pandunia–polski

A

a - przy, z, na, w, u

a dura de -

a jong - być wycentrowanym, być w środku

a ke - gdzie

a kon - razem (wspólnie)

a korte - wkrótce

a late - być obok

a lin - online (na linii, w sieci)

a max -

a medi - między (wśród, pośród)

a min de - oprócz, minus

a neu - właśnie, dopiero co, ostatnio, niedawno

a nice - pod (poniżej)

a poli mar - często

a pos - później (w przyszłości)

a re - wstecz

a ri - znowu (ponownie)

a sabu de - ponieważ, bo

a supra - nad

a tema de -

a vai -

a vakil de -

a vo - tu (tutaj, tam)

a xukur de -

a ye -

abies - jodła

acar - marynować

acar di - kiszony (marynowany)

acar hiyar - korniszon

aci - kichać (apsik!)

acini yum - aktyn

ada - nawyk (przyzwyczajenie)

ada di - zwyczajny (rutynowy, normalny)

adamas - diament

adil - sprawiedliwy

adilkan -

adilta - sprawiedliwość

adres - adres

adres zi - małpa (znak na

Afghan - Afganistan

Afrika - Afryka

agile - zwinny, sprawny

agri - uprawić, uprawiać

agri bio logi -

agri deha -

agri di -

agrija - rolnik, farmer

agri nomi - agronomia

agri stan - wieś, tereny wiejskie

agri stan di - wiejski, rustykalny

agri suta -

aha - rozumieć, pojmować

air - powietrze

air bio di -

• anair bio di -

air ordu - siły powietrzne

air porto - lotnisko (port lotniczy)

air prese - ciśnienie atmosferyczne

air prese metri gi - barometr

ais - lód

ais di - lodowy

ais hoki - hokej na lodzie

ais krem - lody

Aiti - Haiti

ajabu - dziw (cudo, zachwyt)

ajabu di - zachwycający (zdumiewający, zadziwiający)

akare - klescz (roztocze)

akasia - akacja

akrabe - skorpion

Alaska - Alaska

alga - alga (wodorost)

alga fungu - porost

alga jangal - las wodorostów

alkan -

alken -

alkil -

alkin -

alkol - alkohol

alkol di - alkoholowy

alkasus - lukrecja

almari - kredens (szafa, szafka)

alo - inny

alo di - w innym wypadku (inaczej)

alofa - zmienić (zmieniać)

alo fen di - dyskretny (kwantowy)

alo fon - alofon

alo nam - innymi słowy

alo rai - niezgoda

alo romanse di - heteroromantyczny

alo sexe di - heteroseksualny

alo sifa - różnica

alo sifa di - różny (inny)

alpaka -

alumin - glin (aluminium)

alumin mate -

alumin oxide -

ama - ale (lecz)

Amara - Amhara, amharski

amen - ufać (wierzyć, liczyć, polegać)

amenbil - lojalny (wierny)

amenbilta - lojalność (wierność)

amen di -

Amerika - Ameryka (kontynent)

Amerika di - amerykański

Amerika Samoa - Amerykańska Samoa

amerika yum - ameryk

amide -

amin -

amir - rozkaz, komenda

amir dexa - emirat

amir haki -

amir ja - emir

amir lin -

amper - amper

ampul - ampułka

an- - negatywny (przeciwny, nie)

ancovi - sardela

anda - jajko (jajo)

Andes - Andy

andesite - andezyt

Andora - Andora

angar - kotwica

Angola - Angola

angul - palec

angul marke -

angul pike -

angul ring - pierścień, pierścionek; obrączka

anime - animacja

anis - anyż

anis araki -

anjil - wiadomość

anjil ja - posłaniec (wysłannik)

Antartika - Antarktyka

Antartika Hai - Ocean Antarktyczny (Ocean Południowy)

antena - antena

Antigua - Antigua

Antigua i Barbuda - Antigua i Barbuda

antra -

anus - odbyt

anus di - analny, odbytni

aple - jabłko

aple sos - sos jabłkowy

aplika - stosować (zastosować; zastosowanie, aplikacja)

aposum - opos

Apsni - Abchazja

arabi - arabski

arabi babul - akacja arabska

araki -

arane - pająk

arane fobi - arachnofobia

arane nete - pajęczyna

arbuza - arbuz

Arcah - Abchazja

area - powierzchnia, region, teren

argente - srebro

Argentina - Argentyna

argon - argon

argu - argument

Ariel -

arka - łuk

arka cati -

arka ja - łucznik

arka suta - łucznictwo

aroma - zapach (aromat, smród, odór)

aroma melon - melon koreański

arsen yum - arsen

arte baxa -

arte fete -

arte fete baxa - język sztuczny

arte fete di - sztuczny

arte fete intelige (AI) - sztuczna inteligencja

arteja - artysta

arte sanaja - rzemieślnik

Artika - Arktyka

Artika Hai - Ocean Arktyczny

Aruba - Aruba

asal - źródło, początek, pochodzenie

asal Amerka jen - indiański

asal Australia jen - aborygeński

asal di - źródłowy, początkowy, oryginalny

asan - postawa ciała; asana

asar - rezult, wynik

asia - azjatycki

Asia - Azja

askete - asceta

asma - astma

asparge - szparag; szparagia

astatin - astat

astro -

astro nave -

astro nave ja - astronauta

astro nomi - astronomia

astro nomi ja - astronom

ata - jabłko cukrowe

Athina -

ati -

• deativi - deaktywować (wyłączyć, zatrzymać)

• deativifa -

• dusati -

• interati -

• interativi -

• reati -

• reation -

• ation -

• atir -

• ativi - aktywować (włączyć, uruchomić)

• anativi - zdeaktywowany (wyłączony, zatrzymany)

• ativifa -

atlanti bakalau - dorsz atlantycki

Atlanti Hai - Ocean Atlantycki

atlanti salmon - łosoś atlantycki

atom - atom

atom bomba - bomba atomowa

atom kerne - jądro atomu

atom vuki -

audi - usłyszeć, słyszeć; słuchać

auge -

auro - złoto

Australia - Australia

Austronesi -

auto - jaźń (tożsamość)

auto krati - monarchia

auto loga - monolog

auto move - samobieżny

auto nomi - autonomia

auto nomi di - autonomiczny

autor -

avakate - awokado

avar - obrażenia (rana, krzywda)

avar di -

avar ja - krzywdzący (szkodliwy)

ave -

axa - nadzieja, życzenie

axa hin - beznadziejny

axe - oś

Axur - Aszur

Axur dexa - Asyria

aya -

ayo - aj!, ał!

Azerbaijan - Azerbejdżan

B

babu - rozdział, sekcja

babuce - kapeć (papeć, bambosz)

babul -

baca - dziecko (nieletni)

badal - wymieniać, wymienić, zamieniać, zamienić

badam - migdał

badan - ciało

badan di - cielesny

badavi - beduiński; nomadyczny

baga -

bagaje - bagaż

bagi -

bagi bele -

bagre - tygrys

bagre oselote - ocelot tygrysi

bah - pfuj (fuj)

baha din - bahaizm

baha din ja - bahaista

Bahama - Bahamy

Bahrain - Bahrajn

bai -

baka - piec

baka ja - piekarz

bakakan - piekarnia

baka poto - terakota

bakalau - dorsz

baki - pozostałość, reszta

baku - biały

baku coi - kapusta pekińska

baku margarite - jastrun właściwy

baku salmon - keta

baku varis -

bala - silny

• anbala - słaby

balakan -

balata - siła

balaton - akcent, nacisk

baldi - wiadro

balon - balon

balon pexe - ryba rozdymkowata

baluta - dąb

baluta frute - żołądź

bambu - bambus

bamia -

banana - banan

banda - zespół (drużyna, grupa)

bande - taśma; bandaż

bandera - flaga, sztandar

bangla baxa - banglijski

Bangla dexa - Bangladesz

banka - oszczędzać (deponować)

bankakan - bank

bankar - bankier

banka rute -

banka xefe -

bano - tablica (deska)

bano geme - gra planszowa

banya - kąpiel

banya kamar - łazienka

bar - bar

bar vala -

bara - blokować, hamować

bara mur - bariera

Barbados - Barbados

barbar - barbarzyńca

Barbuda - Barbuda

barde - broda

bari -

bari metal - metal ciężki

bari yum - bar

barka - gratulacje!

Barti - Indie

barti - Indyjski

Barti Hai - Ocean Indyjski

baru - niedźwiedź

barude - proch strzelniczy

barxa - deszcz

barxa cati - parasol

barxa kote - płaszcz nieprzemakalny

barxa mosim -

barxa sui -

bas - wystarczający

basen - basen

baske - kosz

baske bol - piłka do koszykówki (koszykówka)

bata - kaczka

bata krote - dziobak

bati - osiem (8)

batri - bateria

bau - skarb; skrabiec

bau bei -

bau di - cenny

bau seku - klejnot

baxa - język; komunikacja; mówić

• dubaxaka - dwujęzyczny

• konbaxa - wspólny język

• polibaxaka - wielojęzyczny

• trabaxa - tłumaczyć (interpretować; tłumaczenie, interpretacja)

• trabaxar - tłumacz

• unbaxaka -

baxa jinse - rodzaj gramatyczny

baxa kanun - gramatyka

baxa kanun di - gramatyczny

baxa logi - językoznastwo

baya - zatoka

baze strute -

bazar - rynek, bazar

bazar huru sim - liberalizm rynkowy

baze - podstawa, baza, fundament

baze bol - bejsbol (baseball)

baze di - bazowy, podstawowy

baze ja - założyciel

baze kanun - konstytucja

baze petra - skała macierzysta

baze sim - zasada

baze xulakan - szkoła podstawowa

be - być poddanym, doświadczyć, doświadczać (ubierniający czasownik)

be ais - marznąć (zamarznąć)

be ajabu - zachwycić się (być zachwyconym)

be an zai -

be biomute - fermentować

be boi - dryfować (pływać, płynąć)

be boli - ugotować się, gotować się

be bum - eksplodować (wybuchnąć, wybuchać)

be cen - poprzedzić, poprzedzać

be dai - urosnąć, rosnąć, wzrosnąć, wzrastać

be dara - latać (fruwać)

be dom - mieszkać

be duka - martwić

be dura - trwać, zająć czas; przez

be estasi - nie ruszać się

be fatige - męczyć się (nużyć się)

be fen - pęknąć (rozpaść się)

be fin -

be fobi -

be fuzi liga - łączyć (złączyć)

be gamo - czuć, odczuć, odczuwać

be gas - zamieniać się w gaz (parować)

be gau - wznosić się (wznieść się, wstawać, wstać, powstać, unosić się, unieść się)

be gau gradu -

be gene - urodzić się, rodzić się

be ging - iść wzdłuż (pójść wzdłuż)

be halte - zatrzymać się

be hapu -

be harabu -

be hogo - spłonąć, płonąć

be in -

be in bum - implodować

be islam - poddać się, poddawać się, podporządkować się, podporządkowywać się, ulec, ulegać, być posłusznym

be jaga -

be jin - posuwać się do przodu (dokonywać postępu, wejść)

be kai - otworzyć się, otwierać się

be karibu - zbliżać się (zbliżyć się)

be kino -

be krus - przejść w poprzek

be kux - leżeć

be laxe - pozostawać w tyle (zwlekać)

be loka - być umiejscowionym (być ulokowanym, stać)

be mal - należeć

be mata - umrzeć, umierać

be max -

be migra - przesuwać (przesunąć, poruszać, poruszyć, przesiedlać, przesiedlić)

be min -

be mirde - niknąć (blaknąć, gasnąć, słabnąć)

be nam - być wezwanym, być wzywanym, być nazwanym, być nazywanym

be nice - iść w dół (iść pod spód, iść na dno)

be par -

be pasi - cierpieć

be pute - rozłożyć się (rozkładać się, gnić, psuć się)

be raste - wzrastać

be razon - mieć sens

be reste - zostać, zostawać

be retro - wrócić, wracać, wycofać się, wycofywać się

be rota - obrócić się (kręcić się)

be rupa - wyglądać (wydawać się)

be rute galte - zbłąkać się (wykoleić się)

be sabi vol -

be sam rupa - być podobnym, być jak

be sel - powinien

be sona - spać

be supra - przekroczyć, przekraczać, przejść nad, iść nad

be tam -

be tele loka - teleportować się

be teza - wzmacniać się (wzmagać, pogłębiać się)

be turbe - przejmować się (zawracać sobie głowę)

be vai -

be vanu - cieszyć się (zażywać, bawić się)

be vide - być widzianym

be xuru - zaczyna (zacząć, rozpoczynać, rozpocząć)

be zai - pojawić się

bebe - niemowlę

bebe bede - kojec

bede - łóżko

bedinjan - bakłażan, oberżyna

bega - uciec, uciekać

behe - koza

bei -

Beijing - Pekin

bel - bel

bela -

Belarus - Białoruś

belca - łopata (szpadel)

Belgi - Belgia

Belize - Belize

ben - dziecko (potomek)

ben ben -

ben doh -

ben son -

benci - ławka

Benin - Benin

benzin - benzyna

bere - beret

beri - jagoda

beril yum - beryl

berkli yum - berkel

Berlin -

Bermuda - Bermudy

bete - burak

beton - beton

betula - brzoza

Biblia - Biblia

Biblia di -

bibre - bóbr

bici -

bil - móc, umieć, możliwy, prawdopodobnie

bil e - może

bil ja -

bilta -

bilor - kryształ

bina - budynek (struktura)

• konbina -

bina plan - architektura

bina plan ja - architekt

bindu - punkt

bio - organiczny

bio jinse - płeć biologiczna

bio lasa -

bio logi - biologia (nauka o życiu)

bio mute di - sfermentowany

bio sana xe - kompost

bio sistem - biom

bio toxi - toksyna

bioxe - życie organiczne

bir - piwo

birkan - bar, knajpa

Bisau Ginia - Guinea Bissau

biskute - biszkopt, ciastko

bismute - bizmut

bison -

biznes - biznes, interes (aktywność komercyjna)

biznes ja - osoba biznesu, biznesman

blabla - luźna rozmowa, gadanina

blablakan - pokój rozmów, chat

bloge - blog

bobo - głupiec, bufon

boce - boks

boce pante -

bocer -

boi - spławik (boja)

boi punte nume -

boikote - bojkot

boing -

boka - usta

boka cati -

boka vele -

bol - piłka

Bolgaria - Bułgaria

boli - zapomnieć, zapominać

boli varis -

Bolivia - Boliwia

bolte -

bomba - bomba

bon - dobry

bon gradu - aktualizować (zaktualizować, ulepszać, ulepszyć)

bon guste di - pyszny

bon max xe - dodatkowy

bon moral - cnota (moralność)

bon moral di - cnotliwy (prawy)

bon rai -

bon sifa di - wspaniały

bon sifata - cecha, atrybut, własność; -ość

bon sin di - obiecujący (dobrze wróżący)

bon vide di - przystojny, atrakcyjny, ładny

bon zar - dobry los, szczęście

bor yum - bohr

bori - nuda (znudzenie)

bori di - znudzony

boron - bor

Bosna i Hercegovina - Bośnia i Harcegowina

Bote - Tybet

botel - butelka

botel tapa -

bra -

bra doh -

bra son -

Brahma -

brauza - poszukiwać (badać, eksplorować, przeglądać, wyszukiwać)

brauza gi -

bravo - Odwarzny (

bravo - brawo (gratulacje)

Brazavil -

Brazavil Kongo - Republika Konga

Brazil - Brazyla

briko - morela (śliwka)

Britan - Zjednoczone Królestwo

brom - brom

broxa - szczotka

broxa kalam -

brun varis -

Brunei - Brunei Darussalam

bu! - bu!

