Przejdź do treści

11. Słowotwórstwo

Możliwe jest tworzenie nowych słów w Panduni. Pandunia ma produktywny system tworzenia nowych słów. Większość przyrostków używanych w Panduni jest już w międzynarodowym użyciu. Wiele z nich pochodzi z starożytnej greki, łaciny, języka arabskiego i języka perskiego.

Przyrostki słowotwórcze

de-

Tworzy czasowniki odwracjające znaczenie podstawowego czasownika.

liga 'wiązać' → deliga 'odwiązywać'
tape 'zatykać, zamykać korkiem' → detape 'odtykać, wyciągąć korek'

-er ~ ter

Tworzy wykonawcę czynności z rdzeni-czynności. Określa osobę lub narzędzie wykonujące czynność.

loga 'mówić' → logater 'mówca, ten, kto mówi'
bake 'piec' → baker 'piekarz'
lide 'przewodzić' → lider 'przywódca'
kompute 'liczyć, przetważać dane' → komputer 'komputer'
sapate 'but' → sapater 'szewc'
muskete 'muszkiet' → musketer 'muszkieter'
kase 'kasa sklepowa' → kaser 'kasjer'

-ia

Tworzy rzeczowniki zbiorowe. Opisuje grupę elementów nazwanych rdzeniem jako całość.

homan 'człowiek' → homania 'ludzkość, wszyscy ludzie jako grup'
kriste 'chrześcijanin' → kristia 'chrześcijaństwo, wszyscy chrześcijanie jako grupa'
filsofe 'pogląd, mądrość życiowa' → filsofia 'filozofia, dyscyplina mądrości'

Te zakończenie jest często znajdywane w nazwach miejsc, szczególnie krajów. Jakkolwiek, te użycie nie jest systematyczne i nie jest potrzebne. Jest też wiele nazw krajów, które nie kończą się na -ia.

arabe 'Arab, arabski' → Arabia 'Arabia'
rus 'Rosjanin, rosyjski' → Rusia 'Rosja'
turke 'Turek, turecki' → Turkia Turcja
Italia 'Włochy'
Asia 'Azja'
Indonesia 'Indonezia'

-ta ~ ita

Tworzy rzeczowniki zbiorowe. Opisuje grupę elementów nazwanych rdzeniem jako całość.

homan 'człowiek' → homanita 'ludzkość'

Również abstrakcyjne rzeczowniki często kończą się na -(i)ta.

nove 'nowy' → novita 'nowość'