyca

humus pasta - hummus

hure - wolny, niepodległy, niezależny

huria - wolność, niepodległość, niezależność

hurisme - liberalizm

huriste - liberalista, wolnościowiec

huristike - liberalny, wolnościowy

hura - wiwatować (hura, jej)

huru di - uwolnić, uwalniać

huxi - miły, przyjemny, uroczy

I

ibri - hebrajski

ice - chcieć (pragnąć)

ice - wola, chęć

• anicive - niechętny

idee - idea, pomysł

ideal - pojęciowy

ideograme - ideogram

idiote - idiota

idiote di - głupi (idiotyczny)

idioteta - idiotyzm (głupota)

ifrite - ifrit

iglu - iglu

iha - osioł

iha uma - muł

impere - władać, panować, rządzić jako imperator

imperer - imperator

imperia - imperium

imperial -

imperialisme - imperializm

imperialiste - imperialista

in - wnętrze (środek)

inaje - wnętrze (środek)

in bum - implozja

in di - wewnętrzny

inike - wewnętrzny

in klus -

in klus di -

inlai -

in liste - spis treści (tabela zawartości)

in mise - importować (zaimportować)

inmun - wejście

in nam - endonim

in puxe - ścisnąć (sciskać, wycisnąć)

in tene - zawierać

intre -

intre -

intraje -

intromun - wejście

in verse jen -

in vide -

in xe - treść (zawartość)

Indonesia - Indonezja

insulte - obraza, obelga

insulte di - obraźliwy, niemiły, obelżywy

internete - internet

Io -

iode - jod; jodyna

ion - jon

ion radi - radioaktywność

ion radi di - radioaktywny

IP adres -

Iran - Iran

Iraqi - Irak

iridium - iryd

ironi - ironia

ironi di - ironiczny

islam - poddanie się, uległość, pokora, posłuszeństwo

islamofobia - islamofobia

islamisme - Islam

islamiste - muzułman, muzułmanin

islam xaria - szariat

Islande - Islandia

isme -

Israel - Izrael

iste -

Italia - Italia, Włochy

ite - kamień (kawał skały)

itis - zapalenie

J

ja - przyrostek dla wykonawcy

jai - zwyciężyć (wygrać; zwycięstwo, wygrana)

jaibai -

jaija -

• jai pandunia! -

jain din - dźinizm, dżinizm

Jakarta - Dżakarta

jake - kurtka

jame - kolekcjonować, zebrać, zbierać

• ajame - spotkać (spotkanie, zebranie)

• anjame - rozproszyć, rozpraszać

• anjame di - rzadki (rozrzedzony, rozproszony)

jamia - kolekcja, zbiór; zgromadzenie, zebranie

jamive - zbiorowy, zbiorczy

jame karte -

Jamaika - Jamajka

jampe - skoczyć, skakać

jamul - czapetka kuminowa

jan - medytować; dumać, rozmyślać, zastanawiać się

jan buda din -

janela - okno

janela frem -

jang - walka, wojna

jang di - militarny, wojskowy, wojenny

janger - wojownik, bojownik

jang suta - sztuka walki

jangal - las, dżungla, zagajnik

jara - dzban, dzbanek; słój, słoik; wazon

jaru -

jau - jęczmień

javabe - odpowiedzieć (odpowiadać; odpowiedź, odzew)

Jayer - Algieria

jaze - jazz, dżez

jebe - kieszeń

jebe caku -

jeka - pożyczyć

jeka don - pożyczać komuś (pożyczyć komuś)

jeka lexe - zapożyczenie (wyraz obcy)

jeka na - pożyczać (pożyczyć)

jele - uwięzić, więzić, pozbawić wolności

jele - więzienie, kara więzienia, kara pozbawienia wolności

jeler - strażnik więzienny

jele jen -

jelekan - więzienie, zakład karny

jen - osoba

jen (jen men) -

jen bahai -

jen di - osobisty, intymny, prywatny

jen jami -

jenju - perła

jenju table - abak (liczydło)

jensen - żeń-szeń

Jerze - Jersey

jete -

• exjete -

• injete - wstrzyknąć, wstrzykiwać

• injetaje - zastrzyk

• projete - projekt, planowane przedsięwzięcie

• rejete -

jete grafe - wyświetlać (rzut, projekcja)

Jibuti - Dżibuti

jihade -

jini -

jiva - żyć (żywy, żyjący; życie)

• trajiva -

joke - żart

joker - żartowniś, dowcipniś

jong - środkowy, centralny

Jong Afrika Vakilkratia - Republika Środkowoafrykańska

jong di - centralny (środkowy)

jong fon - samogłoska

jong xulakan -

Jongoku - Chiny

jovar - sorgo

juba - żupan

jude - sądzić (osądzić)

• prejude -

judaje - wyrok

juder - sędzia

judike -

judau - judo

jui -

jui di -

jui note -

jul - dżul (J)

jumla - zdanie (fraza)

jumla logia -

jun - młody

jun bei -

jun bra -

jun fem - dziewczyna

jun jen - młodzież, młoda osoba

jun man - chłopak

jun moka - młode drzewo

junnen - młodość

jun sau -

jun sis -

junta - młodość

jung - gatunek

jupe - spódnica

jus - sok

juste - tylko (precyzyjny, dokładny)

juste pauer - snajper (strzelec wyborowy)

K

kal -

kalife -

kalta -

ka - jak, niż, od

kababu - grillować

kababu karne - kebab

kabile - plemię

kable -

kaboga - kabaczek (dynia, tykwa)

Kabu Verde - Wyspy Zielonego Przylądka (Republika Zielonego Przylądka)

kadimium - kadm

kafe - kawa

kafe alga - brunatnica

kafekan - kawiarnia

kafe kupa - filiżanka do kawy

kafe pote - imbryk do kawy

kafe rang - brązowy, koloru kawy

kafe salmon - pstrąg potokowy

kafir - niewierny (poganin, niewierzący)

kafur - kamfora

kaguji - papier

kaguji limon - lima (limonka)

kai - otwarty, niezamknięty

Kaiman nesia - Kajmany

kaju - nerkowiec

kaka - defekować, srać

kaka - ekskrement, gówno

kakau - kakao

kaki -

kalium - potas

kala - czarny

Kalal - Grenlandia

kalam - pióro, długopis

kalam sui - tusz

kalende - kalendarz

kali -

kali di -

kali guste - gorzki

kali melon - przepękla ogórkowata (balsamka ogórkowata)

kali orange - gorzka pomarańcza

kalifornium - kaliforn

Kalisto -

kalkul - rachunek (formalny system obliczeń)

kalmar - kałamarnica (mątwa)

kalsobilor - marmur

kalside - wapno

kalsite - kalcyt

kalsium - wapń

kalsopetre - wapień

kam - niewiele (mało)

kamia - nieliczność

kamife -

kama - pożądanie, żadza

kama deu -

kama kanon -

kamar - pokój, sala

kamar dipe - podłoga

kamar gau - sufit

Kambodia - Kambodża

Kamerun - Kamerun

kamil - rumianek pospolity

kamisa - koszula

kamisa xaka - rękaw

kamote - słodki ziemniak

kampe - obozowicz

kampe bagi -

kampe bede -

kamper - obóz

Kamri - Walia

kamri - walijski

kan -

Kanada - Kanada

kanal - kanał

kanal - kierować (doprowadzać, prowadzić, służyć jako kanał)

kanaler - przewód (kanał)

kandela - kandela

kandi - cukierek, słodycze

kane - pręt, kij

kane ban - bagietka

kane kasa - klatka

kane minte - mięta zielona (mięta kłosowa)

kane sor -

kanga - grzebień

kangaru - kangur

kanjar - sztylet (puginał)

kanon -

kanon di -

kanse - rak (nowotwór złośliwy)

kanta - bark (ramię)

Kantalupo a Sabina - Cantalupo in Sabina

kantalupo melon - kantalupa

kanu - kanoe

kanun - prawo

kanun vala - adwokat

kanyon - kanion

kapa - głowa

kapa hin - bezgłowy

kapa kaska - hełm

kapa kexa - włosy

kapa kexa hin -

kapa oste - czaszka

kape - złapać, łapać, schwytać, chwytać

kape truke - pułapka

kape yo kuanga - kopać (wydobywać)

kape yo pexe - łapać rybę

kape yo taxi - zbierać opłaty lub podatki (zebrać opłaty lub podatki)

kar - pracować

• duskar -

• duskarer -

• konkar - współpracować (kolaborować)

• konkare - współpracować (kolaborować)

• prokare -

kar cute -

karer - pracownik

kargi - narzędzie

karkan -

karkan -

kar lexi - czasownik

karm eza - biurko

karxe - praca, zjęcie, zadanie

kar xular - praktykant

karaoke - karaoke

karate - karate

karater -

karavi - kminek

karbe - węgiel

karbe duoxide - dwutlenek węgla

karbohidrate -

karbide -

karbe kalam -

karbol -

karboxil -

karbau - bawół domowy

karcof - karczoch zwyczajny

kardon - oset

kardon karcof - karczoch hiszpański

karge -

karga - ciężar (brzemię)

kargadan: - nosorożec

kari - curry

Karibe - Karaiby

karim - hojność (szczodrość)

karim di - hojny (szczodry)

karite - masłosz Parka

• reinkarnation -

• inkarnate -

• inkarnatike -

karne - mięso

karnal -

karne feste - karnawał

karnize -

karnizer -

karnekan -

Karnada - Karnataka

karnada baxa - kannada

karote - marchew

karte - mapa

kartografia - kartografia

karta - karta

Kartul - Gruzja (Republika Gruzji)

karuba -

karvan - karawana

kase -

kasete -

kaska - skorupa (pancerz, muszla)

kastana - kasztan

Kastilia -

kastilia baxa -

kasu - wydarzenie, przypadek, sytuacja

kata - opowiadanie, opowieść, legenda, saga

kata ja -

Katalunia - Katalonia

katana -

katus - kaktus

Kaukasia - Kaukazja

kauri - kauri

kave - kopać (dół, jama)