bubu -

buca -

bucakan -

bucar -

Buda - Budda

Buda din - Buddyzm

Buda din ja - buddysta

Budapexte -

bude - budka (kabina)

budi - uświadomienie, świadomość; oświecenie, bodhi

budi di - świadomy; oświecony

bufete - bufet (szwedzki stół)

buku - książka

bulbul - słowik

bum - wybuch (eksplozja)

burge - zamek, forteca, twierdza

Burkina Faso - Burkina Faso

buro - biuro, urząd

buro di -

buro ja - sekretarz

buro ja grupe - sekretariat

burokan - biuro (pokój)

buro krati -

buro riti -

bus - autobus, autokar

bus halte - przystanek autobusowy

buste - biust

bute - masło

butan -

butil -

buta - but

buton - klawisz, przycisk, przełącznik, guzik

buton bano - klawiatura

buyu - baobab

C

gata a caku - ciąć

cade - Czad

cai - herbata

cai camaca - łyżeczka

caikan - herbaciarnia

cai kupa - kubek do herbaty

cai pote - imbryk (czajnik)

cai vala -

cakra - koło

caku - nóż

camaca - łyżka

campion - czempion

cana -

canse - szansa

capati - płaski chleb, ćapati

cape - odcisk, ślad; stempel, pieczęć

carme - czar (urok, wdzięk)

cati - dach

cau - trawa

cau kitaba -

cau medan -

cau stan - łąka

cavi - klucz

ceka - sprawdzić, sprawdzać, skontrolować, kontrolować, zbadać, badać

ceke - czek

celsius gradu - stopień Celsjusza

ceng - warstwa (poziom, piętro, kondygnacja)

ceng bede -

cepe - złapać, łapać, schwytać, chwytać

• acepe -

• decepe -

• excepe - wyrzucać (wyrzucić, wydalać, wydalić, pominąć, wyłączyć, poza, oprócz)

• intercepe -

• koncepe -

• recepe -

• receper -

Ceres - Ceres (planeta karłowata)

ceres yum - cer

ceri - wiśnia (czereśnia)

cernagora - Czarnogóra

cese -

• acese -

• decese -

• precese -

• procese -

• proceser -

• recese -

• sucese -

cesi yum - cez

ceska - Republika Czeska, Czechy

ceti - siedem (7)

cetiden - tydzień

cian - niebieskozielony (cyjan)

cile - Chile

cili - papryka

cili fun - papryka

cimpanzi - szympans

cin - rodzic (matka lub ojciec)

cin bra -

cin cin -

cin ma - babcia (babka)

cin pa - dziadek (dziad)

cin sis -

cincila - szynszyla

cing -

cing - prosić

cing lai - zaprosić, zapraszać

cing na -

cini - porcelana

cipe - Albania

cira - drzeć (rwać, rozrywać, rozdzierać, rozszczepiać)

cira cira - strzępić (drzeć)

cira cira di - rozstrzępiony (podarty)

cira tela -

cita - gepard

coda - jebać, kopulować

coi - zielenina

coklate - czekolada

coklate kane - baton czekoladowy

congcing - Chongqing

copu - motyka

cori - kradzież

cori ja - złodziej

cosen - Korea

cosen di - koreański

Cuana - Botswana

culi - proces, procedura

cum - całus

cun - wybrać (wybierać, selekcjonować; wybór, elekcja, selekcja)

• precun -

cunbil - opcja (wybór)

cun liste -

cun yo gol - przeznaczyć

cupu - ssać

cuti - wyjść (wychodzić, wyjechać, wyjeżdżać, wypłynąć, wypływać; wyjśćie, opuszczenie)

cuti mun - drzwi wyjściowe

D

da - on, ona, ono

damen - oni

damen su -

damimen -

da su -

dai - duży

dai anjil ja - ambasador

dai anjilkan - ambasada

dai barxa -

dai dara -

dai dom - pałac

dai gradu - wzmacniać (wzmocnić)

dai hai - ocean

dai lasun - czosnek olbrzymi

dai pau - działo

dai pau ja - kanonier

dai pote - kocioł

dai seku - głaz

dai siti -

daita - rozmiar

dai xulakan - uniwersytet

dai zi -

daka - pokrycie; pokrywa, wieko, dekiel; pokład

• andaka - odsłonić, odsłaniać

dalil - dowód; zeznanie

dalil dokumen -

dama geme - warcaby

dan -

dana - cząstka (ziarno, kula, pocisk)

dana.cau -

dana sekur - kuloodporny

dang - dzwonić (dźwięczeć, szczękać)

dang gi - dzwon (dzwonek)

danse - taniec

Danske - duński

Danske dexa - Dania

dante - ząb

dante baluta - dąb zębaty

dante broxa - szczoteczka do zębów

dante dava ja - dentysta

dante hin - bezzębny

dante kumu -

dara -

dara mate - ciecz (płyn)

dara mate di - ciekły (płynny)

dara tubo - lejek

darba - bić, uderzyć, uderzać

darmestadi yum - darmsztadt

darti - grunt (ziemia, próchnica)

darti bon ja - nawóz

darti di - ziemny (glebowy, gruntowy)

darvin sim - darwinizm

darvin sim ja - darwinista

data - dane

data banke - baza danych (bank danych)

data culi -

data culi logi - informatyka

data fen lize -

data table - tablioca, macierz

dau - droga, szosa, ulica

dau bano -

dau din - taoizm

dau din ja - taoista

dava - uleczyć, leczyć, uzdrowić, uzdrawiać

dava ja - doktor, lekarz, uzdrowiciel

dava logi - medycyna

dava sui - eliksir (magiczny napój)

dava xe -

dava xekan -

dava xelogi -

de - z (partykuła posiadania)

de - z (od)

defa - obrona

defa bano - tarcza

defa ja - obrońca

defa kaska - zbroja

deha - wieś, wioska

Deimos -

dele -

dele do - czekać

demi - lud, społeczeństwo

demi di - publiczny

demi grafi - demografia

demi krati - demokracja

demi krati di - demokratyczny

demi krati ja - demokrata

demi polita - populacja

demon - demon

den -

• preden - wczoraj

den loge -

des - dziesięć (10)

des kilo - dziesięć tysięcy

desen - rysunek, obraz

desi - decy-, dziesiąta część

desi bel - decybel

detal - detal, szczegół

deu - bóg, bóstwo

deu di - boski

deu din - teizm

deu din ja - teistyczny

deu kata - mit (boska opowieść)

deu krati - teokracja

deu logi - teologia

deu nagar zi - dewanagari

• andeu sim ja - ateista

deu sofi - teozofia

dex - prawa strona

dex di - prawy (prawostronny, z prawej strony)

dexhanuka -

dexka - prawicowiec (prawak)

dex sim ja - prawicowiec (prawak)

dexa - kraj, ziemia

dexa jen - obywatel

di -

dia - dzień

dia foto -

dia yam - obiad, lunch

dika - cel (celować; kierunek)

• indika -

din - religia, wyznanie

din di - religijny

din guru - ksiądz, kleryk, kaznodzieja

din ja - wierzący (osoba religijna)

• andin ja - niewierny

din xia -

dinamite - dynamit

dinde - indyk

ding -

• anding -

dingi - kolec

dino saur - dinozaur

Dione -

diorite - dioryt

dipe - niski

dipe gradu -

dipe megi -

dipe moka - krzak (krzew)

dipe tela - dywan

diske - dysk

disprosi yum - dysproz

divan - szalony

divanta - szaleństwo

Divehi - Malediwy (Republika Malediwów)

dobe - cegła

doh - córka

doh doh -

doh son -

Doice - Niemcy

doice di - niemiecki

dokumen - dokument

dokumen filme -

dokumen sanduku - folder (teczka)

dolar - dolar

dolfin - delfin

dom - dom, mieszkanie

dom dexa -

dom di - domowy

dom zeze - mucha

Dominika - Dominika (Wspólnota Dominiki)

Dominika Vakil krati - Republika Dominikańska (Dominikana)

domino geme - domino

don - dać, dawać

• redon -

don tabi -

don xe - podarunek, dar, prezent

don xe ceke -

dong - wschód

dong di - wschodni

dong gorila - goryl wschodni

Dong Timor - Timor Wschodni (Demokratyczna Republika Timoru Wschodniego)

donjon ventur - przygoda w lochu

dosil - oswojony (potulny, posłuszny)

dosil gene di - udomowiony (domowy)

dosti - przyjaciel

• andosti - wróg (nieprzyjaciel)

dosti di - przyjacielski (uprzejmy, miły)

dosti hin -

dostita - przyjaźń

dotor - doktor (uczony, który osiągnął doktorat)

dotorta - doktorat

dou - fasola lub groch, roślina strączkowa

doxa - wina, grzech; defekt, wada

doxa di - winny

doze - porcja, dawka

drama - dramat

drama ironi - ironia dramatyczna

droge - narkotyk

du - dwa (2)

du baxa di - dwujęzyczny

du grafi di -

du mar - dwukrotnie (dwa razy)

dume -

du o tri - parę

dupli - podwajać (podwoić, pomnożyć przez dwa)

du romanse di - biromantyczny

du semi di - dwuznacznik

du sexe di - biseksualny

du soni di -

du xe sim - dualizm

dua - modlitwa

• dusdua - kląć (przeklinać; przekleństwo)

dubna yum - dubn

dudu - owad

dugu - czytać

duku - żal, smutek

duku di - smutny

duman - dym

duna -

dunia - świat

dunia baxa - język świata, język ogólnoświatowy

dunia li - globalny

dura - trwanie

• redura -

durabil - trwały (wytrzymały, podtrzymywalny)

dura di - chroniczny

dura metri gi - stoper (sekundomierz)

dura zaman - czas (epoka, era)

dus -

dus deu sim -

dus forma di -

dus gradu - dezaktualizować (pogorszyć)

dus hal - trudność (trud)

dus jen -

dus nam - obraza (obelga)

dus rai -

dus sin di - złowieszczy

dus topi -

dus vide - brzydki

dus zar - zły los

dute -

• dedute -

• dedution -

• indute -

• kondute -

• konduter -

• produte -

• paraprodute -

• posprodute -

• produter -

• redute -

dux - prysznic

E

e - być

eja -

eglisa - kościół

einstein yum - einstein

Eire - Irlandia

eko - natura, środowisko

eko di - środowiskowy, naturalny

ekologi - ekologia (nauka o środowisku)

eko nati di - dziki

ekore - wiewiórka

ekran - ekran

Ekuador - Ekwador

elasti - elastyczny

eletro - elektryczność

eletro di - elektryczny

eletro lin - kabel (linia)

eletro posta (e-posta) - poczta elektroniczna

eletro radi - piorun (grom)

eletron - elektron

elfe -

Enceladus -

energi - energia

Englix - Anglia

englix di - Anglik; angielski

englix fili ja - anglofil

englix fon di -

englix margarita - stokrotka pospolita

enjenir - inżynier

enzim - enzym

erbi yum - erb

Eris - Eris (planeta karłowata)

Eritra - Erytrea

esai - esej

eskale - schody (drabina)

• aneskale - zejść (schodzić, zstąpić, zstępować)

eskale tana - pnącz

eskandi yum - skand

Eskandinavia - Skandynawia

Eskote - Szkocja

eskulte - rzeźba

eskulte ja - rzeźbiarz

eskulte suta - rzeźbiarstwo

Espanya - Hiszpania

espanya fon di -

esperanto - Esperanto

esponje - gąbka

esporte - sport, lekkoatletyka

esporte ja - hałas

estadi - stadion, arena

estan - cynk

estasi - stacja

estasi di - statyczny, stacjonarny, nieruchomy

estasi grafi -

Esti - Estonia

estibi yum - antymon

estronti yum - stront

estude -

estude ja - student

estudekan - studio (pracownia)

etan -

etanol -

etil -

Etiopia - Etiopia

eu - korzystny (dobry)

eu anjil - ewangelia

eu deu sim -

eu gene sim -

eu loga - laudacja

eutopi -

Eurasia - Eurazja

eureka - znaleźć, znajdywać, odkryć, odkrywać

euro - euro (€)

Europa - Europa

europa baluta - dąb szypułkowy

europa di - europejski

Europa luna -

Europa Unta - Unia Europejska (EU)

europa yum - europ

exa -

F

fa - zrobić (stworzyć, wykreować)

fa acar - kisić (marynować)

fa ajabu - zachwycać (zachwycić, zdumiewać, zdumieć, zadziwiać, zadziwić)

fa alo rai - nie zgadzać się

fa amen -

fa an galte -

fa an verse -

fa an zai - usuwać (usunąć, likwidować, zlikwidować, wymazywać, wymazać, pozbywać się, pozbyć się)

fa anime - animować

fa aplika - zastosować, stosować

fa argu -

fa aroma - wąchać

fa aroma - pachnieć

fa asar - poprowadzić do (doprowadzić do, powodować)

fa auto -

fa avar -

fa bande - związać, wiązać; zapiąć, zapinać

fa banya - kąpać się

fa barka - gratulować; błogosławić

fa baze - zakładać (założyć, ustanowić)

fa bina - zbudować, budować, konstruować

fa biznes lona - negocjować

fa budi - uświadomić sobie, zdać sobie sprawę, pojąć, pojmować

fa cape - naciskać, zostawiać ślad

fa cori - ukraść, kraść

fa culi - traktować

fa daka - przykryć, przykrywać, ukryć, ukrywać

fa dalil - dowieść, dowodzić; zeznać, zeznawać

fa dante -

fa darte bon - nawozić (nawieźć)

fa defa - obronić (chronić)

fa dika - celować

fa ding -

fa dipe - obniżać (obniżyć)

fa dom - dać mieszkanie (zakwaterować)

fa dosil - oswoić (oswajać, tresować, trenować)

fa dosil gene - udomowić (kultywować)

fa dua - pomodlić się, modlić się

fa duka - zasmucić (zasmucać)

fa dura - minąć, mijać (czas)

fa dus forma -

fa dus nam - obrazić

fa englix kitaba - anglizować (zanglizować)

fa eskale - wspinać się (wspiąć się)

fa eskulte - rzeźbić

fa estude -

fa eu loga -

fa fantazi - wyobrazić, wyobrażać, fantazjować

fa fatu -

fa fei - latać, lecieć

fa fen - dzielić

fa fen do du - przepołowić (podzielić przez dwa)

fa fikir - myśleć, dumać, rozmyślać, zastanawiać się, rozważać

fa fin - skończyć, kończyć

fa fobi -

fa fokus - skupić, się, skoncentrować się

fa fon - wymawiać (wymówić)

fa for -

fa forma - ukształtować, kształtować, urzeźbić, rzeźbić

fa fuku -

fa fuku - nosić ubrania

fa galte - popełnić błąd

fa gami - ożenić się, poślubić, wyjść za mąż

fa gan - suszyć (wysuszyć)

fa gas - zamieniać w gaz

fa gau - podnosić (podnieść)

fa geme - grać w grę

fa glas dake - szklić (glazurować)

fa glu - lepić (kleić)

fa gol -

fa gola - otoczyć, otaczać

fa grafi - opisywać, ilustorawć; przedstawiać

fa guste - smakować, próbować smaku

fa halal - pozwolić, pozwalać, zezwolić, zezwalać

fa halte - zatrzymać

fa hapu -

fa harabu - rujnować, dewastwować, burzyć

fa haram - zabronić (wzbronić, zakazać)

fa has - rozróżniać (rozróżnić)

fa hava - dmuchać

fa hen -

fa hisabu - kalkulować

fa hogo - spalić, palić

fa ici - chcieć (pragnąć)

fa in -

fa in klus -

fa ja -

fa jaga - obudzić, budzić

fa jama - kolekcjonować, zebrać, zbierać

fa jang -

fa javabu - odpowiedzieć, odpowiadać

fa jela - uwięzić, więzić, pozbawić wolności

fa jin -

fa jong - centrować, skupić, skupiać

fa jude - sądzić (osądzić)

fa jui -

fa juxa - wstrzyknąć, wstrzykiwać

fa kai - otworzyć, otwierać

fa kaka - defekować, srać

fa kanal - kierować (doprowadzać, prowadzić, służyć jako kanał)

fa karga -

fa kata - opowiedzieć, opowiadać

fa keka - odwiedzić, odwiedzać

fa kino - ruszać, przenościć, zmieniać miejsce, inspirować

fa klar - wyklarować (rozjaśnić)

fa klas - klasyfikować, kategoryzować

fa klon - klonować, repilikować

fa klus - zamknąć (zamykać)

fa kode - kodować

fa koloni - kolonizować

fa komputa - policzyć, liczyć, przetwarzać dane

fa komun - dzielić (współdzielić)

fa kon sabi - poinformować, informować, zakomunikować, komunikować

fa kopi - kopiować, replikować

fa koste - kosztować

fa krus fixe - ukrzyżować

fa kung - przebić (perforować, dziurawić)

fa kux - położyć

fa lai -

fa lanse grafi - wyświetlać

fa Latin kitaba - zromanizować

fa lenxi - ćwiczyć

fa libu - postawić (stawiać)

