Verboj

Persono kaj nombro

Subjekto indikas personon kaj nombron de verbo. Ekzemple, la verbo es ('esti') havas la saman formon en ćiu person.

mi es frende. – mi estas amiko.
tu es frende. – Ci estas amiko.
da es frende. – Ri (li aŭ ŝi) estas amiko.
vi es frende. – Ni estas amikoj.
yu es frende. – Vi estas amikoj.
di es frende. – Ili estas amikoj.

Ankaŭ substantivo povas roli kiel subjekto.

mau es hevan. – Kato estas besto.

Kiel esprimi tempo kaj modo

Verbaj tensoj, aspektoj kaj modoj estas esprimita per helpantaj verboj, kiuj estas unue en la verba frazo. Ilia ordo estas: tempo, modo, aspekto.

Tenso

did indikas pasintan tenson, nun indikas prezencan tenson kaj vil indikas estontan tenson.

man did yam ban. – Viro manĝIS panon.
man nun yam ban. – Viro manĝAS panon.
man vil yam ban. – Viro manĝOS panon.

Oni povas ankaux esprimi estontecon en pasinteco.

man pas vil yam ban. – Viro estis manĝonta panon.

Aspekto

Aspekto esprimas la manieron, kiel oni prezentas procezon, ĉu kun limoj, ĉu sen limoj. Estas du aspektaj markiloj en Pandunia, bi kaj hav.

Oni povas uzi aspektan kaj tensan markilojn kune.

La markilo bi indikas, ke la procezo daŭras ankoraŭ.

man bi yam ban. – Viro estas, estis aŭ estos manĝanta panon.
man did bi yam ban. – Viro estis manĝanta panon.
man nun bi yam ban. – Viro estas manĝanta panon.
man vil bi yam ban. – Viro estos manĝanta panon.

La markilo hav indikas, ke la ago estas finita kaj ĝia rezulto estas ankoraŭ efika.

man hav yam ban. – Viro estis, estas aŭ estos manĝinta panon.
man did haf yam ban. – Viro estis manĝinta panon.
man nun haf yam ban. – Viro estas manĝinta panon.
man vil haf yam ban. – Viro estos manĝinta panon.

Modoj

La kondicionala markilo vud esprimas kiel la us-modon, ke la plenumo de procezo dependas de iu nerealigita kondiĉo.

mi vud van yam. – Mi volus manĝi.
mi vud go to Dubai. – Mi irus al Dubai.
mi vud go, if tu las mi. – Mi irus, se vi lasos min.
tu no vud es suka, if mi vud go. – Vi ne estus feliĉa, se mi irus.

La helpanta verbo shud ('devus') esprimas iu tipo de anticipo, kiel devo, postulo, rekomendeco aŭ verŝajneco.

ma voka vi. vi shud go. – Patrino vokas nin. Ni devus iri.
da shud hav kom pre nun. – Li devus jam veni antaŭ nun.
evri von shud vote. – ĉiu devus voĉdoni.

La imperativa modo esprimas ordonon aŭ devigon. En Pandunia la imperativo estas esprimita per la helpanta verbo shal. Oni povas uzi ĝin por ordoni ĉiu persono, ne nur "vi".

vi shal go! – Ni iru!
di shal kurse! – Ili kuru!

Oni povas uzi vorton shal ankaŭ por ordoni la duan personon, sed normale oni forlasas ĝin kaj la personan pronomon por fortigi ordonon.

tu shal kom! = kom! – Venu!
yu shal kom! = kom! – Venu (vi ĉiuj)!

Resumo

Pandunia	Esperanto	Pandunia	Esperanto
mi yam.	Mi manĝas.	mi no yam.	Mi ne manĝas.
mi bi yam.	Mi estas manĝanta.	mi no bi yam.	Mi ne estas manĝanta.
mi hav yam.	Mi estas manĝinta.	mi no hav yam.	Mi ne estas manĝinta.
mi did yam.	Mi manĝis.	mi no did yam.	Mi ne manĝis.
mi did bi yam.	Mi estis manĝanta.	mi no did bi yam.	Mi ne estis manĝanta.
mi did hav yam.	Mi estis manĝinta.	mi no did hav yam.	Mi ne estis manĝinta.
mi vil yam.	Mi manĝos.	mi no vil yam.	Mi ne manĝos.
mi vil bi yam.	Mi estos manĝanta.	mi no vil bi yam.	Mi ne estos manĝanta.
mi vil hav yam.	Mi estos manĝinta.	mi no vil hav yam.	Mi ne estos manĝinta.
mi did vil yam.	Mi estis manĝonta.	mi no did vil yam.	Mi ne estis manĝonta.
mi vud yam.	Mi manĝus.	mi no vud yam.	Mi ne manĝus.
mi vud bi yam.	Mi estus manĝanta.	mi no vud bi yam.	Mi ne estus manĝanta.
mi vud hav yam.	Mi estus manĝinta.	mi no vud hav yam.	Mi ne estus manĝinta.
mi shud yam.	Mi devus manĝi.	mi no shud yam.	Mi ne devus manĝi.
mi shud bi yam.	Mi devus esti manĝanta.	mi no shud bi yam.	Mi ne devus esti manĝanta.
mi shud hav yam.	Mi devus esti manĝinta.	mi no shud hav yam.	Mi ne devus esti manĝinta.
mi kan yam.	Mi povas manĝi.	mi no kan yam.	Mi ne povas manĝi.
mi kan bi yam.	Mi povas esti manĝanta.	mi no kan bi yam.	Mi ne povas esti manĝanta.
mi kan hav yam.	Mi povas esti manĝinta.	mi no kan hav yam.	Mi ne povas esti manĝinta.
mi did kan yam.	Mi povis manĝi.	mi no did kan yam.	Mi ne povis manĝi.
mi did kan bi yam.	Mi povis esti manĝanta.	mi no did kan bi yam.	Mi ne povis esti manĝanta.
mi did kan hav yam.	Mi povis esti manĝinta.	mi no did kan hav yam.	Mi ne povis esti manĝinta.
mi vil kan yam.	Mi povos manĝi.	mi no vil kan yam.	Mi ne esti able to manĝi.
yam!	Manĝu!	no yam!	Ne manĝu!
yu shal yam!	Vi manĝu!	yu no shal yam!	Vi ne manĝu!
vi shal yam!	Ni manĝu!	vi no shal yam!	Ni ne manĝu!