• exkave -

kavai - uroczy, słodki

ke - co?

ke jen - co?

ke loka - gdzie?

ke poli di - ile?

ke riti - kiedy?

ke sata - zapytać, pytać

ke tipe - jaki?

ke xe - jak?

kecape - keczup

keci - uprzejmy

keke - ciasto, ciastko

kelele - atleta, sportowiec

kelvin - kelwin

Keme - Starożytny Egipt (Kemet)

ken - znać

kentaur -

kentaur hua - chaber

Kenya - Kenia

kerne - rdzeń (jądro, pestka)

kerne cira - rozszczepienie jądra atomowego

kerne energi - energia nuklearna

kerne fizika - fizyka nuklearna

kerne unta - fuzja jądrowa (synteza jądrowa, reakcja termojądrowa)

kerne vuki - broń nuklearna

kerubi - cherubin

keton -

ketel - czajnik

kexa - włos

kexa bande - opaska do włosów

kexa broxa -

kexa hin -

kexa sabun - szampon

keze - ser

ki - że

ki -

kilo - tysiąc (kilo-)

kilogram - kilogram (kg)

kilomitre - kilometr

kime -

kimeme -

kimia - chemia

kimike - chemiczny

kimono - kimono

kinar - granica, skraj, brzeg, krawędź

kinar baryer - płot

kinar di - peryferyjny

kinar fon - spółgłoska

Kinxasa -

Kinxasa Kongo - Demokratyczna Republika Konga

kio - most

kioske - kiosk

Kipris - Cypr

kira - wynająć, wynajmować, zatrudnić, zatrudniać

kira don - wynająć, oddać w najem

kira kape - wynająć, oddać w najem

kirate - karat

Kirgize - Kirgistan

Kiribati - Kiribati

Kiril zi - cyrylica

kisma - przeznaczenie, los

kitabe - pismo, tekst

kitabe cule -

kitabeme -

kitabe forma - formatowanie

kitabe gi - maszyna do pisania

kitabekan - biblioteka

kitabe minister - bibliotekarz

kitabe suta -

kivi - kiwi

kivi frute - owoc kiwi

klar - przeźroczysty, jasny

klar! - oczywiście

klarife - wyklarować (rozjaśnić)

klas - klasa, kategoria

klasife - klasyfikować, kategoryzować

klien -

klike -

klima - klimat

klimalogia - klimatologia

klima mute - zmiana klimatu

klin - tendencja (być skłonnym)

klon - klon, replika

klor - chlor

klube - klub

klus -

kluse - zamknąć (zamykać)

• inkluse -

klus di - zamknięty

koala - koala

kobalte - kobalt

kode - kod, szyfr

• dekode -

• inkode - kodować

koda - ogon

koka - koka

Koka Kola - kola (coca-cola)

koko - kura, kogut, kurczak

Kokos nesia - Wyspy Kokosowe

kola -

kola frute -

kola jus - kola, napój gazowany

koli - kapusta

Kolombia - Kolumbia

kolone -

kolonize - kolonizować

koloner - kolonizator

kolonia - kolonia, osada

kolonisme - kolonializm

koloniste - kolonialista

kolum - kolumna, filar

komike -

komodia - komedia

koma - przecinek

Komoro nesia - Komory

kompani - firma, kompania, korporacja

komputa hor loger -

kon - wspólny (wzajemny)

koncanisme - komunizm

koncaniste - komunista

kon forma -

kon funsibil - kompatybilny (pasujący)

kon hau - pasować

kon helen baxa -

konife - dzielić (współdzielić)

kon su - wspólny (wzajemny)

kontra - być przeciw

kon trati - pakt (kontrakt, ugoda, umowa, konwencja)

konun - wspólny

Konakri Ginia - Gwinea

kone - szyszka

Konkani - konkani

konserte - koncert

kopernium - kopernik

kopi - kopia, replika

kopi - kopiować, replikować

kopi haki - prawa autorskie

kore - biec (biegać, pędzić)

korer -

koral - koral

korne - róg

korne melon - ogórek kiwano

korona - korona

korona virus - koronawirus

korte - krótki

korte fa - skrócić, skracać

korte kata -

korte krokodil - aligator

kosi - szyć

kosme - kosmos, wszechświat

kosmobiologia -

kosmike - kosmiczny

kosmonave -

kosmonaver - kosmonauta

koso - kaszel; kaszlnięcie

Kosovo - Kosowo

Kosta Rika - Kostaryka

koste - koszt, cena

koste di - kosztowny (drogi)

kote - płaszcz

Kote de Ivar - Wybrzeże Kości Słowniowej

kotumbar - kolendra

krabe - krab

krake - pęknięcie

kran - kran (zawór)

krate -

kratia - rządzić, władać

kree -

kreater -

kreatia -

kreative - twórczy

kredi - ufać (wierzyć, liczyć, polegać)

• ankredi -

• bekrede -

• bekredibil - lojalny (wierny)

• bekredebilta - lojalność (wierność)

• sinkredisme -

kredebil -

• ankredebil -

kreder - wierzący (osoba religijna)

• ankreder - niewierny

krede karte - karta kredytowa

krem - krem

krem rang - kremowy

krepe - naleśnik

krepekan - naleśnikarnia

krikete - krykiet

krim - przestępstwo

krim di - kryminalny, przestępczy

• antikriste - antychryst

kriste - Chrystus

kristogene - Boże Narodzenie

kristisme - chrześcijaństwo

krististe - chrześcijanin

krita - krzyknąć, krzyczeć

kriton - krypton

krizi - kryzys

krizi di - kryzysowy

krokodil - krokodyl

krokro - żaba

kromium - chrom

krote - kret

kruasan - croissant

krus - krzyż

krus arka - kusza (balista)

krus lin - celownik optyczny (siatka lunety)

kuan - minerał, ruda

kuaner - górnik (kopacz)

kuan sui - woda mineralna

kuan tunel - szyb górniczy

kuan xan - kopalnia

kuarze - kwarc

Kuba - Kuba

kube - sześcian

kudi - łokieć

kudi metri -

kuke - gotować, szykować jedzenie

kuker - kucharz

kuke kamar - kuchnia

Kuke nesia - Wyspy Cooka

kuku - kukułka

kule -

kulombe - kulomb

kulte -

kulture - kultura

kume -

kumule -

kung - dziura

Kung Fuzi - Konfucjusz

kung fuzi sim - konfucjanizm

kupa - kubek

kupa cati - kopuła

kupon - kupon

kupre - miedź

kurium - kiur

kuran - Koran

kurban - ofiara

kurse -

• exkurse -

• prekurse -

• prekurser - prekursor

• rikurse -

• trakurse -

kursi - kszesło, fotel

kurta - kurta (tunika, toga)

kurva - wygiąć, wyginać, zgiąć, zginać, zakrzywić, zakrzywiać

kurva di - zakrzywiony

kutu -

Kuvaite - Kuwejt

kux loka - kuszetka (koja)

kuxen - poduszka

L

la -

laba - róg

labi - warga

lage - jezioro

Lagos -

lai - przyjść, przychodzić, przybyć, przybywać, przyjechać, przyjeżdżać

lake - lakier

lala - lulać

lala bede - kołyska (kolebka)

lala gani -

lama - lama

lamadin -

lampa - lampa

LAN (loka area nete) -

langan - poręcz (balustrada)

Lanka - Sri Lanka

lanse - rzucić, rzucać, miotać, cisnąć, ciskać

lanse grafi - rzut (projekcja)

lanse xe - pocisk

lantan - lantan

larva - larwa, czerw, gąsienica

lasa - śmieć (odpadek)

lasa posta -

lasa stan -

lasa tong - śmietnik

lasun - larwa, czerw, gąsienica

late - strona (bok)

late di - z boku (na bok)

late di - poziomy (horyzontalny, boczny)

late jen - towarzysz (partner, kumpel)

latinogramife - zromanizować

Latin zi - alfabet łaciński, łacinka, alfabet rzymski

Latvia - Łotwa

Lau - Laos

lau - stary (sędziwy, wiekowy)

lau di - laotański

lau jen - starzec

laurencium - lorens

laxe - rozluźnić (poluzować)

• relaxe -

lazanya - lazania

lazur -

lazur petra - lapis lazuli

le -

lege -

lege veze di - lekki

leng - zimny, chłodny

leng mosim - zima

leng mosim di - zimowy

lense - soczewka

lenxi - ćwiczenie

lete -

• delete -

• deletebil -

letal -

letal doze -

letre - list

letus - sałata

leu - lewy (lewostronny, z lewej strony)

leu di - lewy (lewostronny, z lewej strony)

leuiste - lewicowiec (lewak)

lexe - słowo

lexal - słowny (leksykalny)

lexal ironia - sarkazm

lexasle - etymologia

lexeme - leksem

lexe fen - sylaba (zgłoska)

lexofilia -

lexofiliste - logofil (miłośnik słów)

lexe gense - rodzaj gramatyczny

lexograme -

• rilexife -

lexe jama - słownictwo

lexe liste - lista słów

lexunife -

liama - lama

Libanen - Liban

libele - ważka

Liberia - Liberia

Libia - Libia

lici - liczi

lide - prowadzić, dowodzić, kierować

lider - dowódca, kierownik

lide line - smycz (cugiel, lejc, wodza)