fa lifafa - zawijać (zawinąć)

fa liga - stowarzyszać się (zrzeszać się)

fa lika - wzmocnić (wzmocnić, wzmóc)

fa linke - łączyć, wiązać, złączyć

fa loga - mówić, rozmawiać

fa loka - umieścić (postawić)

fa lona - debatować, prowadzić dyskurs

fa long - przedłużyć, przedłużać

fa maf -

fa mal - mieć (posiadać)

fa manera - zachowywać się (działać)

fa mantra -

fa marce - iść, maszerować

fa marke - zaznaczyć, znaczy, oznaczyć, oznaczać, zostawić ślad, zostawiać ślad

fa masaje -

fa max -

fa max lika - wesprzeć (wzmocnić, zasilić)

fa maxim - zmaksymalizować

fa mece - konkurować, rywalizować; odbyć mecz, odbywać mecz

fa mede - pomóc, pomagać, asystować

fa mei daka - dekorować

fa memo - pamiętać

fa migra - ruszać się (migrować, poruszać się, przenieść się, przesiedlać się, przesiedlić się)

fa min -

fa min gradu - zmniejszyć o jeden

fa min rai -

fa ming - rozjaśnić

fa minim - zminimalizować

fa model - modelować (projektować, zaprojektować)

fa mol - zemleć (mleć, mielić)

fa muzika - grać muzykę

fa nafas -

fa nahun -

fa najis -

fa nam - nazwać, nazywać, wezwać, wzywać

fa nati - urodzić, rodzić; rozmnożyć się, rozmnażać się, spłodzić, płodzić

fa neu - odnowić, odnawiać, uczynić nowym

fa nia -

fa node - zawiązywać (zawiązać węzeł)

fa nomi - zarządzać (organizować, kierować)

fa note - powiadomić, powiadamiać

fa nume - liczyć

fa oke - zaakceptować, akceptować, powiedzieć okej, mówić okej

fa onor -

fa ore - słuchać

fa orto - wprostowywać (wyprostować)

fa pada - upuścić, upuszczać

fa paka -

fa pake - zapakować, pakować

fa par -

fa paraya - gardzić (pogardzać)

fa parce - stłuc się (rozpaść się na kawałki)

fa parti - uczestniczyć, wziąć udział, brać udział

fa pasi - sprawić ból, sprawiać ból

fa pati mise -

fa pauza - przerwać, przerywać

fa pede - pierdzieć

fa pei - zapłacić, opłacić, płacić

fa pente - namalować, malować

fa pin - kłuć (żądlić)

fa piping - ocenić, oceniać, recenzować, komentować, krytykować

fa pix - sikać, szczać, oddawać mocz

fa plan - planować

fa plasti -

fa poli - podwoić

fa politi - rządzić

fa pos - podążać

fa posta - nadać, wysłać pocztą

fa poze - pozować, ustawiać się

fa prese -

fa pul - wypełnić, wypełniać

fa pul bon - doskonalić (optymalizować, ulepszać)

fa radi - promieniować

fa rai - uważać (sądzić)

fa rande - heblować

fa ratibu - porządkować, organizować

fa re - powtórzyć, powtarzać

fa redi - przygotować, przygotowywać

fa reporte - raportować, relacjonować, opowiadać

fa reside - uznać (przynać, przyjąć do wiadomości)

fa retro -

fa rezerve - rezerwować (zarezerwować)

fa rol - grać, odgrywać rolę

fa rolo - toczyć, turlać

fa romanse - kochać romantycznie

fa rota - obrócić (kręcić)

fa sabu - spowodować, powodować

fa saf - wyczyścić, czyścić

fa saf va tela -

fa safar - podróżować

fa sahi - poprawić, poprawiać, prostować, korygować

fa saide - polować (łowić)

fa salam - pozdrowić, pozdrawiać

fa sam rai - potwierdzić, potwierdzać, zgodzić się, zgadzać się

fa sam sifa - emulować (symulować, naśladować, modelować)

fa sana - zrobić, robić, wyprodukować, produkować, wytworzyć, wytwarzać

fa sekur - chronić (ratować)

fa sel -

fa sense - czuć (poczuć, postrzegać, wykrywać)

fa serve - służyć

fa side - siedzieć

fa sifa - opisać (zakwalifikować)

fa sim -

fa sing foto - mruganie (błysk)

fa sir - chować (kryć)

fa siro -

fa soni - brzmieć, wydać dźwięk, wydawać dźwięk

fa sor - zamknąć (zamykać, zakluczyć, zakluczać, zapinać, zapiąć)

fa sosi - socjalizować się

fa sual - zapytać, spytać, pytać

fa sultan - rządzić, władać

fa sum - zsumować, sumować, dodać, dodawać

fa tapa - zatkać, ztykać

fa tela - tkać (pleść)

fa tele fon -

fa tense -

fa terca - przechylać (przechylić, wychylać, wychylić)

fa tese - dyskutoać, twierdzić

fa transe - przejść, przechodzić, przejechać, przejeżdżać

fa trati - zgodzić się (umówić się)

fa truke - oszukać (oszukiwać

fa turbe - przeszkodzić, przeszkadzać, robić kłopot

fa ulul - wyć

fa un xe - jednoczyć

fa vai - wyrzucać (wyrzucić, wydalać, wydalić, pominąć, wyłączyć, poza, oprócz)

fa vai klus -

fa vai tense -

fa vai trata -

fa valu -

fa vanu - bawić, zabawiać

fa ver -

fa verse -

fa vise - zastąpić (podstawić, zamienić)

fa vode - obiecać, angażować się

fa vote - głosować (złożyć głos)

fa xarti - wymagać, przewidywać

fa xipi - moczyć (zmoczyć)

fa xite - srać (robić gówno)

fa xiti bai - przegrać, przegrywać

fa xofer - prowadzić pojazd

fa xopi - kupić

fa xou -

fa xukur - dziękować

fa xula - nauczyć się, uczyć się, studiować

fa xuli - naprawić, naprawiać

fa xuru - zacząć, zaczynać

fa xux - uciszyć (uciszać)

fa yagu - oszacować, szacować, przybliżyć, przybliżać

fa yen - patrzeć (oglądać)

fa zai - wzywać (wezwać, dodawać, dodać)

faida - zasób (zastosowanie, użyteczność, korzyść, zysk, pożytek, walor, profit, zaleta)

faida di - użyteczny, pomocny, przydatny, pożyteczny, korzystny

faida xe - materiał (składnik, zasób)

false - fałszywy, nieprawdziwy

false vide - iluzja (halucynacja)

famili - rodzina

famili nam - nazwisko, imię rodziny

fan -

fanati -

fanatija -

fantazi - fantazja (wyobrażenie, wyobraźnia)

fantazi di - fantastyczny, fantazyjny

fantom - duch, fantom

fase - powierzchnia

fase area - pole, powierzchnia

fase tele - głęboki

fase teleta - głębokość

fasil - łatwy, prosty

fasilta -

fasinta - fascynacja

fate - czyn, uczynek

fati - dostarczyć (dostarczać, doprowadzić, doprowadzać, wydać, wydawać, opublikować)

fatige - zmęczenie (wyczerpanie)

fatu -

fatu di -

fatura - rachunek (faktura)

favor -

faxi - bandaż, taśma, wstążka

faxisim - faszyzm

faxisimja - faszysta

faxon - moda, trend

faxon di - popularny, modny

faze - etap, faza

febre - gorączka

fei - lot

fei gi - samolot

fei gi di kape ja - porywacz samolotu

fei gi tikete -

fei muxu - nietoperz

fem sim - feminizm

fem sim ja - feminista (feministka)

fen - część, ułamek

fen di -

fen don - wnieć wkład (przyczynić się)

fenil -

fen lize - analizować (analiza)

fenol -

fere -

• disfere -

• infere -

• prefere -

• refere -

fermi yum - ferm

fero - żelazo

festa - świętować, imprezować

festa - przyjęcie, święto, festiwal

festa den - święto

fete - zrobić (czyn, uczynek)

• defete -

• exfete -

• exfetevi -

• infete - infekcja (zakażenie)

• parafete -

• perfete - perfekcyjny

• rifete - powtórzyć, powtarzać

fete baxa - język sztuczny

fetekan - fabryka, manufaktura

feter - twórca (czynnik)

feteria - fabryka, manufaktura

figur - figura, reprezentacja

Fiji - Fidżi

fikir - myśl, pomysł

fili - zamiłowanie (-filia)

fili ja - miłośnik (fan, -fil)

Filipin - Filipiny

Filistin - Terytorium Palestyńskie

filme - film

filme babu -

filsofi - filozofia

filsofi di - filozoficzny

filsofi ja - filozof

filtre - filtr

fin - koniec

fin - już (skończona czynność)

fin di -

finme - ostatni, końcowy

fine - delikatny, cienki, lekki

fiorde - fiord

firuze - turkus

fito - roślina, sadzonka

fitologi - botanika

fito yam sim ja - wegetarianin

fixe - przyczepić, przymocować

• afixe - afiks

• posfixe -

• prefixe - przedrostek (prefiks)

fizika - fizyka

• metafizika -

fizika di -

fizika gi -

fizika ja - fizyka

fizika suta - fizyk

flam -

flece - strzała (bełt)

flece ja - wytwórca łuków i strzał

flerof yum - flerow

flexi -

• deflexi -

• reflexi -

• reflexir -

• reflexi soni - echo

• flexibil -

flur - fluor

fluride - fluorek

fobi - strach, fobia

fobi di -

fobi ja -

Fobos -

foku - skupienie, koncentracja

foli - szala

foli kaska -

fon -

foni - głoska

foni loga -

fonilogi - fonologia

fonime - fonem

foni zi - litera, znak

fonte - fontanna (studnia, źródło)

fonte kalam -

fonyo -

for -

fora - wiercić, borować

forke - widelec

forma - forma, kształt, morf

• deforma -

• dusforma -

• konforma -

• riforma -

forma so - morfem

forum - forum

fosfe - fosfor

fosfate - fosfat

foto - światło, oświetlenie

foto di - jasny, świetlny

foto frike - polerować (szlifować)

foto gola - efekt halo

foto grafi - zdjęcie (fotografia)

foto grafi gi - kamera, aparat fotograficzny

foto grafi ja - fotograf

foto grafi suta - fotografia

fotokane - pochochodnia (latarka)

foto lin -

foto mata di -

foto minar - latarnia morska

foto mira di -

foto radi - promień światła

foto so - foton

Franse - Francja

Franse fon di -

Franse fon dunia -

Franse Guyana - Gujana Francuska

Franse krepe - francuski naleśnik (crêpe)

Franse Polinesi - Polinezja Francuska

franse yum - frans

frasen - jesion

frem - rama

frike - trzeć (pocierać, obetrzeć, pucować)

frutos -

frute - owoc

frute bagi -

fufu -

fui - fu, fuj

fuka - wznowić, wznawiać, ponowić, ponawiać, przywrócić, przywracać, odnowić, odnawiać

fuku - ubranie, ubiór, strój

fuku di -

fuku vaxi gi - pralka

fulan -

fun -

fungu - grzyb

fungu frute - sporokarp

fungu nete - grzybnia

funsi - funkcja, stanowisko

• defunsi -

• dusfunsi - awaria (wadliwe działanie)

• konfunsibil - kompatybilny (pasujący)

funsibil - poprawny (wykonalny)

furete - tchórz, fretka

furi - zły (wsciekły, gniewny)

furita - gniew, furia

futau - siekera, topór

fute - stopa

fute bano - rusztowanie (trap)

fute bol - piłka nożna

fute marke -

fute xaka - noga

fuzi - topnieć (upłynniać się)

fuzi liga - fuzja (amalgamowanie, łączenie)

fuzi petra - lawa

fuzi saf - topić (upłynnić, upłynniać)

G

ga - iść

Gabon - Gabon

gabur - grób (mogiła, grobowiec, zakopać, pochować)

gabur bagi - cmentarz

gabur seku - nagrobek

gadolin yum - gadolin

gaja - słoń

gala -

galaxi - galaktyka

galeri - galeria, sala wystawowa

gali - ulica

gali yum - gal

Galia - Galia

galope - cwał (galop)

galte - błąd (pomyłka)

galte budi - źle zrozumieć

galte di - błędny (niepoprawny)

gam - małżeństwo, związek małżeński

gam cin -

gam di - ożeniony, zamężny, w związku małżeńskim

gam ma -

gam pa -

gam per - małżonek (małżonka)

gam sau -

gamba - krewetka

Gambia - Gambia

gamel - wielbłąd, wielbłądzica

gamo - emocja, uczucie

gamo di - emocjonalny (uczuciowy)

gamo hal - humor (nastrój)

gamo zi - emoji (emotkon)

gan - suchy

gan cau - siano

gan mosim -

gan putau - rodzynka

Gana - Ghana

gana -

gana kalam -

Ganda - Uganda

Ganga - Ganges

gani - śpiewać (piosenka, pieśń)

ganir -

ganir grupe - chór

Ganimede -

ganja - konopie

ganse - gęś

ganum - pszenica

gar - wóz, wózek

garparke - parking

garanti - gwarancja

garde - chronić, strzec, osłaniać, bronić

garde ja - strażnik, ochroniarz

garde zelo - zazdrosny

garma - ciepły

garma masala - garam masala

garma mosim - lato

garma mosim medi den - przesilenie letnie (dzień srodka lata)

garma zona - tropiki

garma zona caustan - sawanna

garma zona di - tropikalny

gas - gaz

gas di - gazowy

gata -

gata a dante -

gata glu bano -

gata ja -

gata yepa -

gati - twardy

gati mate - ciało stałe

gati mate di - stały (sztywny)

gau - góra (szczyt)

gau di - wysoki

gau dipe - pionowy

gau dipe move -

gau gradu di -

gauta - wysokość

gau tanur - wielki piec

gau tehni -

gaze - gaza

gazel - gazela

gazeta - magazyn, dziennik, gazeta

gazeta ja - dziennikarz

gei - gejowski (homoseksualny)

gem - miecz

gem dau -

gem suta -

geme - gra

geme ja - gracz

gene -

• exgene -

• poligene -

• ungene -

gene di - surowy (niedojrzały)

gene grupe - pokolenie (generacja)

gene klas - kasta

gene logi -

gene logi di -

gene logu - genealogia

gene tipe - genotyp

gene yo hevan - rozmnażać

Geo -

geo - ziemia, grunt, gleba

geo dou - orzech ziemny

geo elfe -

geo forme - teren

geo grafi -

geo kaska krake - uskok

geo kaska plate - płyta tektoniczna

geo logi - geologia

Geo Medi Hai - Morze Śródziemne

geo metri -

geo nice di - podziemny

geo nice jela - loch

geo ordu - wosko lądowe (armia)

geo par lin - równik

Geo Par Lin Ginia - Gwinea Równikowa

geo politi -

geo sismo - trzęsienie Ziemi

geo termo -

geo tike - działka (teren)

german yum - german

Germania -

Gernezi - Guernsey

geste - gest

gi - maszyna

gida - prowadzić (wskazać drogę)

gida buku - przewodnik

gida ja - przewodnik

ging - równoległy (podłużny)

ging gola - długość geograficzna

ging gradu - długość geograficzna

ging lin -

gingam - kumkwat

gio -

gio ja -

giota - kropla

gitar - gitara

giuka - żad

glas - szkło

glas daka - glazura (emalia)

glis - ślizgać się (poślizgnąć się, jeździć na łyżwach)

glu - klej

glu bande -

glu di - lepki (kleisty)

glu grafi -

glu poto - glina

glukerol -

glukin -

glukogen -

glukos -

gluten - gluten

gol - cel

gola - koło, okrąg

gola di - okrągły

gola longta -

gola seku - bruk

golem - golem

gomu - guma

gona - kąt

gona metri gi - goniometr (kątomierz)

gorila - goryl

goro - świnia

goro nama - wieprzowina

goton - bawełna

gradu - stopień, poziom, ranga, klasa

gradu di - stopniowy

gradu medan - gradient (gradacja, stopniowanie)

gradu mute - rozwój

grafi - opis, przedstawienie; wykres

grafi buku - książka z obrazkami

grafi culi -

grafi di - obrazowy, graficzny; opisowy

grafi fineta -

grafi ja - ilustrator, grafik

grafi karte -

grafi kata - komiks; kreskówka

grafi lanse gi - projektor (rzutnik)

grafi projeter - projektor (rzutnik)

grafi so -

grafi sugata -

gram - gram

gran - cząstka

granite - granit

grave - żwir

Grenada - Grenada

Grenadin nesi - Grenadyny

grese -

• agrese - atak (agresja, napaść)