Lietuva - Litwa

lietuva baxa - litewski

lifafe - zawijać (zawinąć)

lifafa - owinięcie (koperta, okładka)

lige - stowarzyszać się (zrzeszać się)

liga - liga (stowarzyszenie)

liga di sanduku -

Lihtenstain - Liechtenstein

lila - lilak

lila rang - liliowy

lima - pięć (5)

lima fase - pięciościan (pryzmat)

lima gona - pięciokąt (pentagon)

limfa - limfa

limite - limit, granica

• anlimite - nieskończoność

limite di - skończony (ograniczony)

limon - cytryna

limon jus -

limon luga di - limonkowy (limonkowo zielony)

limon orange -

lin - linia (nić, lina, pas, pręga, smuga, dratwa)

lin parce - złamanie lini

lin so - włókno

linke - połączenie (złącze, styk, związek, powiązanie)

linxe - ryś

lipe - tłuszcz

lipofobia -

lipide -

lipike - tłusty

lipolize -

lipa bano - półka (regał na książki)

lipa di - postawiony (stojący)

lipa side - kucać (kucnąć)

lipi cupu -

lis - gładki

lisan - język

liste - lista, spis, wykaz

litium - lit

litre - litr

livermorium - liwermor

lixu - wiewiórka

lize -

loba - rzodkiewka

loge -

logia -

• duologia -

• trilogia -

logike - logika, dedukcja

logikal - logiczny

logive - rozmowny

loga - rejestr

• exloga -

• inloga -

loga buku - dziennik pokładowy (notatnik)

loke - miejsce, lokacja

lokal - miejscowy, lokalny

lokize - umieścić (postawić)

loke kode -

lona - dyskusja, debata, dyskurs

London - Londyn

long - długi

long dure -

long durike -

longife - przedłużyć, przedłużać

long kata -

long krokodil - krokodyl

long pipre - pieprz długi

longta - długość

long tire - rozciągać (rozciągnąć)

lote -

lotation -

lote tikete -

lotra - wydra

lou - przeciekać, ciec

lou sang - krwawić

luga - zielony

luga melon - melon miodowy

luka - sześć (6)

luka fase - sześcian (kostka)

luka gona - sześciokąt (sześciobok)

lumize - polerować (szlifować)

lume -

lumen -

luna - księżyc

lunaden - poniedziałek

luna keke -

lung - smok

Lung Dexa - Bhutan

lung dou -

luta - obrabować, splądrować

lutar - rabuś (grabieżca)

Luterisme - luteranizm

Luteriste - luterański

lutesium - lutet

• deluxe -

luxe -

• luxure -

• luxuria -

Luxemburge - Luksemburg

M

ma - matka (mama)

ma bra -

ma di -

mama -

ma ma -

ma pa -

ma sis -

matria - macierz

made - materia, substancja

madike - materialny

madisme -

madagas - madagaskarski; malagaski

Madagasia - Madagaskar

maf - przepraszam!

maf -

mage - zaklecie

mager - magik, czarownik

magia - magia

magike - magiczny

magenium - magnez

magenta - magenta

magi bala -

Magribia - Maroko

Magyar - Węgry

mahala - dzielnica

maina -

mais - kukurydza

majang - madżong

Makah - Mekka

makale - artykuł, tekst

makan hua - mlecz

makas - nożyce, nożyczki

Makau - Makau

makin - maszyna

makinike -

makiniste -

makinize -

mal - mieć (posiadać)

mal - własność (mienie)

malike - właściciel (posiadacz)

malonomia - ekonomia

Malaisia - Malezja

malaria - malaria

Malavi - Malawi

malayali - malajski

malayu - malajski

Mali - Mali

malte - słód

maltos -

Malta - Malta

Malvina nesia - Falklandy, Malwiny

mame -

mamal - ssak

mame kanse - rak piersi

mania -

mana - znaczenie

manera - zachowanie (maniery, kultura)

mang - zajęty

mangan - mangan

mango - mango

mangus - mangostan

Mani - prorok Mani

mani din - manicheizm

Manin nese - Wyspa Man

manioka - maniok

manioka fufu -

manite - magnes

manitike - magnetyczny

mantol - peleryna (płaszcz, opończa)

mantra -

mantu - kluska, knedel, pieróg; ravioli, pelmeni

mar - raz

Marakux -

marati - marathi

maraton - maraton

marce - iść, maszerować

marce -

margai - margaj (ocelot nadrzewny)

margarin - margaryna

margarita - stokrotka

Mariana nesia - Mariany Północne

Maris - Mars

marisden - wtorek

marke - znak (trop)

Marxal nesia - Wyspy Marshalla

mase -

masaje - masaż

masa - masa

masa mula - bulwa

masa mula sol hua - topinambur

masala - przyprawa

masala tike - tikka masala

maske - maska, kamuflaż

maste - być mistrzem (być ekspertem)

master - mistrz (ekspert)

master de arte (MA) -

master de engenia (ME) -

master de filsofia (MF) -

master de logia (ML) -

master de tehnologia (MT) -

masta - maszt

mata - umrzeć (umierać; śmierć; martwy, nieżywy, zabity)

mata badan -

matabil -

matafa - zabić, zabijać

mataja - zabójca

mate -

mate cai -

matras - materac

max - bardzie

maxaje - dodatkowy

maxaje - dodatkowy

max fili - preferować (woleć)

max fili di - ulubiony

max fili sim -

max gradu - zwiększyć o jeden

maxia - większość

maxife -

maxike - większościowy, wiodący, główny

maxim - nabardziej, maksymalnie

maximaje - maksimum

maximal - maksymalny

maximize - zmaksymalizować

max ka bas - zbyt

max ordu - wsparcie (wzmocnienie, zasilenie)

maya - Maya

Mayote - Majotta

mayur - paw

maze - skarpeta, skarpetka, pończocha

me -

mece - mecz, rywalizacja

mede - pomóc, pomagać, asystować

mede - pomoc, wsparcie

meder -

medal - medal

medalon - medalion

medan - skwer, plac

medan fobi - agorafobia

medanike - otwarty (przestrzenny)

medan papi - mak polny

medi dia - południe

medi fase - interfejs

medu - miód

medu vespa - pszczoła miodna

medu vespa nide - plaster

medu vespa sanduku - ul

mega - milion

mega gram - tona

mega vate - megawat

megi - chmura

megi di -

Mehiko - Meksyk

Mehiko siti - Meksyk

mei - piękny, przystojny

mei arte - sztuka

mei daka - dekoracja (ornament)

meita - piękno

meitnerium - meitner

melodia - melodia

melodike - melodyczny

melon - ogórek melon

meme - owca

meme kexa - wełna (runo owcze)

memo - pamięć

• anmemo - zapominać (zapomnieć)

memo bina - pomnik (memoriał)

memo note - notatka, memo

memo tehni -

men -

mendelevium -

meninge - opona mózgowa

meninge tis - zapalenie opon mózgowych

• demente -

mente -

mentor - doradca (mentor)

mer - członek

meronam - meronim

meranti - damarzyk (meranti)

Merkur - Merkury

merkurden - środa

mes - miesiąc

mes bati - listopad

mes ceti - październik

mes des - luty

mes des du - kwiecień

mes des un - marzec

mes du - maj

mes lima - sierpień

mes luka - wrzesień

mes nelu - lipiec

mes tisa - grudzień

mes tri - czerwiec

mes un - styczeń

mesi - mesjasz

mesi di - mesjański

metan -

metanol -

metil -

metilamin -

meta -

metal - metal

metal bede - kowadło

metal lin -

metal saner - kowal

metal tul -

metri - zmierzyć (miara)

metri gi -

metri unta - jednostka miary

• parametri - parametr (argument, wartość wejściowa)

meza - stół

meza stan - płaskowyż (plateau)

meza tela - obrus

mi - ja, mnie

mimen - my

mimen su -

mi su - mój

Mianma - Mjanma, Birma

miau - kot

mide - środek

midaje -

midia -

midike - średni

mide noce - północ

mien - makaron

migre - przesuwać (przesunąć, poruszać, poruszyć, przesiedlać, przesiedlić)

migre - ruszać się (migrować, poruszać się, przenieść się, przesiedlać się, przesiedlić się)

migre - migracja

• inmigre -

• inmigrer -

mikrobie - mikroorganizm (mikrob)

mikrobiologia - mikrobiologia

mikrofone -

Mikronesia - Mikronezja

mikroskope - mikroskop

mili gram - miligram

mili mitre - milimetr

milke - mleko

milke kardon - ostropest plamisty

mime -

mimer -

Mimas -

min - mniej

minia - mniejszość

minife -

minike - mniejszościowy

minim - najmniej, minimalnie

minimal - minimal

minimife - zminimalizować

minisme - minimalizm

min ka bas - zbyt mało

min poli -

minus - oprócz, minus

ming - jasny, czysty

ministrer - minister

ministre ofis - ministry

minte - mięta

mintol - mentol

minute - minuta

mire -

• amire -

miraje - miraż (fatamorgana)

mirebil -

mirer -

mire plate - lustro

Miranda -

mirde - nikły

• exmise -

• konmisea - komisja (komitet)

• promise -

• remise -

• tramise -

• tramiseon -

• tramiser -

mise - wysłać (wyemitować)

misaje - wiadomość

mision -

misioner - misjonarz

misal - przykład

miskin - biedny, mizerny

Misre - Egipt

misrian - egipski

mite -

mitaje -

mitike -

mite vide - iluzja (halucynacja)

mitre - metr

mixe - miksować, mieszać

mixe alkol - koktajl

mixe gi - mikser, blender, robot kuchenny

mode - tryb

model - model, wzór, wzorzec, projekt

mode lexe - przysłówek

module -

mogu - błonka (membrana)

moka - drzewo

moka bano - deska

moka jong parke - arboretum

moka kane - słup (pal, kołek)

moka mate - drewno

moka saner - stolarz

moka tana - pień

mole - zemleć (mleć, mielić)

moler - młynarz

molite - ostrzarka (kamień młyński)

molkan - mielić

Moldova - Mołdawia

mole - mol

molekul - molekuła (cząsteczka)

moli - jaśmin

moli hua cai -

moliden - molibden

moluske - mięczak (morski bezkręgowiec)

mone -

monaje - monada

monograme -

monike -

monisme - monizm

Monako - Monako

Mongol - Mongolia

mongol di - Mongolski

moral - moralność, etyka

moral di - moralny

moral logia - etyka

Moris - Mauritius

mos - mech

mos di - omszały (mszysty)

mosim - pora roku

moski - komar, moskit

Moskva - Moskwa

moskvium - moskovium

mostre - potwór, monstrum

mote - ruszać, przenościć, zmieniać miejsce, inspirować

• demote -

• promote - promować

• remote -

moter - silnik

moter car - samochód (automobil)

moter cate -

moter sikle - motocykl (motor)

motografe - kino

motografia - kinematografia

motografike - kinowy

motografekan -

motike - ruchowy, kinetyczny

motion - ruch

motive - motyw

Mozambike - Mozambik

mudan - piwonia

muka - twarz

muka fun - puder

mule - zacząć, zaczynać

mula - korzeń

mum - wosk

mum cape - pieczęć woskowa

mum fote - świeca

mum jen - mumia

mum melon - beninkaza szorstka (beninkaza woskodajna, woszcza szorstka)

Mumbai - Bombaj (Mumbaj)

mumu - krowa

mumu karne - wołowina

mun - drzwi, brama, portal

mungus - mangusta

mur - mur, ściana

mur kaguze - tapeta

Muritania - Mauretania

murmeke - mrówka

murmekofite -

murmeke kume -

murmekologia -

mus - musieć

musta - przymus

muskete - muszkiet

musketer - muszkieter

muskul - muskuł, mięsień

muskul bina - kulturystyka

musli - musli

mute - zmienić, zmieniać

Muxin - Jowisz

muxinden - czwartek

muxmula -

muxu - mysz

muxu rote -

muzike - grać muzykę

muzike - muzyka

muziker - muzyk

muzike gense -

N

na - dostać, dostawać, otrzymać, otrzymywać, wziąć, brać

na ja - odbiorca

na xiti -

nabi - proroctwo

nabija - prorok

nadir -

nadir mar - rzadko

nadirta - rzadkość

nafas - oddech

nafte - olej

nafte fonte -

nafte guku - złocień indyjski

nagre - miasto

nagral - miejski

nagre gogia -

nagria -

nahun - paznokieć

nahunate -

najis -

najis bindu -

najis di -

nam - imię, nazwa

• annam - antonim

• dusnamize - obrazić

nam dokumen -

nam hin - bezimienny

namize - nazwać, nazywać, wezwać, wzywać

nam kitabe - podpis (autograf)

nam lexe - rzeczownik

nam tikete -

Namibia - Namibia

nan - męski

nan per (man) - małżonek

nan reger - król

nano mitre - nanometr

naraka - piekło

naram - miękki

narde -

narke - narkotyk

narkiste -

narkose -

nas - ludzie (lud, ludność)

nasia - naród, narodowość

• internasial - międzynarodowy

• polinasial - wielonarodowy

nasial - narodowy (ludowy)

nasial sosialisme - narodowy socjalizm (nazizm)

nasial sosialiste - nazista

nasisme - nacjonalizm

nasiste - nacjonalista

• innatike - wewnętrzny

• posnatal - poporodowy

• prenatal - przedporodowy

• rinate -

nate - narodziny

natal lingue - język ojczysty (język rodzimy)

nateden - urodziny

nateloke -

natestan -

nature -

natre bilor -

natri - sód

nau - mózg

nau di - mózgowy

nau hin - bezmózgi

Nauru - Nauru

nautile - nautilus

nave - łódź, statek

nave dex - sterburta (prawa burta)

nave kaper - kaper (korsarz)

nave leu - bakburta (lewa burta)

nave trepe - trap

nave xefe - kapitan

nava - nahuatl

nave ga - żeglować (płynąć)

nave ga ja - żeglarz (marynarz)

ne -

Nederlande - Holandia (Królestwo Niderlandów)

Nederlande Antil - Antyle Holenderskie

nefre - nerka

nefralgia -

nefrextomia - nefrektomia

nefritis - zapalenie nerek

• denege - odmówić (odrzucić)

nege - negować

negative -

nekre - zwłoki (trup)

nekrofilia -

nekroliste -

nekrologe - nekrolog

nekrotomia - sekcja zwłok (obdukcja)

nelu - cztery (4)

nelu di galope -

nelu gona - kwadrat (czworokąt, czworobok, tetragon)

nen - rok

nen festa - rocznica

nen mes den - data

nenufar - lilia wodna, nenufar

neodimium - neodym

neon - neon

Nepal - Nepal

Neputun - Neptun

neputunium - neptun

nese - wyspa

nesia - archipelag

• konnete -

• dekonnete -

• konneter -

• konnetion -

nete -

nete loke - witryna internetowa (portal internetowy)

nete don - wysyłać (wysłać, wgrywać, wgrać, wrzucać, wrucić)

nete gete - ściągać (ściągnąć, pobrać, pobierać)

neu - nowość

neu di - nowy

neu fito -

neu jen - nowicjusz (nowa osoba)

neu Kaledonia - Nowa Kaledonia

neuloge - neologizm

neunatike -

neuta -

neu tipe di - nowoczesne

neu Yorke - Nowy Jork

neu Yorke siti - Stan Nowy Jork

neu Zelande - Nowa Zelandia

neure - nerw

neural - nerwowy (neuronowy)

neuralgia - nerwoból (newralgia)

neuritis -

neuron - neuron

neuropatia - neuropatia

neurotoxe -

Nevis - Nevis

ni - kobieta; kobiecy

ni per (fem) - małżonka

ni reger - królowa

nia -

nice - spód

nice di - poniższy

nice kitabe -

nide - gniazdo (ul, nora, jama, barłóg, legowisko)

Nigeria - Nigeria

Nijer - Niger

Nikaragua - Nikaragua

nikel - nikiel

nil - niebieski

nil elfe - smerf

nil kentaur hua - bławatek

nil serami sing - houstoia azurowa

nilon - nylon

niobium - niob

Nipon - Japonia

nipon di - japoński

niponium - nihonium

nirban -

nirban -

Nistre -

nitre - azot

nitrate -

nitril -

Niue - Niue

niuton - niuton (N)

nix - nisza, alkowa

no - nie

no a lin - offline (nie na linii, poza siecią)

nobelium - nobel

nobi - genderqueer, niebinarny

noce - noc

noce mode - tryb nocny

node - zawiązywać (zawiązać węzeł)

node - węzeł, zupeł

Noe -

Noe di nave - arka Noego

nome - zarządzać (organizować, kierować)

nomi - zarządzanie (-nomia)

norde - północ

Norde Aire - Irlandia Północna

Norde Amerika - Ameryka Północna

Norde cosen - Korea Północna (Koreańska Republika Ludowo-Demokratyczna)

norde di - północny

Norde Kipris - Cypr Północny

Norde Makedonia - Republika Macedonii, Macedonia

Norfolke nese - Norfolk

Norge - Norwegia

norge baxa - norweski

norma - norma, standard

• paranormali -

norma di - normalny, standardowy

nos - nos

nos di - nosowy

nostalgia - nostalgia (tęsknota)

nostalgike - nostalgiczny

notize - powiadomić, powiadamiać

note - notować, obserwować, zauważyć, zauważać

note angil - wiadomość, zawiadomienie, powiadomienie

note buku - notatnik

note xe - uwaga, obserwacja

• renove - odnowić, odnawiać, uczynić nowym

nu -

nude - nagi, goły, obnażony

nudisme - nudyzm

nudiste - nudysta

nuka -

nume - numer (liczyć)

numerike - cyfrowy

numograme -

numologer - matematyk

numologia - matematyka

o - lub, albo

O

Oberon -

ode -

Odisa - orija

oganeson - oganesson

ohtopus - ośmiornica

oke - oko

okal -

okate - patrzeć (oglądać)

oke kexa - rzęsa

oke sui - łza

oke sui gas - gaz łzawiący

okei - zaakceptować, akceptować, powiedzieć okej, mówić okej

okeibil - okej, spoko, akceptowalny

Olande nesia - Wyspy Alandzkie

Oman - Oman

onda - fala

Onduras - Honduras

onor - respekt, honor, szacunek, poważanie

onor di - honorowy

orange - pomarańcza

orange rang - pomarańczowy

ordu - armia

ordu jen - żołnierz

ordu jen kan - koszary

ordu rajia - szogunat

ordu raja - szogun

ore - ucho

ore tis - zapalenie ucha

orgazme - orgazm

orkide - storczyk (orchidea)

oromo - oromo

Oromo Dexa - Oromia

ortife - wprostowywać (wyprostować)

orto - prosty

orto gona - kąt prosty

orto gona di - prostopadły

Oseania - Oceania

oselote - ocelot

osidian - obsydian

oskope -

oskur - ciemny, słabo oświetlony

osmium - osm

osman - Turek osmański

Osman Imperi Dexa - Imperium Osmańskie

osmos - osmoza

oste - kość

oste jama - szkielet

oste xalke - łuska (blaszka, tarczka)

oste yunte - staw

Ostria - Austria

ote -

otime -

otimal -

otimisme -

otimiste -

otion -

otional -

oxe - tlen

oxide - tlenek

P

pa - ojciec

pa bra -

pa di -

pa ma -

pa pa -

papa -

pa sis -

patria - ojczyzna

• konpatrian - kompatriota

• repatriate -

pace - pokój

• anpace - niepokój

Pace Bahai - Ocean Spokojny (Pacyfik)

pace bahai bakalau - dorsz pacyficzny

pacisme - pacyfizm

paciste - pacyfista

paci - ptak

paci logia - ornitologia

pada - paść, padać, upaść, upadać

pada di - upadły

pada mosim - jesień

pada mun - klapa

pagri - turban

pai - placek, ciasto

pake -

pake - zapakować, pakować

pake - paczka, paka

• depake -

pakaje -

pakete -

paka -

Pakistan - Pakistan

palaba -

paladium - pallad

Palau - Palau

palma - palma, drzewo palmowe

pan - wszyscy, wszystkie, wszystko; każdy

panafrikan - panafrykański

panamerikan - panamerykański

panasian - panazjatycki

pandeia - panteon

pandeisme - panteizm

pandemike - pandemiczny

pandemike pate - pandemia

pandemonia - pandemonium

pandunia - Pandunia

panduniste - osoba mówiąca w Panduni

pandunial - globalny (światowy)

paneuropan - paneuropejski

pan jen - każdy człowiek, wszyscy

panmime -

pan romanse di - panromantyczny

pan sata - zawsze

pan sexe di - panseksualny

pan un - każdy, wszyscy

pan xe - wszystko

Panama - Panama

panda - panda

panir - twaróg

panjabi - pendżabski

panka - skrzydło

pankreas - trzustka

pante - spodnie (pantalony, portki)

papagai - papuga

papaya - papaja

papir - dokument

Papua neu Ginia - Papua Nowa Gwinea

par - równy

repare - naprawić, naprawiać

• repar -

repare - naprawa

reparer - naprawiacz

par fase -

par jen - równy

parta -

par vezeta - równowaga

para -

paranam -

Paraguai - Paragwaj

paraya - wyrzutek

parce di - stłuczony (pęknięty)

parce dipe - zapaść się (zapadać się, runąć)

parce kai - pękać (rozrywać się)

parde - zasłona, kurtyna

pari - wróżka

pari kata - baśń

paristan -

Paris - Paryż

parke - park (ogród)

parne - paproć

parsi - Pers; perski, farsi

parte - część (fragment, strzęp, kawałek, okruch)

partaner - partner

partaneria -

partative -

partecepe - uczestniczyć, wziąć udział, brać udział

parteceper - uczestnik

partia - partia

pas - minąć, mijać, przeminąć, przemijać

pas dau -

pas di - przeszły, miniony

pas lexe -

pas tabi - pasywny (nieaktywny)

paska - Wielkanoc

paskal - paskal (Pa)

pasporte - paszport

pasta - pasta

pasta petra - magma

pate - cierpieć (choroba)