• agresive - agresywny

• agreser -

• agresevi - agresywny

• progrese - posuwać się do przodu (dokonywać postępu, wejść)

• progresion -

• regrese -

grimas - grymas

grom - grom, huk

grom tufan - burza z piorunami

gros - gruby

grosta - grubość

gros zi - pogrubiona litera

grupe - grupa

gua - jaskinia

Guadelupe - Gwadelupa

guai - dziwny

Guam - Guam

guan - urząd, pozycja, stanowisko, funkcja

guan di - oficjalny

guan ja - funkcjonariusz, urzędnik

Guangjou - Kanton

Guatemala - Gwatemala

gubu - hipopotam

gui - ogr (trol, goblin)

gui papi - mak wschodni

gujarati - Gudżarat

guku hua -

gul - połknąć (połykać)

gule - ghul

guma - bęben

guru - guru, mistrz

guste - smak

guste ka - smakować jak

guta - kolano

guta kaska oste - rzepka

Guyana - Gujana

H

ha - mieć (trzymać)

habar - wiadomość, nius

habar gazeta - gazeta

habar letre -

habar media -

habaxa - abisyński

Habaxa - Abisynia

hafen yum - hafn

hafiza - zachować, zakonserwować, zachować, utrzymać

hafiza ja - przechowawca, kustosz, opiekun

haha - śmiać się

hai - może

hai alga - wodorosty

hai amir ja - admirał

hai cau - trawa mor

hai di - morski

hai hiyar - strzykwa

hai hua - ukwiał

hai jele - meduza

hai kinar - wybrzeże

hai nil - morskoniebieski

hai ordu - marynarka (flota)

hai porto - port morski (przystań)

hai vala -

haide - niech my, hajda

haki - pył

haki cupu gi - odkurzacz

haki rang -

haku - prawo, przywilej

hal - stan

halal - dozwolony (dopuszczalny, zezwolony, halal)

halal liste -

halela - chwalić (wychwalać)

hali - pusty

hali zi - spacja

halifa - kalif

halifa dexa - kalifat

halo - halo, cześć

halte - stop; przerwa, zatrzymanie

ham - znaczyć (liczyć się, być ważnym)

ham di - ważny

hamake - hamak

hamar - młot, młotek

hamil - ciężarny (w ciąży)

hamir - drożdże

Han - han chiński

han guan ja -

Han zi -

hanu - ręka, dłoń

hanu li - ręczny

hanu xaka - ramię (kończyna górna)

haos - chaos, nieporządek; wrzawa, zgiełk

hapu -

harabu - zły, zrujnowany, zepsuty

harabu mahala - slums

haram - zabroniony (wzbroniony, nielegalny, haram, tabu)

haram liste -

harmoni - harmonia

harmoni di - harmoniczny

harnes - zaprzęc, zaprzęgać

Hartum -

has - specjalny, wyraźny, wyrazisty

has nam -

hasta - różnica (specjalność)

haste - zajęty

• anhaste - powolny (wolny, letargiczny)

hata - aż do

hata di - nawet

hatar - zagrożenie, niebezpieczeństwo

hatar di - niebezpieczny

hava - wiatr

Havai - Hawaje

Havai nesia - Hawaje (archipelag hawajski)

haxi -

haxix - haszysz

Haye - Armenia

hazin -

• mahazin -

hazinkan -

he - hę?, co?, pardon?

hei - hej

Helen - Grecja

Helen di - gracki, helleński; Grek

heli yum - hel

helis - helisa

helis babul -

helis fei gi - helikopter

Helsinki -

hem - dumać, rozmyślać, zastanawiać się, rozważać, brać pod uwagę

hem… - hmm…

hema - namiot

hemi - krew

anhemi - anemia

hemi fobi -

hemi globin - hemoglobina

hemi hin -

hemi selu - dumać, rozmyślać, zastanawiać się, rozważać, brać pod uwagę

hen - nienawidzić

hepate -

hepatetis -

hero - bohater, heros

hero di - bohaterski, heroiczny, odważny, brawurowy

hero kata -

herze - herc

Hese -

hese yum - has

hevan - animal

hevan agri suta - hodowla zwierząt

hevan bagi - zoo (ogród zoologiczny)

hevan fili -

hevan geo grafi -

hevan kata - bajka

hevan logi - zoologia

hevan logi di - zoologiczny

hevan toxi -

hibride - hybryda; kundel

hidre - wodór

hidrate -

hidre peroxide -

hidrargente - rtęć

hijabu - welon (woalka)

hima - śnieg

hima duna -

hima rose - szron

Himalaya - Himalaje

hin - bez

hin di -

hina -

Hindi baxa -

Hindi dexa -

Hindi din - hinduizm

Hindi din ja - hinduistyczny

hindi raja -

Hindi rivo -

hindi yum - ind

Hiperion -

hisabu -

hisabu loge - konto

hisabu logi - matematyka

hisabu logija - matematyk

hisabu suta - arytmetyka

histori - historia; annały, roczniki

historija - historyk

histori logi - historia, badanie historii

hiyar - ogórek

Ho ci Min site - Ho Chi Minh (Sajgon)

hobi - hobby

hobi ja -

hogo - ogień

hogo di - ognisty

hogo puja - kult ognia

hogo sanduku - latarnia

hogo seku - krzemień

hogo tehni - pirotechnika

hogo xan - wulkan

hogo xan glas - szkło wulkaniczne

hoki - hokej

holera - cholera

holme yum - holm

holo - cały

holo grafi - hologram

holo nume -

holota - całość (integralność)

Hong Gong - Hong Kong

hor - godzina

hor loga gi - zegar (zegarek)

hor loga minar - wieża zegarowa

hormon - hormon

Horvati - Chorwacja

hotel - hotel

hua - kwiat

hua jara -

hua mosim - wiosna

hua pote -

huang - żółty

hui - popiół

hui darte - gleba bielicoziemna

hui rang - szary

huke - hak

huke krus - swastyka

huke lin kane -

huli - lis

humel - chmiel

humus - ciecierzyca

humus sos - hummus

hura - wiwatować (hura, jej)

huru - wolny, niepodległy, niezależny

huru di - uwolnić, uwalniać

huru sim - liberalizm

huru sim di - liberalny, wolnościowy

huru sim ja - liberalista, wolnościowiec

huruta - wolność, niepodległość, niezależność

huxi - miły, przyjemny, uroczy

I

i - i, oraz

ibri - hebrajski

ici - wola, chęć

• anicija - niechętny

ide - idea, pomysł

idea - idea, pomysł

idea di - pojęciowy

idea zi - ideogram

idiote - idiota

idiote di - głupi (idiotyczny)

idioteta - idiotyzm (głupota)

ifrite - ifrit

iglu - iglu

iha - osioł

iha uma - muł

imperi - władać, panować, rządzić jako imperator

imperi dexa - imperium

imperi ja - imperator

imperi sim - imperializm

imperi sim ja - imperialista

in - wnętrze (środek)

in bum - implozja

in di - wewnętrzny

in klus -

in klus di -

inlai -

in liste - spis treści (tabela zawartości)

in migra -

in migra ja -

in mise - importować (zaimportować)

inmun - wejście

in nam - endonim

in puxe - ścisnąć (sciskać, wycisnąć)

in tene - zawierać

in tene gi -

in verse jen -

in vide -

in xe - treść (zawartość)

Indonesi - Indonezja

insan - człowiek, istota ludzka

insan di - ludzki

insan haki - prawa człowieka

insan jong - ludzkość, rodzaj ludzki

insan sim - humanizm

insan sim di - humanistyczny

insan sim ja - humanista

insulte - obraza, obelga

insulte di - obraźliwy, niemiły, obelżywy

internete - internet

Io -

iode - jod; jodyna

ion - jon

ion radi - radioaktywność

ion radi di - radioaktywny

IP adres -

Iran - Iran

Iraqi - Irak

iris yum - iryd

ironi - ironia

ironi di - ironiczny

islam - poddanie się, uległość, pokora, posłuszeństwo

islam din - Islam

islam din ja - muzułman, muzułmanin

islam din xaria - szariat

islam fobi - islamofobia

Islande - Islandia

Israel - Izrael

Italia - Italia, Włochy

ite - kamień (kawał skały)

J

ja - przyrostek dla wykonawcy

jaga - przebudzony, przytomny

jai - zwyciężyć (wygrać; zwycięstwo, wygrana)

jaibai -

jaija -

• jai pandunia! -

jain din - dźinizm, dżinizm

Jakarta - Dżakarta

jake - kurtka

Jamaika - Jamajka

jami - kolekcja, zbiór; zgromadzenie, zebranie

• ajami - spotkać (spotkanie, zebranie)

• anjami - rozproszyć, rozpraszać

• anjami di - rzadki (rozrzedzony, rozproszony)

jami di - zbiorowy, zbiorczy

jami karte -

jampe - skoczyć, skakać

jamul - czapetka kuminowa

jan - medytować; dumać, rozmyślać, zastanawiać się

jan buda din -

janela - okno

janela frem -

jang - walka, wojna

jang di - militarny, wojskowy, wojenny

jang ja - wojownik, bojownik

jang suta - sztuka walki

jangal - las, dżungla, zagajnik

jara - dzban, dzbanek; słój, słoik; wazon

jaru -

jau - jęczmień

javabu - odpowiedź, odzew

Jayer - Algieria

jaze - jazz, dżez

jebra - algebra

jebu - kieszeń

jebu caku -

jeka - pożyczyć

jeka don - pożyczać komuś (pożyczyć komuś)

jeka loga - zapożyczenie (wyraz obcy)

jeka na - pożyczać (pożyczyć)

jela - więzienie, kara więzienia, kara pozbawienia wolności

jela ja - strażnik więzienny

jela jen -

jelakan - więzienie, zakład karny

jele - żel, galareta

jen - osoba

jen (jen men) -

jen di - osobisty, intymny, prywatny

jen hai -

jen jami -

jenju - perła

jenju table - abak (liczydło)

jenxen - żeń-szeń

Jerze - Jersey

jete -

• exjete -

• injete - zastrzyk (wstrzyknąć, wstrzykiwać)

• projete - projekt, planowane przedsięwzięcie

• rejete -

jete grafi - wyświetlać (rzut, projekcja)

Jibraltar - Gibraltar

Jibuti - Dżibuti

jihade -

jini -

jinji - imbir

jinse - płeć

jinse di - płciowy

jinselogi -

jirafa - żyrafa

jiva - żyć (żywy, żyjący; życie)

• trajiva -

joke - żart

joker - żartowniś, dowcipniś

jong - środkowy, centralny

Jong Afrika Vakilkrati - Republika Środkowoafrykańska

jong di - centralny (środkowy)

jong fon - samogłoska

jong xulakan -

Jongoku - Chiny

jovar - sorgo

juba -

judau - judo

jude - wyrok

jude di -

jude ja - sędzia

jui -

jui di -

jui note -

jul - dżul (J)

jumla - zdanie (fraza)

jumla logi -

jun - młody

jun bei -

jun bra -

jun fem - dziewczyna

jun jen - młodzież, młoda osoba

jun man - chłopak

jun moka - młode drzewo

junnen - młodość

jun sau -

jun sis -

junta - młodość

jung - gatunek

junte -

jupe - spódnica

jus - sok

juste - tylko (precyzyjny, dokładny)

juste pau ja - snajper (strzelec wyborowy)

juxa - zastrzyk

K

ka - jak, niż, od

kababu - grillować

kababu nama - kebab

kable -

kaboga - kabaczek (dynia, tykwa)

Kabu Verde - Wyspy Zielonego Przylądka (Republika Zielonego Przylądka)

kadim yum - kadm

kafe - kawa

kafe alga - brunatnica

kafekan - kawiarnia

kafe kupa - filiżanka do kawy

kafe pote - imbryk do kawy

kafe rang - brązowy, koloru kawy

kafe salmon - pstrąg potokowy

kafir - niewierny (poganin, niewierzący)

kaguji - papier

kaguji limon - lima (limonka)

kai - otwarty, niezamknięty

Kaiman nesi - Kajmany

kaka - ekskrement, gówno

kakau - kakao

kaki -

kala - czarny

Kalal - Grenlandia

kalam - pióro, długopis

kalam sui - tusz

kalenda - kalendarz

kali -

kali di -

kali guste - gorzki

kali melon - przepękla ogórkowata (balsamka ogórkowata)

kali oranje - gorzka pomarańcza

kali yum - potas

kaliforni yum - kaliforn

Kalisto -

kalkul - rachunek (formalny system obliczeń)

kalmar - kałamarnica (mątwa)

kalsi bilor - marmur

kalsi mate - wapno

kalsi petra - wapień

kalsi yum - wapń

kalsite - kalcyt

kam - niewiele (mało)

kamfa -

kamta - nieliczność

kama - pożądanie, żadza

kama deu -

kama kanon -

kamar - pokój, sala

kamar dipe - podłoga

kamar gau - sufit

Kambojia - Kambodża

Kamerun - Kamerun

kamil - rumianek pospolity

kamisa - koszula

kamisa xaka - rękaw

kamote - słodki ziemniak

kampe - obozowicz

kampe bagi -

kampe bede -

kampe ja - obóz

Kamri - Walia

kamri - walijski

kan -

Kanada - Kanada

kanal - kanał

kanal ja - przewód (kanał)

kandela - kandela

kandi - cukierek, słodycze

kane - pręt, kij

kane kasa - klatka

kane minte - mięta zielona (mięta kłosowa)

kane pang - bagietka

kane sor -

kanga - grzebień

kangaru - kangur

kanjar - sztylet (puginał)

kanon -

kanon di -

kanta - bark (ramię)

kantalupo melon - kantalupa

Kantalupo va Sabina - Cantalupo in Sabina

kanu - kanoe

kanun - prawo

kanun vala - adwokat

kanyon - kanion

kapa - głowa

kapa hin - bezgłowy

kapa kaska - hełm

kapa kexa - włosy

kapa kexa hin -

kapa oste - czaszka

kape - złapać, łapać, schwytać, chwytać

kape truke - pułapka

kape yo kuanga - kopać (wydobywać)

kape yo pexe - łapać rybę

kape yo taxi - zbierać opłaty lub podatki (zebrać opłaty lub podatki)

kar - pracować

• duskar -

• konkar - współpracować (kolaborować)

kar cuti -

kargi - narzędzie

karja - pracownik

karkan -

kar lexi - czasownik

karm eza - biurko

karxe - praca, zjęcie, zadanie

kar xular - praktykant

karaoke - karaoke

karate - karate

karateja -

karavi - kminek

karbe - węgiel

karbe duoxide - dwutlenek węgla

karbohidrate -

karbide -

karbe kalam -

karbol -

karboxil -

karbe sui -

karbau - bawół domowy

karcof - karczoch zwyczajny

kardon - oset

kardon karcof - karczoch hiszpański

karga - ciężar (brzemię)

kargadan: - nosorożec

kari - curry

Karibe - Karaiby

karibu - bliski (niemal, prawie)

kaributa - bliskość

karim - hojność (szczodrość)

karim di - hojny (szczodry)

karite - masłosz Parka

Karnada - Karnataka

karnada baxa - kannada

karote - marchew

karse - szorstki

karse limon - papeda

karta - mapa

karta grafi - kartografia

karte - karta

Kartul - Gruzja (Republika Gruzji)

karuba -

karvan - karawana

kasa -

kaska - skorupa (pancerz, muszla)

kastana - kasztan

Kastilia -

kastilia baxa -

kasu - wydarzenie, przypadek, sytuacja

kata - opowiadanie, opowieść, legenda, saga

kata ja -

Katalunia - Katalonia

katana -

katus - kaktus

Kaukasia - Kaukazja

kauri - kauri

kava - kopać (dół, jama)

• exkava -

kavai - uroczy, słodki

ke - co?

ke jen - co?

ke loka - gdzie?

ke poli di - ile?

ke riti - kiedy?

ke sata - zapytać, pytać

ke xe - jak?

ke yang - jaki?