• konpate -

• konpatia -

patogener - patogen

patike - pacjent

patike - chory

patekan - szpital

patologia - patologia

patomise - infekcja (zakażenie)

pata -

patate - ziemniak

pau - strzelać (strzelić)

pau gi - pistolet, strzelba, ręczna broń palna

paunde - funt (£)

pauze - pauza (przerwa)

payace - klaun

pede -

pedofilia -

pedofobia -

pedal - pedał

pedal sikle - rower z pedałami

pei - zapłata, opłata

pei kar - profesja, zajęcie, zawód

pei kar di -

pei karer -

pei kar jiva -

pele -

• apele -

• depele -

• dispele -

• expele -

• inpele -

• konpele -

• propele -

• propeler -

• repele -

pelpel - motyl

pena - pióro

• depena -

pena kalam -

pena kardon - ostrożeń lancetowaty

pende - powiesić, wieszać

pende kardon - oset zwisły

pende sor - kłódka

penis - penis

pente - namalować, malować

pente - namalować, malować

pente broxa -

penter - malarz

pente tela -

per -

• expere -

• experaje -

• experike -

pere -

per cin -

• inperike -

per ma -

per nume -

peroxide -

peroxide -

per pa -

pera - gruszka

perde - pierdnięcie

perex -

perex fa -

Peru - Peru

pesa - pieniądze

pesa diske - moneta

pesa kase - pudełko, skrzynia

pesa kaser - kasjer

pesa plan - budżet

peta -

pete - brzuch

petra - skała

petra nafte - ropa naftowa

pexe - ryba

pexe huke - haczyk

pexe saider - rybak

pexe tanke - akwarium

piano - pianino

piaze - cebula

pigu - pośladki, pupa, tyłek, zadek

pijin - pidżin, język pomocniczy

pike -

pil - skóra

pilau - pilaw

pilote - pilot

pin - igła, szpilka

pin cope - kilof

pin kardon - popłoch pospolity

pin sense di -

pinguin - pingwin

pinse -

pinse bano -

pinse gi - obcęgi, kleszcze, szczypce

pipe - fajka

pipa - lutnia

pipa frute -

piping - ocena, krytyka

pipinger - krytyk

pipre - pieprz

pipre minta - mięta pieprzowa

piram - piramida

pirater - pirat

pirateria - piractwo

piratisme - pirat (osoba naruszająca prawa własności intelektualnej)

pirate partia - Partia Piratów

pisea - świerk

pistol - pistolet

Pitkerne nesia - Pitcairn

pixe - sikać, szczać, oddawać mocz

pixe - siki

piza - pizza

pizaria - pizzeria

ple -

• aplike - stosować (zastosować; zastosowanie, aplikacja)

• konplike -

plan - plan

plan - planować

planeta - planeta

plaste -

plaste - plastik

plastike -

plaste paste -

plate - płaszczyzna (płyta)

plate di - płaski

plate forma - platforma

plate geiste - płaskoziemca

plate geo kaskelogia - tektonika płyt

plate stan - równina (plaskowyż, plateau)

plate tasa - talerz

platin - platyna

Platon - Platon

platonike - platoniczne

platonisme - platonizm

platoniste - platończyk

plazma - plazma (zjonizowany gaz)

plumbe - ołów

Pluton - Pluton (planeta karłowata)

plutonium - pluton

poke - poker

poli - wiele

poli baxa di - wielojęzyczny

polideisme - politeizm

poli fase - wielościan

poli gona - wielokąt (wielościan)

poli kultur di - wielokulturowy

poli kultur sim - wielokulturowość

poli marta - częstotliwość

poli nasi di - wielonarodowy

Polinesia -

polipli -

poli semi di - wieloznaczny

polita - ilość(mnóstwo)

polis - policja

poliser - oficer policji, policjant

poliskan -

polite - rząd

politike - polityk

politologia - politologia

politi di - polityczny

politi lona - polityka

politi mode -

polskium - polon

Polska - Polska

polska baxa - polski

pompe - pompować

pompe tape - tłok

pope - lud, społeczeństwo

pope muzike -

populal -

populate -

populike -

pore -

porei - por

porno - porno, film erotyczny

porno grafi - pornografia

porte -

• exporte - eksportować (wyeksportować)

• reporte - raportować (relacjonować, opowiadać; raport)

• reporter - reporter

• suporte -

• traporte - transport

porto - port

Portoriko - Portoryko (Puerto Rico)

portoriko jen -

Portugal - Portugalia

portugal baxa -

pos - konsekwencja, skutek

pos den - jutro

posfixe - przyrostek (sufiks)

posike -

posime - następny (następujący)

pospoze -

pos zaman - przyszłość

poste - nadać, wysłać pocztą

poste - poczta

poste cape - znaczek pocztowy

postekan - poczta, budynek poczty

poste marke -

pote -

pote camaca -

poter -

poteria -

poto - błoto

poto defa bano - błotnik

poto di - błotnisty

poto stan - bagno (moczary)

poze - pozować (ustawiać się; poza, pozycja)

• depoze - usuwać (usunąć, likwidować, zlikwidować, wymazywać, wymazać, pozbywać się, pozbyć się)

• expoze -

• expoze - wyrzucać (wyrzucić, wydalać, wydalić, pominąć, wyłączyć, poza, oprócz)

• inpoze -

• inpoze -

• konpozaje -

• pospoze -

• pospozaje -

• prepozaje -

• propoze - proponować (sugerować; propozycja, sugestia)

prate - praktyka, aktualność

pratike - practyczny, pragmatyczny

prazedimium - prazeodym

pre - poprzedni

pre di - poprzedni

prime - pierwszy, początkowy

pre si - zakładać (założyć)

presidente - prezydent

prese -

prese -

• deprese -

• exprese -

• konprese - ścisnąć (sciskać, wycisnąć)

• niceprese -

• represe -

preser -

prive -

• deprive -

privatize -

pro - naprzód

proba - spróbować, próbować

problem - problem

problem di - problematyczny

profesor - profesor

Promete -

prometium - promet

prote -

protacinium - protaktyn

proxe - bliski

• aproxe - zbliżać się (zbliżyć się)

proxia - bliskość

puding - puding

puja - cześć, szacunek

pujakan - świątynia

puja meza - ołtarz

puja rite - rytuał, ceremonia, ryt

pul - pełny

pul ekran -

pul fina -

pul hau - perfekcyjny

pul xipi - namoczyć (marynować)

pulmon - płuco

pulmon tis -

pulse - pchnąć, pchać

puma - puma (kuguar)

punte - kropka (znak interpunkcyjny)

punte bano - tablica wyników

punte nume - wynik (punktacja)

pupe - lalka, kukiełka, pacynka, marionetka

konputeral -

putau - winogrono

putau bagi - winnica

putau orange - grejpfrut

pute - zgniły

pute -

• expute -

• inpute -

• konpute - policzyć (przetwarzać dane)

• konputer - komputer

putong - powszechny, uniwersalny

Putong Han - mandaryński chiński, Putonghua

puxa gi - tłok

Qatar - Katar

Qazaqe - Kazachstan

R

rade - promień

radate - promieniować

radion -

radium - rad

rade longta -

radometrer - radoiometr

radio - radio

radio ceper - radio

radio miser - nadajnik radiowy

radon - radon

rage -

rai - opinia, pogląd

• anrai - niezgoda

rakete - rakieta

rakete lanser - wyrzutnia rakietowa

rakun - szop pracz

ramazan - Ramadan

rampe - rampa

rande - hebel, strug

rang - kolor

rang arka - tęcza

rang arka salmon - pstrąg tęczowy

rang glas - witraż

rang mate - barwnik

rase - rasa

rasisme - rasizm

rasiste - rasista

rasa medi - międzyrasowy

raste - wzrost

rate - mieć sens

ration - rozum, rozsądek

rational - racjonalny, rozsądny

ratekan -

ratologia - logika, dedukcja

ratologike - logiczny

ratibu - porządek

ratibu li -

re -

ree -

real - realny

realisme -

realiste -

realta - rzeczywistość (realność)

Rea -

rebel - rebelia, powstanie

redi - gotowy

regal - królewski

reger - król lub królowa

regia - królestwo

Ren - Ren

renium - ren

rentegenium - roentgen

reporte - raport

reseta - recepta, receptura, przepis

reside - paragon, pokwitowanie

restoran - restauracja

retro dau - powrót

retro gula - wymiotować (zwrócić)

retro gula sense - nudności (choroba lokomocyjna)

retro note -

retro tikete - bilet powrotny

Reunion - Reunion

rezerve - rezerwacja

rezin - żywica

ri - znowu (ponownie)

rikarga -

rike - bogaty

riketa - bogactwo (fortuna, majątek)

rim - rym (wers)

ring - pierścień

ringar -

risko - ryzyko

risko di - ryzykowny

riti - metoda, sposób

ritim - rytm, bit

rivo - rzeka

rivo kinar -

robote - robot

rode - róża

rodium - rod

rode rang - różowy, różany

rode salmon - gorbusza

roke -

roke musike - rock

roke kursi -

rol - rola

rom - rum

Roma - Rzym

roman -

Roman Imperia - Imperium Rzymskie

roma kamil - rumian rzymski

Romania - Rumunia

romanse - miłość romantyczna

• anromanse - aromantyczny

romanse di - romantyczny

rose - rosa

rote - koło

rotate - obrócić (kręcić)

rotater - rotor, wirnik

rota dex - według ruchu wskazówek zegara

rota leu - przeciwnie do ruchu wskazówek zegara

rota tufan - trąba powietrzna (cyklon, tornado, tajfun)

rota vanu gi - bąk, bączek

Ruanda - Rwanda

rubium - rubid

rubi - czerwony

rubi bau seku - rubin

rubi linse - ryś rudy

rubi orange - mandarynka

rubi salmon - nerka (łosoś czerwony)

ruhu - dusza, duch, umysł

ruhu di - umysłowy (psychiczny)

ruhu logia - psychologia

ruhu mixe - mylić (gmatwać, zmieszać, konsternować)

ruhu mixe di - smieszany (skonfudowany)

ruke - placy

ruke sake - plecak

rul - rulon (rolka, zwój)

rulete - ruletka

rul koli -

Rundi - Burundi

• dusrupike - brzydki

rupa - wygląd

Rusia - Rosja

rusium - rut

rus krepe - rosyjski naleśnik (blin)

rus lingue - rosyjski

rute - ścieżka (droga, szlak, kurs)

rute galte di - zbłąkany (dewiacyjny, wykolejony)

ruterfordium - rutherford

rutin - rutyna, nawyk, zwyczaj

S

sabe -

• konsabe - poinformować, informować, zakomunikować, komunikować

• konsabaje - informacja

sabate - szabat, szabas

sable - piasek, piach

sable burge -

sablite - piaskowiec

sablestan - pustynia

sabu - powód, przyczyna

sabun - mydło

sade - zwykły, zwyczajny, prosty

safe - czysty

• ansafe - brudny

safife - wyczyścić, czyścić

safe tela -

safer - sprzątacz, sprzątacz

safta -

safar - podróżować

safar - podróż

safar ceke -

safarer - podróżnik

safran - szafran

sagu - sago

sagu fun -

sah - godzina

sah diker - zegar (zegarek)

sah tore - wieża zegarowa

Sahara Dexa - Sahara Zachodnia (Saharyjska Arabska Republika Demokratyczna)

sahi - właściwy, poprawny

saide - polowanie (łowienie)

saider - łowca (myśliwy)

saide yo pexe - łapać rybę

sake - torba, wór, worek, torba, sakwa

sal - cześć

sale - zdrowy

sal cute - żegnaj, dobre odejście

sal dia - dzień dobry

sal lai - witaj, dobre przybycie

sal noce -

sal suba - dobry ranek

sal xam - dobry wieczór

sal yam - smacznego

salam - pozdrowić, pozdrawiać

salam -

salta -

sala - sala

salade - sałatka

salmon - łosoś (pstrąg)

saludo -

salu saf di - czysty (higieniczny, sanitarny)

salu safta - higiena

saluta - zdrowie

salve - ratować

salvation -

salver - ratownik

Salvador - Salwador

sam - taki sam

sam bei -

sam emos - współczucie

sam gogia jen - rodak, ziomek, krajan

sammetria -

sam nam - homonim

sam rai - porozumienie

sam romanse di - homoromantyczny

sam sexe di - homoseksualny

sam sifa di - podobny (analogiczny)

sam sifa xe - model (podobieństwo, symulować)

sama - niebo

sama di - niebieski, niebiański, podniebny

sama hal - pogoda

sama kinar - horyzont

sama nil - jasnoniebieski (lazurowy)

samarium - samar

Samoa - Samoa

san - wiedzieć

• ansan di - dziwny (nieznany)

sanateria -

san logia - epistemologia (gnoseologia, teoria poznania)

san vol - zainteresowanie, zaciekawienie; interesujący

san vol di - interesujący

san vol ja - ciekawy

san xe - wiedza

sanduice - kanapka

sanduku - pudło, skrzynia

sanga -

sante - święty

Sante Helena - Święta Helena

sante kanon -

Sante Kitse - Saint Kitts

Sante Kitse i Nevis - Saint Kitts i Nevis

Sante Lucia - Saint Lucia

Sante Marino - San Marino

Sante Paulo - São Paulo

Sante Tome i Principe - Wyspy Świętego Tomasza i Książęca

Sante Vincente - Saint Vincent

Sante Vincente i Grenadin - Saint Vincent and Grenadines

sanzi - wiatrak (wentylator)

sapatu - but

sapatu ja - szewc

sapatukan - warsztat szewski

sari - sari

satele -

satelite - satelita

sau - rodzeństwo, brat lub siostra

sau ben -

sau doh -

sau son -

Saudi Arabi - Arabia Saudyjska

sauna - sauna

saur - jaszczurka

saya - cień

se - sam, siebie

se di -

semen - się (nawzajem, wzajemnie)

semen su - wzajemny

se su -

seku - kamień (kawał skały)

seku saner - kamieniarz

sekunde - sekunda

sekur - bezpieczny

sekur kode - hasło

sekur kopi -

sekur nume - osobisty numer identyfikacyjny (pin)

sel - rada, porada

konsel -

konseler -

selenium - selen

selge - boćwina (botwina)

selu - komórka (biologia)

selu logia - cytologia

seme - znaczyć

sememe -

semoforer -

• polisemike - wieloznaczny

• unsemike - jednoznaczny

semologia -

seme - ziarno (nasienie)

seme dana - ziarno, nasienie

seme di - nasienny

semente - cement

sen -

senater - senator

sen bei -

sen bra -

sen sau -

senseng - mistrz (sensei)

sen sis -

Senegal - Senegal

seng -

seng varis -

sense - zmysł

senser -

sense gi - sensor (detektor, czujka)

sense xaka - macka (czułek)

senti - centy-, procent, na sto, setna część

sentimitre - centymetr

sento - sto (100)

sento nen - stulecie

sento nen di -

ser -

seria - seria, szereg

serser - łańcuch

Sera Leone - Sierra Leone

serami - ceramika

serami sing - houstonia

Serbia - Serbia

seri kaska - kolczuga

seri letre - łańcuszek

serpe - wąż

serve - służba

server - sługa

server -

server nam -

sesam - sezam

sexe di - seksowny, ponętny

Sexel nesia - Seszele

sexu - płeć

sexu - seks, stosunek płciowy

sexual - płciowy

• ansexual - aseksualny

sexulogia - seksuologia

si - jeśli, jeżeli; przypuścić, przypuszczać, złożyć, zakładać, przyjąć, przyjmowa

Sibiria - Syberia

siborgium - seaborg

side - usiąść

side loka - siedzenie (siodło)

sifa - cecha, właściwość, parametr

sifa di - opisowy

sifa loge - przymiotnik

sigar - papieros (cygar)

sikisme - sikhizm

sikiste - sikh

sikle - rower

resikle - przetwarzać

sikliste - rowerzysta

silike - krzem

silke - jedwab

silke larva -

simbol - symbol

simple - prosty, nieskomplikowany

sine - znak, sygnał

sine - pierś

sine kasa - klatka piersiowa

sine plate - napierśnik

singa - lew

Singapur - Singapur

sir - sekret

sir move - skradać się

sir plan - spisek (konspiracja)

sirta - skradanie się

siro - zero, nic, żaden

siro jen - nikt, żadna osoba

siro sata - nigdy

siro xe - nic, żadna rzecz

sis -

sis doh -

sis son -

sisme - trzęsienie (machnięcie, wstrząs, szarpnięcie, trzęsienie ziemi)

sismologia - sejsmologia

sistem - system

sistem di - systemowy

sita - cytować

sita marke - cudzysłów

siti - miast, miasteczko

sivil - cywilizowany (ucywilizowany)

sivilia - cywilizacja

skale - wspinać się (wspiąć się)

Skandia - Skandynawia

skandium - skand

Skotia - Szkocja

skulte - rzeźbić

skute -

skuter -

slavike - słowiański

Slovakia - Słowacja

Slovenia - Słowenia

sofe - mądry

sofia - mądrość

sofa - sofa (kanapa)

soi -

soi milke - mleko sojowe

soi sos - sos sojowy

soki - szukać

sol - słońce

sol cati - parasol

solden - niedziela

sol hua - słonecznik

sol kentaur hua - chaber wełnisty

sol sistem - układ słoneczny

solostate - przesilenie

Solomon nesia - Wyspy Salomona

Somal - Somalia

Somal Dexa - Somaliland

son - syn

son doh -

son son -

sona - sen

• ansona -

sona kamar - sypialnia

sona papi - mak lekarski

sona tabi -

songi - sosna

soni - dźwięk, brzmienie

sorbe -

• asorbe -

sos - sos

sosia - społeczeństwo, system społeczny

sosial - społeczny

sosial midia - media społecznościowe

sosial sexu - płeć społeczna

sosisme - socjalizm

sosiste - socjalista

sosis - kiełbasa

Soto - Lesotho

spete -

• aspete -

• despete -

• inspete - sprawdzić (sprawdzać, skontrolować, zbadać)