kecape - keczup

keci - uprzejmy

keka - wizyta

keka ja - wizytant (gość)

keke - ciasto, ciastko

kelele - atleta, sportowiec

kelvin - kelwin

Keme - Starożytny Egipt (Kemet)

ken - znać

kentaur -

kentaur hua - chaber

Kenya - Kenia

kerne - rdzeń (jądro, pestka)

kerne cira - rozszczepienie jądra atomowego

kerne energi - energia nuklearna

kerne fizika - fizyka nuklearna

kerne unta - fuzja jądrowa (synteza jądrowa, reakcja termojądrowa)

kerne vuki - broń nuklearna

kerubi - cherubin

keton -

ketel - czajnik

kexa - włos

kexa bande - opaska do włosów

kexa broxa -

kexa hin -

kexa sabun - szampon

keze - ser

ki -

ki - że

kilo - tysiąc (kilo-)

kilogram - kilogram (kg)

kilomitre - kilometr

kimi -

kimi di - chemiczny

kimi logi - chemia

kimi so -

kimono - kimono

kinar - granica, skraj, brzeg, krawędź

kinar baryer - płot

kinar di - peryferyjny

kinar fon - spółgłoska

kino - ruch

kino di - ruchowy, kinetyczny

kino grafi - kino

kino grafi arte - kinematografia

kino grafi di - kinowy

kino grafikan -

Kinxasa -

Kinxasa Kongo - Demokratyczna Republika Konga

kio - most

kioske - kiosk

Kipris - Cypr

kira - wynająć, wynajmować, zatrudnić, zatrudniać

kira don - wynająć, oddać w najem

kira kape - wynająć, oddać w najem

kirate - karat

Kirgize - Kirgistan

Kiribati - Kiribati

Kiril zi - cyrylica

kisma - przeznaczenie, los

kitaba - pismo, tekst

kitaba culi -

kitaba forma - formatowanie

kitaba gi - maszyna do pisania

kitabakan - biblioteka

kitaba minister - bibliotekarz

kitaba so -

kitaba suta -

kivi - kiwi

kivi frute - owoc kiwi

klar - przeźroczysty, jasny

klar! - oczywiście

klas - klasa, kategoria

klien -

klike -

klima - klimat

klima logi - klimatologia

klima mute - zmiana klimatu

klin - tendencja (być skłonnym)

klon - klon, replika

klor - chlor

klube - klub

klus -

klus di - zamknięty

koala - koala

kobalte - kobalt

koda - ogon

kode - kod, szyfr

• ankode -

koka - koka

Koka Kola - kola (coca-cola)

koko - kura, kogut, kurczak

Kokos nesi - Wyspy Kokosowe

kola -

kola frute -

kola jus - kola, napój gazowany

Kolombia - Kolumbia

koloni - kolonia, osada

koloni ja - kolonizator

koloni sim - kolonializm

koloni sim ja - kolonialista

kolum - kolumna, filar

koma - przecinek

komi -

Komoro nesi - Komory

kompani - firma, kompania, korporacja

komputa di - cyfrowy

komputa hor loga gi -

kon - wspólny (wzajemny)

kon bon - pasować

kon forma -

kon funsibil - kompatybilny (pasujący)

kon kar - współpracować (kolaborować)

kon pasi -

kon sabi - informacja

kon sana sim - komunizm

kon sana sim ja - komunista

kon sel -

kon sel ja -

kon su - wspólny (wzajemny)

kontra - być przeciw

kon trati - pakt (kontrakt, ugoda, umowa, konwencja)

konun - wspólny

Konakri Ginia - Gwinea

kone - szyszka

Konkani - konkani

konserte - koncert

koperni yum - kopernik

kopi - kopia, replika

kopi haki - prawa autorskie

koral - koral

kore - biec (biegać, pędzić)

kore ja -

korne - róg

korne melon - ogórek kiwano

korona - korona

korona virus - koronawirus

korte - krótki

korte fa - skrócić, skracać

korte kata -

korte krokodil - aligator

kosi - szyć

kosmo - kosmos, wszechświat

kosmo biologi -

kosmo di - kosmiczny

kosmo nave -

kosmo nave ja - kosmonauta

koso - kaszel; kaszlnięcie

Kosovo - Kosowo

Kosta Rika - Kostaryka

koste - koszt, cena

koste di - kosztowny (drogi)

kote - płaszcz

Kote de Ivar - Wybrzeże Kości Słowniowej

kotumbar - kolendra

krabe - krab

krake - pęknięcie

kran - kran (zawór)

krati - rządzić, władać

kredi - ufać (wierzyć, liczyć, polegać)

• ankredi -

• ankredibil -

• ankredija - niewierny

• bekredi -

• bekredibil - lojalny (wierny)

• bekredibilta - lojalność (wierność)

• sinkredisim -

kredibil -

kredija - wierzący (osoba religijna)

kredi karte - karta kredytowa

krem - krem

krem di - kremowy

krepe - naleśnik

krepekan - naleśnikarnia

krikete - krykiet

krim - przestępstwo

krim di - kryminalny, przestępczy

krita - krzyknąć, krzyczeć

kriton - krypton

krizi - kryzys

krizi di - kryzysowy

krokodil - krokodyl

krokro - żaba

krom yum - chrom

krote - kret

kruasan - croissant

krus - krzyż

krus arka - kusza (balista)

krus lin - celownik optyczny (siatka lunety)

kuan - szeroki

kuanta - szerokość

kuanga - minerał, ruda

kuanga ja - górnik (kopacz)

kuanga sui - woda mineralna

kuanga tunel - szyb górniczy

kuanga xan - kopalnia

kuarze - kwarc

Kuba - Kuba

kube - sześcian

kudi - łokieć

kudi metri -

kuke - gotować, szykować jedzenie

kuke ja - kucharz

kuke kamar - kuchnia

Kuke nesi - Wyspy Cooka

kuku - kukułka

kul - świetny

kulombe - kulomb

kultur - kultura

kumu -

kung - dziura

Kung Fuzi - Konfucjusz

kung fuzi sim - konfucjanizm

kupa - kubek

kupa cati - kopuła

kupon - kupon

kupre - miedź

kuran - Koran

kurban - ofiara

kuri yum - kiur

kurse -

• exkurse -

• prekurse -

• prekurser - prekursor

• rikurse -

• trakurse -

kursi - kszesło, fotel

kurta - kurta (tunika, toga)

kurva - wygiąć, wyginać, zgiąć, zginać, zakrzywić, zakrzywiać

kurva di - zakrzywiony

Kuvaite - Kuwejt

kux loka - kuszetka (koja)

kuxen - poduszka

L

la -

laba - róg

labi - warga

lage - jezioro

Lagos -

lai - przyjść, przychodzić, przybyć, przybywać, przyjechać, przyjeżdżać

laka - lakier

lala - lulać

lala bede - kołyska (kolebka)

lala gani -

lama - lama

lamadin -

lampa - lampa

LAN (loka area nete) -

langan - poręcz (balustrada)

Lanka - Sri Lanka

lanse - rzucić, rzucać, miotać, cisnąć, ciskać

lanse grafi - rzut (projekcja)

lanse xe - pocisk

lantan - lantan

larva - larwa, czerw, gąsienica

lasa - śmieć (odpadek)

lasa posta -

lasa stan -

lasa tong - śmietnik

lasun - larwa, czerw, gąsienica

late - strona (bok)

late di - z boku (na bok)

late di - poziomy (horyzontalny, boczny)

late jen - towarzysz (partner, kumpel)

Latin zi - alfabet łaciński, łacinka, alfabet rzymski

Latvia - Łotwa

Lau - Laos

lau - stary (sędziwy, wiekowy)

lau di - laotański

lau jen - starzec

laurence yum - lorens

laxe - pozostawiać (pozostawić)

laxe xe - pozostałość (szczątek)

lazanya - lazania

lazur -

lazur petra - lapis lazuli

le -

legu -

legu veze di - lekki

leng - zimny, chłodny

leng mosim - zima

leng mosim di - zimowy

lense - soczewka

lenxi - ćwiczenie

leta -

• deleta -

• deletabil -

letali -

letali doze -

letre - list

letus - sałata

leu - lewy (lewostronny, z lewej strony)

leu di - lewy (lewostronny, z lewej strony)

leu sim ja - lewicowiec (lewak)

lexi - słowo

lexi asal - etymologia

lexi fen - sylaba (zgłoska)

lexi jama - słownictwo

lexi li - słowny (leksykalny)

lexi liste - lista słów

lexime - leksem

li -

liama - lama

Libanen - Liban

libele - ważka

Liberia - Liberia

Libia - Libia

lici - liczi

lide - prowadzić, dowodzić, kierować

lide lin - smycz (cugiel, lejc, wodza)

lider - dowódca, kierownik

Lietuva - Litwa

lietuva baxa - litewski

lifafa - owinięcie (koperta, okładka)

liga - liga (stowarzyszenie)

liga di sanduku -

Lihtenstain - Liechtenstein

lila - lilak

lila rang - liliowy

lima - pięć (5)

lima fase - pięciościan (pryzmat)

lima gona - pięciokąt (pentagon)

limfa - limfa

limite - limit, granica

• anlimite - nieskończoność

limite di - skończony (ograniczony)

limon - cytryna

limon jus -

limon luga di - limonkowy (limonkowo zielony)

limon oranje -

lin - linia (nić, lina, pas, pręga, smuga, dratwa)

lin parce - złamanie lini

lin so - włókno

linke - połączenie (złącze, styk, związek, powiązanie)

linse - ryś

lipa - stać

lipa bano - półka (regał na książki)

lipa baze - stojak (wieszak)

lipa di - postawiony (stojący)

lipa side - kucać (kucnąć)

lipi - tłuszcz

lipi cupu -

lipi di - tłusty

lipi fobi -

lipi lize -

lis - gładki

lisan - język

liste - lista, spis, wykaz

lito yum - lit

litre - litr

livermor yum - liwermor

lize -

loba - rzodkiewka

loga - mowić (mowa)

loga di -

loga fili -

loga fili ja - logofil (miłośnik słów)

loga ironi - sarkazm

loga tabi di - rozmowny

loge - rejestr

loge buku - dziennik pokładowy (notatnik)

loge cuti -

loge jin -

logi - nauka, badanie, studiowanie

logi safar ja - poszukiwacz (badacz, eksplorator)

logika - logika, dedukcja

logika di - logiczny

loka - miejsce, lokacja

loka di - miejscowy, lokalny

loka nume -

lona - dyskusja, debata, dyskurs

London - Londyn

long - długi

long dura -

long dura di -

long kata -

long krokodil - krokodyl

long pipre - pieprz długi

longta - długość

long tire - rozciągać (rozciągnąć)

lote - wsad, partia, porcja, seria

lotra - wydra

lou - przeciekać, ciec

lou sang - krwawić

luba - miłość (afekt)

• anluba -

luba di - kochany (drogi)

luba jen -

lubar -

luga - zielony

luga melon - melon miodowy

luka - sześć (6)

luka fase - sześcian (kostka)

luka gona - sześciokąt (sześciobok)

lume -

lumen -

luna - księżyc

lunaden - poniedziałek

luna keke -

lung - smok

Lung Dexa - Bhutan

lung dou -

luta - obrabować, splądrować

luta ja - rabuś (grabieżca)

Luter din - luteranizm

Luter din ja - luterański

lutesi yum - lutet

Luxemburge - Luksemburg

luxu -

M

ma - matka (mama)

ma bra -

ma di -

ma ma -

ma pa -

ma sis -

Madagasi - Madagaskar

madagasi di - madagaskarski; malagaski

maf - przepraszam!

magen yum - magnez

magi - magia

magi asar - zaklecie

magi di - magiczny

magi ja - magik, czarownik

magi liki -

Magribi dexa - Maroko

Magyar - Węgry

mahala - dzielnica

maikan -

mais - kukurydza

majang - madżong

majenta - magenta

Makah - Mekka

makala - artykuł, tekst

makan hua - mlecz

makas - nożyce, nożyczki

Makau - Makau

mal - własność (mienie)

mal ja - właściciel (posiadacz)

mal nomi - ekonomia

Malaisia - Malezja

malaria - malaria

Malavi - Malawi

malayali - malajski

malayu - malajski

Mali - Mali

malte - słód

maltos -

Malta - Malta

Malvinas nesi - Falklandy, Malwiny

mamal - ssak

mana - znaczenie

manera - zachowanie (maniery, kultura)

manete - magnes

manete di - magnetyczny

mang - zajęty

mangan - mangan

mango - mango

mangus - mangostan

Mani - prorok Mani

mani -

mani din - manicheizm

Manin nesi - Wyspa Man

manioka - maniok

manioka fufu -

mantol - peleryna (płaszcz, opończa)

mantra -

mantu - bułka gotowana na parze

mar - czas; okazja

Marakux -

marati - marathi

maraton - maraton

marce -

margai - margaj (ocelot nadrzewny)

margarin - margaryna

margarita - stokrotka

Mariana nesi - Mariany Północne

Maris - Mars

marisden - wtorek

marke - znak, trop

Marxal nesi - Wyspy Marshalla

masa - masa

masa mula - bulwa

masa mula sol hua - topinambur

masaje - masaż

masala - przyprawa

masala tike - tikka masala

maska - maska, kamuflaż

masta - maszt

maste - być mistrzem (być ekspertem)

master - mistrz (ekspert)

master de arte (MA) -

master de enjeni (ME) -

master de filsofi (MF) -

master de logi (ML) -

master de tehni logi (MT) -

mata - umrzeć (umierać; śmierć; martwy, nieżywy, zabity)

mata badan -

matabil -

matafa - zabić, zabijać

mataja - zabójca

mate - materia, substancja

mate -

mate cai -

mate di - materialny

mate lona -

matras - materac

matur - dorosły, dojrzały

matur fem - kobieta, dorosła samica

matur jen - osoba dorosła

matur man - mężczyzna, dorosły samiec

mau - kot

max - bardzie

max di - dodatkowy

max di fen - większość

max fili - preferować (woleć)

max fili di - ulubiony

max fili sim -

max gradu - zwiększyć o jeden

max ka bas - zbyt

max ordu - wsparcie (wzmocnienie, zasilenie)

maxim - nabardziej, maksymalnie

maxim di - maksymalny

maxim xe - maksimum

maya - Maya

Mayote - Majotta

mayur - paw

maze - skarpeta, skarpetka, pończocha

me -

mece - mecz, rywalizacja

medal - medalion, medal

medan - skwer, plac

medan di - otwarty (przestrzenny)

medan fobi - agorafobia

medan papi - mak polny

mede - pomoc, wsparcie

mede ja - przyrostek dla wsperającego ideę

medi - środek

media -

medi di - średni

medi dia - południe

medi fase - interfejs

medi gi -

medi noce - północ

medi xe - media

medu - miód

medu vespa - pszczoła miodna

medu vespa nide - plaster

medu vespa sanduku - ul

mega - milion

mega gram - tona

mega vate - megawat

megi - chmura

megi di -

Mehiko - Meksyk

Mehiko siti - Meksyk

mei - piękny, przystojny

mei arte - sztuka

mei daka - dekoracja (ornament)

meita - piękno

meitner yum - meitner

melodi - melodia

melodi di - melodyczny

melon - ogórek melon

meme - owca

meme kexa - wełna (runo owcze)

memo - pamięć

• anmemo - zapominać (zapomnieć)

memo bina - pomnik (memoriał)

memo note - notatka, memo

memo tehni -

men -

mendelef yum -

meninge - opona mózgowa

meninge tis - zapalenie opon mózgowych

• demente -

mente -

mentor - doradca (mentor)

mer - należeć (być członkiem)

mer - członek

meranti - damarzyk (meranti)

Merkur - Merkury

merkurden - środa

mes - miesiąc

mes bati - listopad

mes ceti - październik

mes des - luty

mes des du - kwiecień

mes des un - marzec

mes du - maj

mes lima - sierpień

mes luka - wrzesień

mes nelu - lipiec

mes tisa - grudzień

mes tri - czerwiec

mes un - styczeń

mesi - Chrystus, mesjasz

• anmesi - antychryst

mesi di - mesjański

mesi din - chrześcijaństwo

mesi din ja - chrześcijanin

mesi gene - Boże Narodzenie

metan -

metanol -

metil -

metilamin -

meta -

metal - metal

metal bede - kowadło

metal lin -

metal sanaja - kowal

metal tul -

metri - zmierzyć (miara)

metri gi -

metri unta - jednostka miary

• parametri - parametr (argument, wartość wejściowa)

meza - stół

meza stan - płaskowyż (plateau)

meza tela - obrus

mi - ja, mnie

mimen - my

mimen su -

mi su - mój

Mianma - Mjanma, Birma

mien - makaron

migra - migracja

mikro bio - mikroorganizm (mikrob)

mikro biologi - mikrobiologia

Mikronesi - Mikronezja

mikroskope - mikroskop

mili gram - miligram

mili mitre - milimetr

milke - mleko

milke kardon - ostropest plamisty

Mimas -

mime -

mime ja -

min - mniej

min di fen - mniejszość

min ka bas - zbyt mało

min poli -

minare - wieża

ming - jasny, czysty

minim - najmniej, minimalnie

minim di - minimal

minim sim - minimalizm

ministre ja - minister

ministre ofis - ministry

minor - mniejszościowy

minta - mięta

minute - minuta

mira -

• amira -

mirabil -

miraje - miraż (fatamorgana)

mira plate - lustro

mirar -

Miranda -

mirde - nikły

misal - przykład

misi - wysłać (wyemitować)

• exmisi -

• konmisia - komisja (komitet)

• promisi -

• remisi -

• tramisi -

• tramision -

• tramisir -

misije - wiadomość

mision -

misioner - misjonarz

miskin - biedny, mizerny

Misri - Egipt

misri di - egipski

mitre - metr

mixe - miksować, mieszać

mixe alkol - koktajl

mixe gi - mikser, blender, robot kuchenny

mode - sposób (metoda, tryb)

mode loge - przysłówek

model - model, wzór, wzorzec, projekt

mogu - błonka (membrana)

moka - drzewo

moka bano - deska

moka jong parke - arboretum

moka kane - słup (pal, kołek)

moka mate - drewno

moka sanaja - stolarz

moka tana - pień

mol ja - młynarz

molkan - mielić

mol seku - ostrzarka (kamień młyński)

Moldova - Mołdawia

mole - mol

molekul - molekuła (cząsteczka)

moli - jaśmin

moli hua cai -

moliden - molibden

moluske - mięczak (morski bezkręgowiec)

Monako - Monako

Mongol - Mongolia

mongol di - Mongolski

moral - moralność, etyka

moral di - moralny

moral logi - etyka

Moris - Mauritius

mos - mech

mos di - omszały (mszysty)

mosim - pora roku

moski - komar, moskit

Moskva - Moskwa

moskva yum - moskovium

mostre - potwór, monstrum

moto - silnik

moto cati -

moto gar - samochód (automobil)

moto sikle - motocykl (motor)

move - ruch

Mozambike - Mozambik

mudan - piwonia

muka - twarz

muka fun - puder

mula - korzeń

mum - wosk

mum cape - pieczęć woskowa

mum foto - świeca

mum jen - mumia

mum melon - beninkaza szorstka (beninkaza woskodajna, woszcza szorstka)

Mumbai - Bombaj (Mumbaj)

mumu - krowa

mumu nama - wołowina

mun - drzwi, brama, portal

mungus - mangusta

mur - mur, ściana

mur kaguji - tapeta

murce - mrówka

Muritania - Mauretania

mus - musieć

musta - przymus

muskete - muszkiet

muskete ja - muszkieter

muskul - muskuł, mięsień

muskul bina - kulturystyka

musli - musli

mute - zmienić, zmieniać

Muxin - Jowisz

muxinden - czwartek

muxu - mysz

muxu cakra -

muzika - muzyka

muzika ja - muzyk

N

na - dostać, dostawać, otrzymać, otrzymywać, wziąć, brać

na ja - odbiorca

na xiti -

nabi - proroctwo

nabija - prorok

nadir -

nadir mar - rzadko

nadirta - rzadkość

nafas - oddech

nagar - miasto

nagar di - miejski

nahun - paznokieć

Naijiria - Nigeria

najis -

najis bindu -

najis di -

nam - imię, nazwa

• annam - antonim

nam dokumen -

nam hin - bezimienny

nam kitaba - podpis (autograf)

nam loga - rzeczownik

nam tikete -

nama - mięso

Namibia - Namibia

nan - męski

nan per (man) - małżonek

nanas - ananans

nano mitre - nanometr

naraka - piekło

naram - miękki

nardi -

narko - narkotyk

narko manika -

narko sona -

nati - narodziny

• innati - wewnętrzny

• posnati - poporodowy

• prenati - przedporodowy

• rinati -

natia - naród, narodowość

natia di - narodowy (ludowy)

natia jen - ludzie (lud, ludność)

natia medi - międzynarodowy

natia sim - nacjonalizm

natia simja - nacjonalista

natia sosia sim - narodowy socjalizm (nazizm)

natia sosia simja - nazista

nati baxa - język ojczysty (język rodzimy)

nati den - urodziny

nati loka -

nati stan -

natre bilor -

natri - sód

nau - mózg

nau di - mózgowy

nau hin - bezmózgi

Nauru - Nauru

nautile - nautilus

nava - nahuatl

nave - łódź, statek

nave dex - sterburta (prawa burta)

nave ga - żeglować (płynąć)

nave ga ja - żeglarz (marynarz)

nave kape ja - kaper (korsarz)

nave leu - bakburta (lewa burta)

nave xefe - kapitan

ne -

Nederlande - Holandia (Królestwo Niderlandów)

Nederlande Antil - Antyle Holenderskie

nefre - nerka

nefre tis - zapalenie nerek

nefte - olej

nefte guku - złocień indyjski

nega - odmówić (odrzucić)

nekro - zwłoki (trup)

nekro fili -

nekro lista -

nekro loga - nekrolog

nekro tomi - sekcja zwłok (obdukcja)

nelu - cztery (4)

nelu di galope -

nelu gona - kwadrat (czworokąt, czworobok, tetragon)

nen - rok

nen festa - rocznica

nen mes den - data

nenufar - lilia wodna, nenufar

neodim yum - neodym

neon - neon

Nepal - Nepal

Neputun - Neptun

neputun yum - neptun

nerve - nerw

nerve di - nerwowy (neuronowy)

nerve pati - neuropatia

nerve selu - neuron

nerve toxi -

nesi - wyspa

nesia - archipelag

nete - sieć

nete -

nete don - wysyłać (wysłać, wgrywać, wgrać, wrzucać, wrucić)

nete gete - ściągać (ściągnąć, pobrać, pobierać)

nete loka - witryna internetowa (portal internetowy)

neu - nowość

neu di - nowy

neu fito -

neu jen - nowicjusz (nowa osoba)

neu Kaledonia - Nowa Kaledonia

neu loga - neologizm

neu nati di -

neuta -

neu yang di - nowoczesne

neu Yorke - Nowy Jork

neu Yorke siti - Stan Nowy Jork

neu Zelande - Nowa Zelandia

Nevis - Nevis

ni - kobieta; kobiecy

ni per (fem) - małżonka

nia -

nice - spód

nice di - poniższy

nice kitaba -

nide - gniazdo (ul, nora, jama, barłóg, legowisko)

Nijer - Niger

Nikaragua - Nikaragua

nikel - nikiel

nil - niebieski

nil elfe - smerf

nil kentaur hua - bławatek

nil serami sing - houstoia azurowa

nilon - nylon

niobi yum - niob

Nipon - Japonia

nipon di - japoński

nipon yum - nihonium

Nistre -

nitre - azot

nitrate -

nitril -

Niue - Niue

niuton - niuton (N)

nix - nisza, alkowa

no - nie

no a lin - offline (nie na linii, poza siecią)

nobel yum - nobel

nobi - genderqueer, niebinarny

noce - noc

noce mode - tryb nocny

node - węzeł, zupeł

Noe -

Noe di nave - arka Noego

nomi - zarządzanie (-nomia)

norde - północ

Norde Aire - Irlandia Północna

Norde Amerika - Ameryka Północna

Norde cosen - Korea Północna (Koreańska Republika Ludowo-Demokratyczna)

norde di - północny

Norde Kipris - Cypr Północny

Norde Makedonia - Republika Macedonii, Macedonia

Norfolke nesi - Norfolk

Norge - Norwegia

norge baxa - norweski

norma - norma, standard

• paranormali -

norma di - normalny, standardowy

nos - nos

nos di - nosowy

nostalgia - nostalgia (tęsknota)

nostalgia di - nostalgiczny

note - notować, obserwować, zauważyć, zauważać

note anjil - wiadomość, zawiadomienie, powiadomienie

note buku - notatnik

note xe - uwaga, obserwacja

nu -

nude - nagi, goły, obnażony

nude sim - nudyzm

nude sim ja - nudysta

nuka -

nume - numer

nume zi -

O

o - lub, albo

Oberon -

Odisa - orija

oganeson - oganesson

ohtopus - ośmiornica

oke - zaakceptować, akceptować, powiedzieć okej, mówić okej

okebil - okej, spoko, akceptowalny

Olande nesi - Wyspy Alandzkie

Oman - Oman

onda - fala

Onduras - Honduras

onor - respekt, honor, szacunek, poważanie

onor di - honorowy

oranje - pomarańcza

oranje rang - pomarańczowy

ordu - armia

ordu jen - żołnierz

ordu jen kan - koszary

ordu raja - szogun

ordu raja dexa - szogunat

ore - ucho

ore tis - zapalenie ucha

orgazme - orgazm

orkide - storczyk (orchidea)

oromo - oromo

Oromo Dexa - Oromia

orto - prosty

orto gona - kąt prosty

orto gona di - prostopadły

Oseania - Oceania

oselote - ocelot

osidian - obsydian

oskope -

oskur - ciemny, słabo oświetlony

osman - Turek osmański

Osman Imperi Dexa - Imperium Osmańskie

osmi yum - osm

osmos - osmoza

oste - kość

oste jama - szkielet

oste xalke - łuska (blaszka, tarczka)

Ostria - Austria

oxe - tlen

oxide - tlenek

P

pa - ojciec

pa bra -

pa di -

pa ma -

pa pa -

pa sis -

paci - ptak

paci logi - ornitologia

pada - paść, padać, upaść, upadać

pada di - upadły

pada mosim - jesień

pada mun - klapa

pagri - turban

pai - placek, ciasto

paka -

pake - paczka, paka

Pakistan - Pakistan

palaba -

paladi yum - pallad

Palau - Palau

palma - palma, drzewo palmowe

pan - wszyscy, wszystkie, wszystko; każdy

pan afrika di - panafrykański

pan amerika di - panamerykański

pan asia di - panazjatycki

pan demi di - pandemiczny

pan demi pati - pandemia

pan demon - pandemonium

pan deu - panteon

pan deu sim - panteizm

pan dunia di - globalny (światowy)

pan europa di - paneuropejski

pan jen - każdy człowiek, wszyscy

pan mime -

pan romanse di - panromantyczny

pan sata - zawsze

pan sexe di - panseksualny

pan un - każdy, wszyscy

pan xe - wszystko

Panama - Panama

panda - panda

pandunia - Pandunia

pandunia ja - osoba mówiąca w Panduni

pang - chleb

panike - panika

panir - twaróg

panjabi - pendżabski

panka - skrzydło

pankreas - trzustka

pante - spodnie (pantalony, portki)

papagai - papuga

papaya - papaja

papir - dokument

Papua neu Ginia - Papua Nowa Gwinea

par - równy

• repar -

par fase -

par jen - równy

parta -

par vezeta - równowaga

para -

Paraguai - Paragwaj

paraya - wyrzutek

parce - część (fragment, strzęp, kawałek, okruch)

parce di - stłuczony (pęknięty)

parce dipe - zapaść się (zapadać się, runąć)

parce kai - pękać (rozrywać się)

parde - zasłona, kurtyna

pari - wróżka

pari dexa -

pari kata - baśń

Paris - Paryż

parke - park (ogród)

parne - paproć

parsi - Pers; perski, farsi

parti - partia

parti cepe - uczestniczyć, wziąć udział, brać udział

parti ceper - uczestnik

parti jen - partner

pas - minąć, mijać, przeminąć, przemijać

pas dau -

pas di - przeszły, miniony

pas loga -

pas tabi - pasywny (nieaktywny)

pase - pokój

• anpase - niepokój

Pase Hai - Ocean Spokojny (Pacyfik)

pase hai bakalau - dorsz pacyficzny

pase sim - pacyfizm

pase sim ja - pacyfista

pasi - cierpienie, ból

pasi di - bolesny

paska - Wielkanoc

paskal - paskal (Pa)

pasporte - paszport

pasta - pasta

pasta petra - magma

pata -

patate - ziemniak

pati - choroba

pati di - chory

pati gene xe - patogen

pati jen - pacjent

patikan - szpital

pati logi - patologia

pati mise - infekcja (zakażenie)

pau - strzelać (strzelić)

pau gi - pistolet, strzelba, ręczna broń palna

paunde - funt (£)

pauza - pauza (przerwa)

payaco - klaun

pedal - pedał

pedal sikle - rower z pedałami

pede - pierdnięcie

pedi -

pedi fili -

pedi fobi -

pei - zapłata, opłata

pei kar - profesja, zajęcie, zawód

pei kar di -

pei kar ja -

pei kar jiva -

pele -

• apele -

• depele -

• dispele -

• expele -

• inpele -

• konpele -

• propele -

• propeler -

• repele -

pelmen - kluska, knedel, pieróg; ravioli, pelmeni

pelpel - motyl

pena - pióro

• depena -

pena kalam -

pena kardon - ostrożeń lancetowaty

pende - powiesić, wieszać

pende kardon - oset zwisły

pende sor - kłódka

penis - penis

pente - namalować, malować

pente broxa -

pente ja - malarz

pente tela -

per -

per cin -

per ma -

per nume -

peroxide -

per pa -

pera - gruszka

perex -

perex fa -

Peru - Peru

pesa - pieniądze

pesa diske - moneta

pesa kasa - pudełko, skrzynia

pesa kasa ja - kasjer

pesa plan - budżet

peta -

pete - brzuch

petra - skała

petra nefte - ropa naftowa

pexe - ryba

pexe huke - haczyk

pexe saide ja - rybak

pexe tanke - akwarium

piano - pianino

piaze - cebula

pigu - pośladki, pupa, tyłek, zadek

pijin - pidżin, język pomocniczy

pike -

pil - skóra

pilote - pilot

pin - igła, szpilka

pin cope - kilof

pin kardon - popłoch pospolity

pin sense di -

pinguin - pingwin

pinse -

pinse bano -

pinse gi - obcęgi, kleszcze, szczypce

pipe - fajka

piping - ocena, krytyka

piping ja - krytyk

pipre - pieprz

pipre minta - mięta pieprzowa

piram - piramida

pirate - piractwo

pirate ja - pirat

pirate parti - Partia Piratów

pirate sim ja - pirat (osoba naruszająca prawa własności intelektualnej)

pisea - świerk

pistol - pistolet

Pitkerne nesi - Pitcairn

pixa - siki

piza - pizza

pizakan - pizzeria

plan - plan

planeta - planeta

plasti - plastik

plasti di -

plasti paste -

plate - płaszczyzna (płyta)

plate di - płaski

plate forma - platforma

plate geo kaskalogi - tektonika płyt

plate geo sim ja - płaskoziemca

plate stan - równina (plaskowyż, plateau)

plate tasa - talerz

platin - platyna

Platon - Platon

Platon sim - platonizm

Platon sim di - platoniczne

Platon sim ja - platończyk

plazma - plazma (zjonizowany gaz)

pli -

plumbe - ołów

Pluton - Pluton (planeta karłowata)

pluton yum - pluton

poker - poker

polau - pilaw

poli - wiele

poli baxa di - wielojęzyczny

poli deu sim - politeizm

poli fase - wielościan

poli gona - wielokąt (wielościan)

poli kultur di - wielokulturowy

poli kultur sim - wielokulturowość

poli marta - częstotliwość

poli nasi di - wielonarodowy

polipli -

poli semi di - wieloznaczny

polita - ilość(mnóstwo)

Polinesi -

polis - policja

polis ja - oficer policji, policjant

poliskan -

politi - rząd

politi di - polityczny

politi ja - polityk

politi logi - politologia

politi lona - polityka

politi mode -

Polska - Polska

polska baxa - polski

polska yum - polon

pompe - pompować

pompe tapa - tłok

ponte - wskazać, wskazywać

ponte flece - wskaźnik

ponte pin - kompas (namagnesowana igła)

pore -

porei - por

porno - porno, film erotyczny

porno grafi - pornografia

porte -

• exporte - eksportować (wyeksportować)