• introspete -

• respete -

• speter -

sporte - sport, lekkoatletyka

sporter - hałas

stadia - stadion, arena

stan -

state - stać

statobaze - stojak (wieszak)

statia - stacja

statike - statyczny, stacjonarny, nieruchomy

statike grafe -

stude -

stude -

studer - student

studekan - studio (pracownia)

su - mieć (partykuła posiadania)

suahili - suahili

sual - pytanie

sual dokumen - formularz (kwestionariusz)

sualive - pytajny, związany z pytaniem

sual tema - kwestia, problem

Sualbarde - Swalbard

suan - kwaśny

suan mate -

Suati - Suazi

suba - ranek, rano, poranek

suba dia - przedpołudnie

suba yam - śniadanie

Sudan - Sudan

sude - południe

Sude Afrika - Południowa Afryka

Sude Amerika - Ameryka Południowa

Sude cosen - Korea Południowa

sude di - południowy

Sude Iria (Alonia) - Osetia Południowa

Sude Jorjia e Sude Sanduice nesia - Wyspy Georgia Południowa i Sandwich Południowy

Sude Sudan - Sudan Południowy

sueda - pot

sueda di - spocony

Suen - Szwecja

suga - szybki, prędki

suga metri gi - prędkościomierz

sugata - prędkość (szybkość)

sui - woda

sui cule -

sui di - wodny

sui gas - para wodna

sui gui -

sui kaboga - tykwa pospolita (kabalasz)

sui minta - mięta wodna

sui rang - akwarela (farba wodna)

sui sekur di - wodoodporny

sui yau - pragnienie

sui pipe -

Suise - Szwajcaria

suke - wesoły (ucieszony; cieszyć się)

sukife - cieszyć, podobać się

sukar - cukier

sukar bete - burak cukrowy

sukar di - słodki

sukar gana - trzcina cukrowa

sukar orange - pomarańcza słodka (pomarańcza chińska)

sukaros -

sulfe - siarka

sulfate - sulfat

sulfide -

sulfite -

sultan - siła, autorytet, władza

sultaner - władca

sultania -

sum - suma

suna - obyczaj, zwyczaj, tradycja, praktyka, konwencja

suna di - konwencjonalny, zwyczajowy, tradycyjny

suna islam din -

Suomi - Finlandia

suomi baxe -

supa - zupa

supa camaca - łyżka stołowa

supa mien -

super - wspaniały, znakomity, cudowny, zdumiewający, zadziwiający, super

supra - wiadukt, przejście powyżej

supra di - górny

supriza - zaskoczenie

Suria - Syria

Surinam - Surinam

surinam baxe - język surinamski

susan - lilia

sute - umiejętność (kompetencja)

sutive - umiejętny (sprawny, zręczny)

sutur - szew

suxi - sushi

T

ta -

tabake - tytoń

tabi - natura, środowisko

table -

table komputa -

table yo data - ułożyć w trabelę

tai -

Tai baxa - tajski

Tai Dexa - Tajlandia

Taibei - Tajpej

taiga - tajga

Taivan - Tajwan, Republika Chińska

Tajiki - Tadżykistan

talium - tal

tala - zamek (zapięcie)

• detala - otworzyć (otwierać, odkluczyć, odkluczać)

• detala di - zamknięty na klucz (zakluczony)

tala di - zamknięty (zakluczony, zapięty, bezpieczny)

tamar - daktyl

tami - chciwy (żądny)

Tamil - tamilski

tana - łodyga (tors, pień, trzon)

tanah - Tanach, Biblia hebrajska

tanki - zbiornik (cysterna, pojemnik, rezerwuar)

tantalium - tantal

tanur - piec (piekarnik)

Tanzania - Tanzania

tape - korek, zatyczka, szpunt

• antape - odetkać, odtykać

tapon -

tarif - opłata, taryfa

tasa - danie

tatu - tatuaż

tava - patelnia

• sintaxe -

taxe -

taxike - taktyka

taxonomia -

taxi - podatek, opłata

taxi gar - taxi, taksówka

taximetrer - taksometr

taxi vala - taksówkarz

taza - świeży

tef -

tege - cegła

tegule - płyta

tege pote -

tehne - technika, technologia

tehnetium - technet

tehnokratia - technokracja

tehnologia - technologia, nauka o technikach

tela - tkanina (materiał, sukno)

tela gi - krosno

tele - daleki, odległy

telefon - telefon

telefon bute -

telefon lin -

telefon nume -

telegrame -

teleskope - teleskop

teleta - dystans

televidion - telewizja

telurium - tellur

Telugu - telugu

tema - temat (motyw; dyskutować o)

tema nam - tytuł (nagłówek)

tene -

• detene -

• intene -

• kontene -

• kontener -

• retene -

• sutene -

• sutener -

tenesium - tenesyn, tennessine

Tenesi -

tenis - tenis

tense -

tenseta -

tenta - kusić, nakłonić, nakłaniać

teori - teoria

tepe - taśma

tere - terror

• detere -

terife -

terifike -

terur - terror

terurisme - terroryzm

teruriste - terrorysta

terurize -

terbium - terb

terca - skośny (ukośny, pochyły)

• hipotermia - hipotermia (wychłodzenie)

terme - temperatura

termal -

termometrer - termometr

tesla - tesla (T)

teste - test (wyzwanie, próba)

• ateste -

• konteste -

• proteste -

teste - spróbować, próbować

Tetis -

• hipoteze -

• hipotezike -

• sinteze -

teze - argument, teza

teza - intensywny (zależnie od kontekstu: szybki, żywy, ostry, mocny, krótki)

tezata -

ticin - chordofon, instrument strunowy

tike - tikka

tikete - bilet

tim - drużyna

Timor - Timor

tipe - typ (rodzaj, gatunek, styl)

• pretipe -

• prototipe -

• prototipike -

tipi - tipi

tire - ciągnąć

tire dara - prąd strugowy (prąd rozrywający, prąd porywający, prąd wciągający)

tire kane - dźwignia

tire sanduku - szuflada

tire yo milke - wydoić, doić

tire yo pil - obrać (obierać)

tisa - dziewięć (9)

Titan -

Titania -

titanium - tytan

tix - ćsi

tix - cichy

tixta -

to - do, dopóki, dla

to long -

to misal - na przykład

to pro - naprzód

tocu - dotyczyć

tocu sense - czuć

Togo - Togo

Tokyo - Tokio

tole - tolerować

tolerate - tolerować

tome -

• antomebil -

• biotomia - wiwisekcja

• dutomia - dychotomia

• tritomia -

• tomografe -

• tomografia - tomografia

tomate - pomidor

ton - ton, dźwięk, nuta, tonacja

• protone - akcent, nacisk

tong - beczka

Tonga - Tonga

• dustopia -

tope - region

topografia -

tore - wieża

torium - tor

torso - tułów

tortuga - żółw

toxe - trucizna (toksyna)

toxike - toksyczny (trujący)

toxologia -

tra -

tragona di - przekątny

tralongta -

trapas - przejazd, przewóz, tranzyt, transport

tragike -

tragokomike -

tragodia - tragedia

Transe Nistre Dexa - Naddniestrze

• antranse vide di -

transe vide di -

trate -

• atrate -

• atratevi -

• distrate -

• extrate -

• extrater -

trater - traktor (ciągnik)

trati - porozumienie

• kontrati -

tre - bardzo (wielce)

tren - pociąg

tren dau - kolej

tren kaper - porywacz pociągu

tren tikete -

• detrepe - zejść (schodzić, zstąpić, zstępować)

trepe - schody (drabina)

trepater - pnącz

tri - trzy (3)

trigone - trójkąt

trigonometria -

trime -

tri pike - trójząb

triple -

Trinidade i Tobago - Trynidad i Tobago

Triton -

truke - sztuczka (podstęp, oszustwo)

tu - ty, ciebie

tumen - wy, was

tumen su -

tumimen -

tu su - twój

tuale - ręcznik

tuale kaguji - papier toaletowy

tuale kamar - taleta, WC

tube - tuba, rura

tubule -

tufan - burza, sztorm, tajfun

tuh - pluć

Tule -

tulium - tul

tulpan - tulipan

tuna -

tundra - tundra

tundra xan -

tunel - tunel

tunel tren - metro

Tunis - Tunezja

tupi - kapelusz, czapka

tur -

turisme - turystyka

turiste - turysta

turbe - przeszkodzić, przeszkadzać, robić kłopot

• disturbe -

turbin - turbina

turbojeter -

turfa -

turke baxe - turecki

Turkia - Turcja

Turkomenestan - Turkmenistan

tuta - morwa

Tuvalu - Tuwalu

tuzi - królik, zając

U

uhu - płakać, łkać

Ukraina - Ukraina

ulul - wycie, skowyt

uma - koń

uma bici -

umami - mięsny (umami)

Umbriel -

umur - wiek

umur di -

un - jeden (1)

undeisme - monoteizm

undurike - ciągły (analogowy)

undurike horloger -

un fen du -

unia - unia

unife - jednoczyć

unifike - zjednoczony

Unifike Arabe Amiria (UAA) - Zjednoczone Emiraty Arabskie

Unifike Statia de Amerika (USA) - Stany Zjednoczone Ameryki

unike - tylko (jedyny, wyłączny)

unisme - monizm

un mar - raz (jeden raz)

un me - pierwszy, numer jeden

unokike -

unoke lense -

unrangike - jednokolorowy (monochromatyczny)

un sata -

unsemike - jednoznaczny

unta -

un zai di -

universal -

Uran - Uran

uranium - uran

urdu - urdu

Urdun - Jordan

Uruguai - Urugwaj

Uruxalem - Jerozolima

USA di - amerkański (dotyczący USA, Stanów Zjednoczonych Ameryki)

uze - użyć, używać, zatrudnić, stosować

uzebil -

uzer - użytkownik

uzer nam - nazwa użytkownika

uzife - zastosować, stosować

uzike -

Uzbeki - Uzbekistan

V

va - wow!, łoł!, jej!