• reporte - raportować (relacjonować, opowiadać; raport)

• reporter - reporter

• suporte -

• traporte - transport

porto - port

Portoriko - Portoryko (Puerto Rico)

portoriko jen -

Portugal - Portugalia

portugal baxa -

pos - konsekwencja, skutek

pos den - jutro

pos di - następny (następujący)

pos di -

pos fixe - przyrostek (sufiks)

pos poza -

pos zaman - przyszłość

posta - poczta

posta cape - znaczek pocztowy

postakan - poczta, budynek poczty

posta marke -

pote -

pote camaca -

pote ja -

pote suta -

poto - błoto

poto defa bano - błotnik

poto di - błotnisty

poto stan - bagno (moczary)

poyu -

poze - pozować (ustawiać się; poza, pozycja)

• depoze - usuwać (usunąć, likwidować, zlikwidować, wymazywać, wymazać, pozbywać się, pozbyć się)

• expoze -

• inpoze -

• konpozeje -

• pospoze -

• pospoze -

• prepoze -

• propoze - proponować (sugerować; propozycja, sugestia)

prati - praktyka, aktualność

prati di - practyczny, pragmatyczny

prazedim yum - prazeodym

pre - poprzedni

pre di - poprzedni

preme - pierwszy, początkowy

pre si - zakładać (założyć)

prese -

• deprese -

• exprese -

• konprese - ścisnąć (sciskać, wycisnąć)

• niceprese -

• represe -

prese gi -

• preser -

prezidente - prezydent

proba - spróbować, próbować

problem - problem

problem di - problematyczny

profesor - profesor

program - program

program gi -

program ja - programista, koder

Promete -

promete yum - promet

protacini yum - protaktyn

puding - puding

puja - cześć, szacunek

pujakan - świątynia

puja meza - ołtarz

puja riti - rytuał, ceremonia, ryt

pul - pełny

pul bon - perfekcyjny

pul ekran -

pul fina -

pul fito yam sim -

pul fito yam sim ja - weganin (weganka)

pul xipi - namoczyć (marynować)

pulmon - płuco

pulmon tis -

pulse - pchnąć, pchać

puma - puma (kuguar)

punte - kropka (znak interpunkcyjny)

punte bano - tablica wyników

punte nume - wynik (punktacja)

pupe - lalka, kukiełka, pacynka, marionetka

putau - winogrono

putau bagi - winnica

putau oranje - grejpfrut

pute - zgniły

pute -

• expute -

• inpute -

• konpute - policzyć (przetwarzać dane)

• konputer - komputer

putong - powszechny, uniwersalny

Putong Han - mandaryński chiński, Putonghua

puxa gi - tłok

Qatar - Katar

Qazaqe - Kazachstan

R

radi - promień

radi longta -

radi metri gi - radoiometr

radi yum - rad

radio - radio

radio mise gi - nadajnik radiowy

radio na gi - radio

radon - radon

rai - opinia, pogląd

raja - król lub królowa

raja dexa - królestwo

raja di - królewski

rajanan - król

rajani - królowa

rakun - szop pracz

ramazan - Ramadan

rampe - rampa

rande - hebel, strug

rang - kolor

rang arka - tęcza

rang arka salmon - pstrąg tęczowy

rang glas - witraż

rang mate - barwnik

rasa - rasa

rasa medi - międzyrasowy

rasa sim - rasizm

rasa sim ja - rasista

raste - wzrost

ratibu - porządek

ratibu li -

razon - rozum, rozsądek

razon li - racjonalny, rozsądny

re -

Rea -

rebel - rebelia, powstanie

redi - gotowy

Ren - Ren

ren yum - ren

rentegen yum - roentgen

reporte - raport

reseta - recepta, receptura, przepis

reside - paragon, pokwitowanie

restoran - restauracja

retro dau - powrót

retro gula - wymiotować (zwrócić)

retro gula sense - nudności (choroba lokomocyjna)

retro note -

retro tikete - bilet powrotny

Reunion - Reunion

rezerve - rezerwacja

rezin - żywica

ri - znowu (ponownie)

rikarga -

rike - bogaty

riketa - bogactwo (fortuna, majątek)

rim - rym (wers)

ring - pierścień

ringar -

risko - ryzyko

risko di - ryzykowny

riti - metoda, sposób

ritim - rytm, bit

rivo - rzeka

rivo kinar -

robote - robot

rode - róża

rode rang - różowy, różany

rode salmon - gorbusza

rode yum - rod

roke -

roke kursi -

roke muzika - rock

rokete - rakieta

rokete lanse gi - wyrzutnia rakietowa

rol - rola

rol ja - akt, scena

rolo - rulon (rolka, zwój)

rom - rum

Roma - Rzym

Roma Imperi Dexa - Imperium Rzymskie

roma kamil - rumian rzymski

Romania - Rumunia

romanse - miłość romantyczna

• anromanse - aromantyczny

romanse di - romantyczny

rose - rosa

rota dex - według ruchu wskazówek zegara

rota leu - przeciwnie do ruchu wskazówek zegara

rota tufan - trąba powietrzna (cyklon, tornado, tajfun)

rota vanu gi - bąk, bączek

rota xe - rotor, wirnik

Ruanda - Rwanda

rubi - czerwony

rubi bau seku - rubin

rubi linse - ryś rudy

rubi oranje - mandarynka

rubi salmon - nerka (łosoś czerwony)

rubi yum - rubid

ruhu - dusza, duch, umysł

ruhu di - umysłowy (psychiczny)

ruhu logi - psychologia

ruhu mixe - mylić (gmatwać, zmieszać, konsternować)

ruhu mixe di - smieszany (skonfudowany)

ruke - placy

ruke sake - plecak

Rundi - Burundi

rupa - wygląd

rus krepe - rosyjski naleśnik (blin)

rus yum - rut

Rusia - Rosja

rusia baxa - rosyjski

rute - ścieżka (droga, szlak, kurs)

rute galte di - zbłąkany (dewiacyjny, wykolejony)

ruterfor yum - rutherford

rutin - rutyna, nawyk, zwyczaj

S

sabate - szabat, szabas

sabi -

sablu - piasek, piach

sablu burge -

sablu petra - piaskowiec

sablu stan - pustynia

sabu - powód, przyczyna

sabun - mydło

sada - zwykły, zwyczajny, prosty

saf - czysty

• ansaf - brudny

safja - sprzątacz, sprzątacz

safta -

saf tela -

safar - podróż

safar ceke -

safar ja - podróżnik

safar keka - turystyka

safar keka ja - turysta

safran - szafran

sagu - sago

sagu fun -

Sahara Dexa - Sahara Zachodnia (Saharyjska Arabska Republika Demokratyczna)

sahi - właściwy, poprawny

saide - polowanie (łowienie)

saide ja - łowca (myśliwy)

saide yo pexe - łapać rybę

sake - torba, wór, worek, torba, sakwa

sal - cześć

sal cuti - żegnaj, dobre odejście

sal dia - dzień dobry

sal lai - witaj, dobre przybycie

sal noce -

sal suba - dobry ranek

sal xam - dobry wieczór

sal yam - smacznego

salta -

sala - sala

salade - sałatka

salam -

salmon - łosoś (pstrąg)

Salon - Sierra Leone

salu - zdrowy

saludo -

salu saf di - czysty (higieniczny, sanitarny)

salu safta - higiena

saluta - zdrowie

Salvador - Salwador

sam - taki sam

sam bei -

sam dexa jen - rodak, ziomek, krajan

sam emos - współczucie

sam metri -

sam nam - homonim

sam rai - porozumienie

sam romanse di - homoromantyczny

sam sexe di - homoseksualny

sam sifa di - podobny (analogiczny)

sam sifa xe - model (podobieństwo, symulować)

sama - niebo

sama di - niebieski, niebiański, podniebny

sama hal - pogoda

sama kinar - horyzont

sama nil - jasnoniebieski (lazurowy)

samari yum - samar

Samoa - Samoa

san - wiedzieć

• ansan di - dziwny (nieznany)

san logi - epistemologia (gnoseologia, teoria poznania)

san vol - zainteresowanie, zaciekawienie; interesujący

san vol di - interesujący

san vol ja - ciekawy

san xe - wiedza

sana - produkcja

sana ja - twórca, kreator, czynnik

sana ja di - produktywny (żyzny)

sanduice - kanapka

sanduku - pudło, skrzynia

sante - święty

Sante Helena - Święta Helena

sante kanon -

Sante Kitse - Saint Kitts

Sante Kitse i Nevis - Saint Kitts i Nevis

Sante Lucia - Saint Lucia

Sante Marino - San Marino

Sante Paulo - São Paulo

Sante Tome i Principe - Wyspy Świętego Tomasza i Książęca

Sante Vincente - Saint Vincent

Sante Vincente i Grenadin - Saint Vincent and Grenadines

sanzi - wiatrak (wentylator)

sapatu - but

sapatu ja - szewc

sapatukan - warsztat szewski

sata - moment

sata di - chwilowy

sata don - dedykować (poświęcać, poświęcić)

sata don ta - dedykacja (poświęcenie)

sau - rodzeństwo, brat lub siostra

sau ben -

sau doh -

sau son -

Saudi Arabi - Arabia Saudyjska

sauna - sauna

saur - jaszczurka

saya - cień

se - sam, siebie

se di -

semen - się (nawzajem, wzajemnie)

semen su - wzajemny

se su -

seku - kamień (kawał skały)

seku sanaja - kamieniarz

sekunde - sekunda

sekur - bezpieczny

sekur kode - hasło

sekur kopi -

sekur nume - osobisty numer identyfikacyjny (pin)

sel - rada, porada

selen yum - selen

selge - boćwina (botwina)

selu - komórka (biologia)

selu logi - cytologia

seme - ziarno (nasienie)

seme dana - ziarno, nasienie

seme di - nasienny

semente - cement

semi - znaczyć

• poli semi di - wieloznaczny

• un semi di - jednoznaczny

semi forar -

semi logi -

semime -

sen -

sen bei -

sen bra -

sen sau -

sen sis -

Senegal - Senegal

seng -

seng varis -

sense - zmysł

sense gi - sensor (detektor, czujka)

sense ja -

sense xaka - macka (czułek)

senti - centy-, procent, na sto, setna część

sentimitre - centymetr

sento - sto (100)

sento nen - stulecie

sento nen di -

serami - ceramika

serami sing - houstonia

Serbia - Serbia

seri - seria, szereg

seri kaska - kolczuga

seri letre - łańcuszek

serime -

seri seri - łańcuch

serpe - wąż

serva - służba

servaja - sługa

servar -

servar nam -

sesam - sezam

sexe - seks, stosunek płciowy

• ansexe di - aseksualny

sexe di - seksowny, ponętny

sexe logi - seksuologia

Sexel nesi - Seszele

si - jeśli, jeżeli; przypuścić, przypuszczać, złożyć, zakładać, przyjąć, przyjmowa

Sibiria - Syberia

siborge yum - seaborg

side - usiąść

side loka - siedzenie (siodło)

sifa - cecha, właściwość, parametr

sifa di - opisowy

sifa loga - przymiotnik

sigar - papieros (cygar)

siki din - sikhizm

siki din ja - sikh

sikle - rower

resikle - przetwarzać

sikle ja - rowerzysta

silike - krzem

silke - jedwab

silke larva -

sim -

sim ja -

simbol - symbol

simple - prosty, nieskomplikowany

sin - znak, sygnał

sine - pierś

sine kasa - klatka piersiowa

sine plate - napierśnik

sing - gwiazda

singa - lew

Singapur - Singapur

sir - sekret

sir move - skradać się

sir plan - spisek (konspiracja)

sirta - skradanie się

siro - zero, nic, żaden

siro jen - nikt, żadna osoba

siro sata - nigdy

siro xe - nic, żadna rzecz

sis -

sis doh -

sis son -

sismo - trzęsienie (machnięcie, wstrząs, szarpnięcie, trzęsienie ziemi)

sismo logi - sejsmologia

sistem - system

sistem di - systemowy

sita - cytować

sita marke - cudzysłów

siti - miast, miasteczko

sivil - cywilizowany (ucywilizowany)

sivilta - cywilizacja

skute -

skuter -

Slave - słowiański

Slovakia - Słowacja

Slovenia - Słowenia

so - pierwiastek (jednostki podstawowej)

sofa - sofa (kanapa)

sofi - mądry

sofita - mądrość

soi -

soi milke - mleko sojowe

soi sos - sos sojowy

soki - szukać

sol - słońce

sol cati - parasol

solden - niedziela

sol estasi - przesilenie

sol hua - słonecznik

sol kentaur hua - chaber wełnisty

sol sistem - układ słoneczny

Solomon nesi - Wyspy Salomona

Somal - Somalia

Somal Dexa - Somaliland

son - syn

son doh -

son son -

sona - sen

• ansona -

sona kamar - sypialnia

sona papi - mak lekarski

sona tabi -

songi - sosna

soni - dźwięk, brzmienie

sorbe -

• asorbe -

sos - sos

sosi - społeczeństwo, system społeczny

sosi jinse - płeć społeczna

sosi li - społeczny

sosi medi gi - media społecznościowe

sosi sim - socjalizm

sosi sim ja - socjalista

sosis - kiełbasa

Soto - Lesotho

spete -

• aspete -

• despete -

• inspete - sprawdzić (sprawdzać, skontrolować, zbadać)

• intraspete -

• respete -

• speter -

stan -

su - mieć (partykuła posiadania)

suahili - suahili

sual - pytanie

sual di - pytajny, związany z pytaniem

sual dokumen - formularz (kwestionariusz)

sual tema - kwestia, problem

Sualbarde - Swalbard

suan - kwaśny

suan mate -

Suati - Suazi

suba - ranek, rano, poranek

suba dia - przedpołudnie

suba yam - śniadanie

Sudan - Sudan

sude - południe

Sude Afrika - Południowa Afryka

Sude Amerika - Ameryka Południowa

Sude cosen - Korea Południowa

sude di - południowy

Sude Iria (Alonia) - Osetia Południowa

Sude Jorjia i Sude Sanduice nesi - Wyspy Georgia Południowa i Sandwich Południowy

Sude Sudan - Sudan Południowy

sueda - pot

sueda di - spocony

Suen - Szwecja

suga - szybki, prędki

suga metri gi - prędkościomierz

sugata - prędkość (szybkość)

sui - woda

sui culi -

sui di - wodny

sui gas - para wodna

sui gui -

sui kaboga - tykwa pospolita (kabalasz)

sui minta - mięta wodna

sui rang - akwarela (farba wodna)

sui sekur di - wodoodporny

sui yau - pragnienie

Suise - Szwajcaria

suka - wesoły (ucieszony; cieszyć się)

sukafa - cieszyć, podobać się

sukre - cukier

sukre bete - burak cukrowy

sukre di - słodki

sukre gana - trzcina cukrowa

sukre oranje - pomarańcza słodka (pomarańcza chińska)

sukros -

sulfe - siarka

sulfate - sulfat

sultan - siła, autorytet, władza

sultan dexa -

sultan ja - władca

sum - suma

suna - obyczaj, zwyczaj, tradycja, praktyka, konwencja

suna di - konwencjonalny, zwyczajowy, tradycyjny

suna islam din -

Suomi - Finlandia

suomi baxa -

supa - zupa

supa camaca - łyżka stołowa

super - wspaniały, znakomity, cudowny, zdumiewający, zadziwiający, super

supra - wiadukt, przejście powyżej

supra di - górny

supra vakil ja - senator

supriza - zaskoczenie

Suria - Syria

Surinam - Surinam

surinam baxa - język surinamski

susan - lilia

suta - umiejętność (kompetencja)

suta di - umiejętny (sprawny, zręczny)

suta tabi -

sutur - szew

suxi - sushi

T

ta -

tabaku - tytoń

tabi - natura, środowisko

table -

table komputa -

table yo data - ułożyć w trabelę

tai -

Tai baxa - tajski

Tai Dexa - Tajlandia

Taibei - Tajpej

taiga - tajga

tail - płyta

Taivan - Tajwan, Republika Chińska

Tajiki - Tadżykistan

tala - zamek (zapięcie)

• detala - otworzyć (otwierać, odkluczyć, odkluczać)

• detala di - zamknięty na klucz (zakluczony)

tala di - zamknięty (zakluczony, zapięty, bezpieczny)

tali yum - tal

tamar - daktyl

tami - chciwy (żądny)

Tamil - tamilski

tana - łodyga (tors, pień, trzon)

tanah - Tanach, Biblia hebrajska

tanki - zbiornik (cysterna, pojemnik, rezerwuar)

tantal yum - tantal

tanur - piec (piekarnik)

Tanzania - Tanzania

tapa - korek, zatyczka, szpunt

• antapa - odetkać, odtykać

tarif - opłata, taryfa

tasa - danie

tatika - taktyka

tatu - tatuaż

tava - patelnia

taxe -

• sintaxe -

taxe nomi -

taxi - podatek, opłata

taxi gar - taxi, taksówka

taxi metri gi - taksometr

taxi vala - taksówkarz

taza - świeży

tef -

tehni - technika, technologia

tehni krati - technokracja

tehni logi - technologia, nauka o technikach

tehni yum - technet

tela - tkanina (materiał, sukno)

tela gi - krosno

tele - dystans

tele di - daleki, odległy

tele fon - telefon

tele fon bude -

tele fon lin -

tele fon nume -

tele fon suta -

teleta - dystans

tele vide gi - telewizja

teleskope - teleskop

telu yum - tellur

Telugu - telugu

tema - temat (motyw; dyskutować o)

tema nam - tytuł (nagłówek)

tene -

• intene -

• kontene -

• kontener -

• retene -

• sutene -

• sutener -

tenebil -

tene fasilta -

Tenesi -

tenesi yum - tenesyn, tennessine

tenis - tenis

tense -

tenseta -

tenta - kusić, nakłonić, nakłaniać

teori - teoria

tepe - taśma

terbi yum - terb

terca - skośny (ukośny, pochyły)

termo - temperatura

termo metri gi - termometr

teror - terror

teror sim - terroryzm

teror sim ja - terrorysta

tesla - tesla (T)

teste - spróbować, próbować

teste - test (wyzwanie, próba)

• konteste -

• proteste -

Tetis -

teza - intensywny (zależnie od kontekstu: szybki, żywy, ostry, mocny, krótki)

tezata -

teze - argument, teza

• sinteze -

ticin - chordofon, instrument strunowy

tike - tikka

tikete - bilet

tim - drużyna

Timor - Timor

tipe - typ (rodzaj, gatunek)

tipi - tipi

tire - ciągnąć

tire dara - prąd strugowy (prąd rozrywający, prąd porywający, prąd wciągający)

tire kane - dźwignia

tire sanduku - szuflada

tire yo milke - wydoić, doić

tire yo pil - obrać (obierać)

tis - zapalenie

tisa - dziewięć (9)

Titan -

titan yum - tytan

Titania -

titi -

tix - ćsi

tix - cichy

tixta -

to - do, dopóki, dla

to in -

to jin - naprzód

to long -

to misal - na przykład

to vai -

tocu - dotyczyć

tocu sense - czuć

Togo - Togo

Tokyo - Tokio

tolera - tolerować

tomate - pomidor

tomi -

• antomibil -

• dutomi - dychotomia

• jivatomi - wiwisekcja

• tritomi -

• tomi grafi -

• tomi grafi - tomografia

ton - ton, dźwięk, nuta, tonacja

tong - beczka

Tonga - Tonga

topo - region

topo grafi -

topo metri grafi -

tor yum - tor

torso - tułów

tortuga - żółw

toxi - trucizna (toksyna)

toxi di - toksyczny (trujący)

toxilogi -

tra -

tragona di - przekątny

tralongta -

trapas - przejazd, przewóz, tranzyt, transport

tragi -

tragi-komi -

Transe Nistre Dexa - Naddniestrze

• antranse vide di -

transe vide di -

trate -

• atrate -

• atratevi -

• distrate -

• extrate -

• extrater -

trater - traktor (ciągnik)

trati - porozumienie

• kontrati -

tre - bardzo (wielce)

tren - pociąg

tren dau - kolej

tren kape ja - porywacz pociągu

tren tikete -

tri - trzy (3)

tri gona - trójkąt

trime -

tri pike - trójząb

tripli -

tribu - plemię

Trinidade i Tobago - Trynidad i Tobago

Triton -

truke - sztuczka (podstęp, oszustwo)

tu - ty, ciebie

tumen - wy, was

tumen su -

tumimen -

tu su - twój

tuale - ręcznik

tuale kaguji - papier toaletowy

tuale kamar - taleta, WC

tubo - tuba, rura

tufan - burza, sztorm, tajfun

tuh - pluć

Tule -

tule yum - tul

tulpan - tulipan

tuna -

tundra - tundra

tundra xan -

tunel - tunel

tunel tren - metro

Tunis - Tunezja

tupi - kapelusz, czapka

tur -

turbe - przeszkodzić, przeszkadzać, robić kłopot

• disturbe -

turbejeter -

turbin - turbina

turfa -

Turki - Turcja

turki baxa - turecki

Turkomen - Turkmenistan

tuta - morwa

Tuvalu - Tuwalu

tuzi - królik, zając

U

UDA di - amerkański (dotyczący USA, Stanów Zjednoczonych Ameryki)

uhu - płakać, łkać

Ukraina - Ukraina

ulul - wycie, skowyt

uma - koń

uma bici -

umami - mięsny (umami)

Umbriel -

umur - wiek

umur di -

un - jeden (1)

un deu sim - monoteizm

un di - tylko (jedyny, wyłączny)

undura - ciągły (analogowy)

undurali hor loga gi -

un fen du -

un mar - raz (jeden raz)

un me - pierwszy, numer jeden

un rang di - jednokolorowy (monochromatyczny)

un sata -

un semi di - jednoznaczny

unta -

Unta Arabi Amir Dexa (UAA) - Zjednoczone Emiraty Arabskie

Unta Dex de Amerika (UDA) - Stany Zjednoczone Ameryki

un ta di - zjednoczony

un ta liga - unia

un verse di -

un xe sim - monizm

un yen di lense -

un zai di -

Uran - Uran

uran yum - uran

urdu - urdu

Urdun - Jordan

Uruguai - Urugwaj

Uruxalem - Jerozolima

Uzbeki - Uzbekistan

uze - użyć, używać, zatrudnić, stosować

uzebil di -

uze ja - użytkownik

uze ja nam - nazwa użytkownika

V

va - wow!, łoł!, jej!

vaf - pies

vaf bude -

vaf parke -

vafle -

vagina - wagina

vagina tis - zapalenie pochwy

vahi - oaza

vai - zęwnętrzny

vai dara -

vai dexa - zagranica

vai dexa di - zagraniczny

vai di - zewnętrzny

vai gene di -

vai jen -

vai klus di -

vai mise - eksportować (wyeksportować)

vai nam - egzonim

vai planeta - egzoplaneta

vai poze -

vai tense -

vai trata gi -

vai verse di -

vai vide di -

vai yam - piknik

vakil - reprezentować

vakil ja - reprezentant (przedstawiciel)

vakil krati - republika

vala -

vali - dolina

vali susan - konwalia majowa

Valis i Futuna nesi - Saint Vincent i Grenadyny

valse - walc

valu - wartość

vampir - wampir

vampir ohtopus - wampirzyca piekielna (wampirnica)

vanadi yum - wanad

vanila - wanilia

vanu - zabawa, rozrywka

vanu di - zabawny

vanu gi -

Vanuatu - Vanuatu

vari - różny (różnorodny)

varibil -

varis - ryż

varis araki -

varis biskute -

varis vin -

varite - spadek, dziedzictwo, spuścizna, zapis

vasin - szczepionka

vate - wat

Vatikan - Watykan, Państwo Watykańskie

vava - płakać, łkać

vaxi - prać, umyć, myć

Vaxington DC - Waszyngton D.C

vei -

vei di -

vei gola - południk

vei gradu - południk

vei lin -

vel -

devel -

vende - sprzedać (sprzedawać)

vende xope - handel

vende xope ja - handlarz (kupiec)

Venezuela - Wenezuela

Venjou - Wenzhou

venjou oranje - mandarynka Satsuma (pomarańcza Satsuma)

ventur - przygoda

ventur ja - poszukiwacz przygód (awanturnik)

ver - prawdziwy (rzeczywisty, szczery)

veranda - weranda, balkon, taras, ganek

verme - robak

vermute - wermut

versi -

• deversi -

• disversi -

• exversi -

• extraversi -

• intraversi -

• konversi -

• kontraversi -

• perversi -

• reversi -

version - wersja (wariacja, edycja, wydanie)

vespa - pszczoła lub osa

vespa nide - ul (gniazdo pszczół lub os)

veste - zachód

veste di - zachodni

veste gorila - goryl zachodni

veze - waga (ciężkość)

veze di - ciężki (masywny)

veze metri gi - waga (urządzenie ważące)

vide - patrzeć, widzieć

• previde - przewidzieć (spodziewać się)

• anprevide di - niespodziewany

• previde di - spodziewany (przewidziany)

vide ja - obserwator (widz)

vide medan - pole widzenia

vide punte - perspektywa (punkt widzenia)

vide xe - widok, wzrok

vidou - wdowa

Viete - Wietnam

viete baxa - wietnamski

vijin - glutaminian sodu

viki -

viki makala - artykuł wiki

viki pedia -

vilde - dziki

vin - wino

vinkan - winiarnia

vin suan - ocet

vinil - winyl

violeta -

violeta nil - fioletowy

virge -

virge di -

Virgin nesi - Wyspy Dziewicze USA

virus - wirus

virus logi - wirusologia

vise - wice- (alternatywa, substytut, zastępstwo)

vise kitaba -

vise loga - zaimek

vise ma -

vise pa -

vise prezidente - wiceprezydent

vise raja - wicekról

viski -

vita - śruba, wkręt

vitamin - witamina

Vixnu - Wisznu

viza - wiza

vo - tamten

vode -

vodun - voodoo

voka -

• exvoka -

• invoka -

• provoka -

• revoka -

voka soni -

voku -

vol - chcieć, pragnąć

vol xe - wola (chęć, pragnienie)

volfe - wilk

volfram - wolfram

Volof - wolof

volta - wolt (V)

vote - głos

vote haki - prawo wyborcze

vuki - broń

vuki ordu -

vulva - srom

vutu - przedmiot (obiekt)

X

xa -

xah geme - szachy

xah mata -

xaka - gałąź, konar

xakal - szakal

xaki - wątpliwość, zwątpienie, niewiara, niedowierzanie, nieufność

xakibil - wątpliwy (niewiarygodny, podejrzany)

xakija - niepewny (podejrzliwy, niedowierzący)

xal - szal, szalik

xam - wieczór

xam dia - popołudnie

xam yam - kolacja

xaman - szaman

xampan - Champagne

xampan vin - samppanja

xan - góra, wzgórze

xan pike - szczyt (wierzchołek)

xanghai - Szanghaj

Xani - Saturn

xaniden - sobota

xanti - zostawić (zostawiać)

xanti di - spokojny

xara - piła

xarafun -

xarakan - tartak

xarma - wstyd (hańba, kompromitacja)

xarnir - zawias, oś

xarti - warunek

xatan - sprzeciwiać się (opierać się)

xatan di - diabelski, szatański

xatan din - satanizm

xatan din ja - satanista

xatan ja - diabeł, szatan

xava - piec

xava pang - tost

xaxa - szeleścić

xayu - rekin

xe - rzecz

xe hal - sytuacja (stan)

xe hal ironi - ironia sytuacyjna

xefe - szef, kierownik

xefe di - główny

xefe ministre ja - premier

xenon - ksenon

xi -

xi Fulan -

xia -

xia islam din - szyism

xifu - mistrz (sensei)

xigu - wypadek

xikaya -

xike - elegancki, szykowny

xilos -

xim - serce

xindau din - shintoizm, sintoizm

xipi - mokry (wilgotny)

xir - poemat

xir ja - poeta

xirope - syrop

xite - gówno

xiti - stracić (utracić, tracić, zgubuć, gubić)

xiti bai - porażka (niepowodzenie, klapa, przegrana, strata, porażka)

xiti bai ja - przegrany, pokonany

xiu - mały

xiu bol - bańka

xiu deha -

xiu kaboga - cukinia

xiu seku - kamyk

xiu siti -

xiu yam - przekąska

xiu zi -

xiva - Śiwa

xix - rożen (szpikulec)

xix kababu - szisz kebab

xix nama - szaszłyk

xofer ja - szofer (kierowca)

xoke - szokwstrząs; kolizja

xopi - zakupy (sprawunki, shopping)

xopi ja - nabywca (kupiec)

xou - pokaz, ekspozycja, wystawa

xukur - dzięki, dzięki ci

xukurta - wdzięczność

xula -

xula guru - nauczyciel

xula ja - uczeń, student

xula kamar -

xulakan - szkoła (instytucja)

xula xe - lekcja

xula xefe - dyrektor szkoły

xuli - naprawa

xuli ja - naprawiacz

xuru - początek

xuru di - pierwszy, początkowy

xux - ćsi

xux di - cichy

Y

ya - tak

Yahve -

yake - jak (zwierzę)

yaki - około; przybliżony

yaki nesi - półwysep

yam - skonsumować, konsumować, zjeść, jeść, wypić, pić)

yam fito - warzywo

yam kamar - jadalnia

yam liste -

yam sukar gana - cukrowiec jadalny

yam xe - jedzenie, posiłek

yam yau - głód

yama -

yama seme -

yama tela -

yang - rodzaj, typ, styl

preyang di - klasyczny

Yapetus -

yatim - sierota

yatim dom - sierociniec, dom dziecka

yau -

• anyau di - niepotrzebny

yau di - potrzebny

yauta - potrzeba

ye - ten

yehudi - żydowski

yehudi din - judaizm

yeka -

yeka kanon -

yem - sól

yem biskute -

yem di - słony

Yemen - Jemen

yen - oko

yen di -

yen kexa - rzęsa

yen sui - łza

yen sui gas - gaz łzawiący

yepa - kartka (dokument)

yepa alga - listownicowiec

yepa late - strona

Yesa - Jezus

Yesa Mesi - Jezus Chrystus

yezi - kokos

yo - jakiś

yo jen - ktoś

yo sata - sometime

yo xe - coś

yoga - joga

yoga ja - jogin (joginka)

yogo - jarzmo

yogur - jogurt

Yohan festa - dzień świętego Jana

Yoruba - Joruba

yota -

you -

you jen -

you moke - młode drzewo

you nan - chłopak

you nen -

you ni - dziewczyna

youta -

yumor - humor

yumor di - humorystyczny, śmieszny, zabawny, komiczny

yumor ja - komik

yurta - jurta

yuter yum - itr

yuterbi yum - iterb

Z

zai - istnieć

zai den - dziś, dzisiaj

zai di - obecny, teraźniejszy, aktualny, bieżący, współczesny

zaita - teraźniejszość, współczesność

zai zaman - teraźniejszość, współczesność (teraz)

zai zaman di - bieżący (aktualny, obecny)

zaitun - oliwka

zalim - złośliwy, okrutny

zalim raja - tyran

zalimta - tyrania

zaman - czas

• prezaman - przeszłość

• prezaman di - stary, starożytny

• prezaman xe - relikwia

Zambia - Zambia

zar - niebezpieczeństwo, ryzyko, szansa

zar di - losowy

zar kube - kość do gry

Zardux - Zaratusztra

zardux din - zaratusztrianizm

zardux din ja - zaratrustianin

zardux magi ja -

zebra - zebra

zelo -

zeta -

zeyil - brodawka

zeze -

zi -

zi forma -

zi seri - alfabet, abecadło

zikura - ziggurat

Zimbabue - Zimbabwe

zina - zdrada małżeńska, cudzołóstwo

zinke - cynk

zipe - zamknąć zamkiem błyskawicznym

ziper - zamek błyskawiczny

zira - kumin, kmin

zirkon -

zirkon yum - cyrkon

ziza - zygzag

zizi - skwierczeć

zoku - wciąż, nadal; kontynuować, wznawiać, ponawiać

zombi - zombie, zombi

zona - pas, strefa

zukam - przeziębienie, katar

Zukra - Wenus

zukraden - piątek

zuku - grupa etniczna

zuku di - etniczny

zuku medi di - międzyetniczny

Zulu - zulu

zumarde - szmaragd