vaf - pies

vaf bute -

vaf parke -

vafle -

vagina - wagina

vagina tis - zapalenie pochwy

vahi - oaza

vai - zęwnętrzny

vai dara -

vai di - zewnętrzny

vai gene di -

vai jen -

vai klus di -

vai mise - eksportować (wyeksportować)

vai nam - egzonim

vai planeta - egzoplaneta

vai poze -

vai tense -

vai yam - piknik

vakil - reprezentować

vakiler - reprezentant (przedstawiciel)

vakilia -

vakilize -

vakilkratia - republika

vala -

vali - dolina

vali susan - konwalia majowa

Valis e Futuna nesia - Saint Vincent i Grenadyny

valse - walc

valu - wartość

vampir - wampir

vampir ohtopus - wampirzyca piekielna (wampirnica)

vanadium - wanad

vanila - wanilia

vanu - zabawa, rozrywka

vanu di - zabawny

vanu gi -

Vanuatu - Vanuatu

vari - różny (różnorodny)

varibil -

varis - ryż

varis araki -

varis biskute -

varis vin -

varite - spadek, dziedzictwo, spuścizna, zapis

vasin - szczepionka

vate - wat

Vatikan - Watykan, Państwo Watykańskie

vava - płakać, łkać

vaxi - prać, umyć, myć

Vaxington DC - Waszyngton D.C

vege - warzywo

veganisme -

veganiste - weganin (weganka)

vegate -

vegoyamiste - wegetarianin

vei -

vei di -

vei gola - południk

vei gradu - południk

vei lin -

vel -

devel -

vende - sprzedać (sprzedawać)

vende xope - handel

vende xoper - handlarz (kupiec)

Venezuela - Wenezuela

ventur - przygoda

venturer - poszukiwacz przygód (awanturnik)

Venzou - Wenzhou

venzou orange - mandarynka Satsuma (pomarańcza Satsuma)

ver - prawdziwy (rzeczywisty, szczery)

anver - fałszywy, nieprawdziwy

verife -

veranda - weranda, balkon, taras, ganek

verme - robak

vermute - wermut

verse -

• deverse -

• disverse -

• exverse -

• extraverse -

• intraverse -

• konverse -

• kontraverse -

• perverse -

• reverse -

verse -

version - wersja (wariacja, edycja, wydanie)

veruke - brodawka

vespa - pszczoła lub osa

vespa nide - ul (gniazdo pszczół lub os)

veste - zachód

veste di - zachodni

veste gorila - goryl zachodni

veze - waga (ciężkość)

veze di - ciężki (masywny)

veze metri gi - waga (urządzenie ważące)

vide - patrzeć, widzieć

• exvidebil -

• previde - przewidzieć (spodziewać się)

• anprevide di - niespodziewany

• previde di - spodziewany (przewidziany)

vidaje - widok, wzrok

vider - obserwator (widz)

vide medan - pole widzenia

vide punte - perspektywa (punkt widzenia)

vidua - wdowa

Viete - Wietnam

viete baxe - wietnamski

vijin - glutaminian sodu

viki -

viki makala - artykuł wiki

viki pedia -

vilde - dziki

vin - wino

vinkan - winiarnia

vin suan - ocet

vinil - winyl

violeta -

violeta nil - fioletowy

virologia - wirusologia

virus - wirus

virgal -

virge -

Virgin nesia - Wyspy Dziewicze USA

vise - zastąpić (podstawić, zamienić)

vise - wice- (alternatywa, substytut, zastępstwo)

vise kitabe -

vise lexe - zaimek

vise ma -

vise pa -

vise prezidente - wiceprezydent

vise reger - wicekról

viski -

vita - śruba, wkręt

vitamin - witamina

Vixnu - Wisznu

viza - wiza

vizite - odwiedzić, odwiedzać

vizite - wizyta

viziter - wizytant (gość)

vo - tamten

vode - obiecać, angażować się

vode -

vodun - voodoo

voke -

• exvoke -

• invoke -

• provoke -

• revoke -

vokal fone -

voku -

vol - chcieć, pragnąć

vol xe - wola (chęć, pragnienie)

volfe - wilk

volfram - wolfram

Volof - wolof

volta - wolt (V)

vote - głosować (złożyć głos)

vote - głos

vote hake - prawo wyborcze

vuki - broń

vuki ordu -

vulva - srom

vutu - przedmiot (obiekt)

X

xa -

xah geme - szachy

xah mata -

xake - wątpliwość, zwątpienie, niewiara, niedowierzanie, nieufność

• prexake -

xakebil - wątpliwy (niewiarygodny, podejrzany)

xakive - niepewny (podejrzliwy, niedowierzący)

xaka - gałąź, konar

xakal - szakal

xal - szal, szalik

xam - wieczór

xam dia - popołudnie

xam yam - kolacja

xaman - szaman

Xampan - Champagne

xampan vin - samppanja

xan - góra, wzgórze

xan pike - szczyt (wierzchołek)

Xanghai - Szanghaj

Xani - Saturn

xaniden - sobota

xanti - zostawić (zostawiać)

xanti di - spokojny

xara - piła

xarafun -

xarakan - tartak

xarbe -

xarir -

xarma - wstyd (hańba, kompromitacja)

xarnir - zawias, oś

xarti - warunek

xatan - diabeł, szatan

xatanike - diabelski, szatański

xatanisme - satanizm

xataniste - satanista

xava - piec

xava ban - tost

xaxa - szeleścić

xayu - rekin

xe - rzecz

xe hal - sytuacja (stan)

xe hal ironi - ironia sytuacyjna

xefe - szef, kierownik

xefe di - główny

xefe ministrer - premier

xenon - ksenon

xi -

xi Fulan -

xia -

xia islam din - szyism

xigu - wypadek

xike - elegancki, szykowny

xikaye -

xilitol -

xilos -

xim - serce

xindau din - shintoizm, sintoizm

xing - gwiazda

xipi - mokry (wilgotny)

xir - poemat

xirer - poeta

xirope - syrop

xite - srać (robić gówno)

xite - gówno

xiti - stracić (utracić, tracić, zgubuć, gubić)

xiti bai - porażka (niepowodzenie, klapa, przegrana, strata, porażka)

xiti bai ja - przegrany, pokonany

xiu - mały

xiu bol - bańka

xiu deha -

xiu kaboga - cukinia

xiu seku - kamyk

xiu siti -

xiu yam - przekąska

xiu zi -

Xiva - Śiwa

xix - rożen (szpikulec)

xix kababu - szisz kebab

xix karne - szaszłyk

xixa -

xixa pipe -

xofe - prowadzić pojazd

xofer - szofer (kierowca)

xoke - szokwstrząs; kolizja

xope - zakupy (sprawunki, shopping)

xoper - nabywca (kupiec)

xou - pokaz, ekspozycja, wystawa

xukre - dziękować

xukre - dzięki, dzięki ci

xukria - wdzięczność

xule - nauczyć się, uczyć się, studiować

xule -

xulaje - lekcja

xuler - uczeń, student

xule guru - nauczyciel

xule kamar -

xulekan - szkoła (instytucja)

xule xefe - dyrektor szkoły

xuru - początek

xuru di - pierwszy, początkowy

xux - ćsi

xux di - cichy

Y

ya - tak

Yahve -

yake - jak (zwierzę)

yaki - około; przybliżony

yaki nese - półwysep

yam - skonsumować, konsumować, zjeść, jeść, wypić, pić)

yam kamar - jadalnia

yam liste -

yam sukar gana - cukrowiec jadalny

yam xe - jedzenie, posiłek

yam yau - głód

yama -

yama seme -

yama tela -

yang -

Yapetus -

yatim - sierota

yatim dom - sierociniec, dom dziecka

yau -

• anyau di - niepotrzebny

yau di - potrzebny

yauta - potrzeba

ye - ten

yehude - żydowski

yehudisme - judaizm

yeka -

yeka kanon -

yem - sól

yem biskute -

yem di - słony

Yemen - Jemen

yepa - kartka (dokument)

yepa alga - listownicowiec

yepa koli - jarmuż

yepa late - strona

Yesa - Jezus

Yesa Mesi - Jezus Chrystus

Yesa sanga -

yezi - kokos

yim -

yim yang -

yo - jakiś

yo jen - ktoś

yo sata - sometime

yo xe - coś

yoga - joga

yogaiste - jogin (joginka)

yogur - jogurt

Yohan festa - dzień świętego Jana

Yoruba - Joruba

yota -

you -

you jen -

you moke - młode drzewo

you nan - chłopak

you nen -

you ni - dziewczyna

youta -

yuge - jarzmo

• konyuge -

yunte -

yuntion -

yunte lexe -

yunture -

yurta - jurta

yuterbium - iterb

yutrium - itr

Z

zai - istnieć

zai den - dziś, dzisiaj

zai di - obecny, teraźniejszy, aktualny, bieżący, współczesny

zayife - wzywać (wezwać, dodawać, dodać)

zaita - teraźniejszość, współczesność

zai zaman - teraźniejszość, współczesność (teraz)

zai zaman di - bieżący (aktualny, obecny)

zaitun - oliwka

zalime -

zalimer - tyran

zalimia - tyrania

zalimive - złośliwy, okrutny

zalim yunte -

zaman - czas (epoka, era)

• prezaman - przeszłość

• prezaman di - stary, starożytny

• prezaman xe - relikwia

Zambia - Zambia

zar - niebezpieczeństwo, ryzyko, szansa

zarike - losowy

zar kube - kość do gry

Zarduxte - Zaratusztra

zarduxtan mager -

zarduxtisme - zaratusztrianizm

zarduxtiste - zaratrustianin

zebra - zebra

zelo -

zeta -

zeze -

zi -

zi forma -

zi seri - alfabet, abecadło

zikura - ziggurat

Zimbabue - Zimbabwe

zina - zdrada małżeńska, cudzołóstwo

zinke - cynk

zipe - zamknąć zamkiem błyskawicznym

ziper - zamek błyskawiczny

zira - kumin, kmin

zirafa - żyrafa

zirkon -

zirkonium - cyrkon

ziza - zygzag

zizi - skwierczeć

zoku - wciąż, nadal; kontynuować, wznawiać, ponawiać

zombi - zombie, zombi

zone - pas, strefa

zukam - przeziębienie, katar

Zukra - Wenus

zukraden - piątek

zuku - grupa etniczna

zuku di - etniczny

zuku medi di - międzyetniczny

Zulu - zulu